Οι Πράσινοι είναι η μεγάλη έκπληξη των εκλογών

Οι Πράσινοι αποτέλεσαν τη μεγάλη έκπληξη των ευρωεκλογών, αυξάνοντας τις έδρες τους σε 69 από 17 στην προηγούμενη Ευρωβουλή – νίκη που χαρακτηρίστηκε «πράσινο εισιτήριο για το ευρωπαϊκό κατεστημένο». Στη Γερμανία οι Πράσινοι ήρθαν δεύτεροι και στη Γαλλία τρίτοι, ενώ στη Βρετανία τέταρτοι με 12% ξεπερνώντας τους Συντηρητικούς. Γενικά, οι Πράσινοι αύξησαν τη δύναμή τους στη Βόρεια Ευρώπη, αλλά παραδόξως μείωσαν τις έδρες τους από τέσσερις σε δύο στη Σουηδία, παρά τον αγώνα της 16χρονης ακτιβίστριας Γκρέτα Τούνμπεργκ που επηρέασε πολλούς νεαρούς ψηφοφόρους στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Επείγουσα δράση

Οι Πράσινοι σάρωσαν στους ψηφοφόρους κάτω των 30 ετών στις εύπορες κοινωνίες της Δυτικής και Βόρειας Ευρώπης και όχι τόσο στη Νότια και στην Ανατολική Ευρώπη. Αλλά η αυξανόμενη απήχησή τους διευρύνει την ατζέντα, που είχε περιοριστεί στο μεταναστευτικό και το ταυτοτικό ζήτημα, για να συμπεριλάβει την κλιματική αλλαγή, ιδίως ανάμεσα στους νέους που είναι εκείνοι που θα υποστούν κυρίως τις επιπτώσεις της. Οι νέοι αυτοί απέρριψαν με την ψήφο τους όποιο μεγάλο παραδοσιακό κόμμα αρνείται να αναγνωρίσει πόσο επείγουσα είναι η δράση για το κλίμα.

«Το φιλοευρωπαϊκό Κέντρο κράτησε, μόνο που αυτή τη φορά κατάφεραν να εισχωρήσουν δυναμικά οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι», έγραψαν οι «Financial Times», θεωρώντας ότι ένα από τα βασικά συμπεράσματα των ευρωεκλογών είναι ότι «οι φιλοευρωπαίοι ψηφοφόροι είναι πρόθυμοι να αλλάξουν κόμμα για να ακουστεί η φωνή τους». Τα δύο αυτά μικρότερα κόμματα «αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη και οι επιπτώσεις θα φανούν στους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, στην απελευθέρωση του εμπορίου και στη ρύθμιση των εταιρειών τεχνολογίας».

Φωνή για το περιβάλλον

Οι ευρωεκλογές, στις οποίες έχουν δικαίωμα ψήφου περισσότεροι από 400 εκατομμύρια ψηφοφόροι, αναδεικνύουν την ΕΕ στη δεύτερη μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο μετά την Ινδία. Υστερα από δεκαετίες χαμηλής συμμετοχής, την περασμένη Κυριακή η προσέλευση στις κάλπες έσπασε ρεκόρ με 51% (ενώ στις ευρωεκλογές του 2014 ήταν 42,6%). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των τελευταίων 25 ετών. Η άνοδος αυτή δείχνει ότι η Ευρώπη συνεχίζει να εμπνέει τα πάθη, είτε πρόκειται για ψηφοφόρους που πήγαν στις κάλπες για να ανακόψουν τους ακροδεξιούς είτε για νέους που ψήφισαν πρώτη φορά για να ακουστεί η φωνή τους για το περιβάλλον.

Αλλά και στη συμμετοχή, εκτός από το περιβάλλον, υπάρχει χάσμα μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Στο Βέλγιο ψήφισε το 88,5%, στο Λουξεμβούργο το 84%, στη Μάλτα το 73%, στη Δανία το 66%, στην Ισπανία το 64%, στη Γερμανία το 61,5%, στην Αυστρία το 60%, στην Ελλάδα το 58,5%. Αντίθετα, στη Σλοβακία ψήφισε το 23%, στην Τσεχία το 29%, στη Σλοβενία το 28%, στην Κροατία το 30% και στη Βουλγαρία το 31%.

