Οι