Ενιαίος πολιτικός χώρος

Παρ’ όλα αυτά, η Αν Απλμπάουμ θεωρεί, γράφοντας στην «Washington Post», ότι η Ευρώπη «παρά τη θέλησή της γίνεται ένας ενιαίος πολιτικός χώρος. Η Ακροδεξιά στην Ιταλία αντιγράφει τακτικές από την Ακροδεξιά στη Γαλλία. Οι Πράσινοι της Γαλλίας παρακολουθούν τους Πράσινους της Γερμανίας. Ολοι κοιτάζουν τις εκλογές των υπολοίπων και τις χρησιμοποιούν για να αποδείξουν τις δικές τους θέσεις. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν «κέρδισε». Αντίθετα, η πολιτική αλλάζει πολύ γρήγορα και νέα κόμματα, νέα ζητήματα, νέα πάθη έρχονται να κυριαρχήσουν».

Το πράσινο κύμα έχει μέλλον

Η δυναμική των Πρασίνων, που επιβεβαιώθηκε με αύξηση 40% στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι η σημαντική πολιτική εξέλιξη των ευρωεκλογών του 2019, καθώς θέτει τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις ενώπιον σοβαρών προκλήσεων. «Πρόκειται για κάτι νέο που αναδύεται πάνω στα ερείπια ενός κόσμου υπό εξαφάνιση: του κόσμου που βρίσκεται στον άξονα Αριστερά – Δεξιά των οποίων τα δύο μπλοκ, Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και Σοσιαλδημοκράτες, υπέστησαν μεγάλες απώλειες, επιβεβαιώνοντας μια τάση σε αρκετές εθνικές δημοσκοπήσεις που είχαν καταγραφεί τα δύο τελευταία χρόνια» αναφέρει το editorial της «Le Monde».

Αναλύοντας το αποτέλεσμα της κάλπης οι συντάκτες της γαλλικής εφημερίδας υποστηρίζουν ότι η «οικολογία επιβλήθηκε ως δομικό στοιχείο της κάλπης» και επισημαίνουν ότι στη χώρα «η επιτακτική ανάγκη της καταπολέμησης της αλλαγής του κλίματος έχει προ πολλού ξεπεράσει τις κομματικές γραμμές. Σε βαθμό που όλα τα μεγάλα κόμματα θα έπρεπε να «πρασινίσουν» το πρόγραμμά τους για να καθησυχάσουν τους φόβους των ψηφοφόρων σε ένα ζήτημα με χαρακτήρα κατεπείγοντος».

«Στη Γερμανία η θεαματική αύξηση των Πρασίνων – κόμμα περισσότερο δομημένο και συνεκτικό από το γαλλικό αντίστοιχό του – ήρθε δεύτερο στην κάλπη μετά τους Σοσιαλδημοκράτες, επιβεβαιώνοντας την ευρύτερη τάση. Ακόμη και στη Βρετανία, οι πολίτες φάνηκαν να ξεπερνούν την εμμονή του Brexit, στέλνοντας επτά πράσινους βουλευτές στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ενα σημαντικό τμήμα του ευρωπαϊκού εκλογικού σώματος είναι τώρα έτοιμο να εγκαταλείψει τα παραδοσιακά κόμματα προκειμένου να εκφράσει την επιθυμία του για ένα διαφορετικό κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο, «μια λαϊκή εντολή για αλλαγή»» όπως αναφέρει εξάλλου η επικεφαλής της πράσινης ευρωομάδας Σκα Κέλερ.

«Αυτό το νέο πράσινο κύμα επικεντρώνεται επί το πλείστον στη δυτική βιομηχανική Ευρώπη και όχι τόσο σε χώρες του Νότου όπου το στάδιο της οικονομικής ανάπτυξης δεν είναι τόσο προχωρημένο. Ενα άλλο χαρακτηριστικό της οικολογικής δυναμικής είναι ότι το μήνυμα μεταφέρεται μέσα από την ίδια την κοινωνία των πολιτών και ιδιαίτερα τη νεολαία. Η Ευρώπη ανέκαθεν υπήρξε πρωτοπόρος σε αυτόν τον αγώνα και ταιριάζει απόλυτα με την ταυτότητά της. Για τον πλανήτη αλλά και την πολιτική ανανέωση η επιτυχία των Πρασίνων είναι μια καλή είδηση» καταλήγει το βασικό άρθρο.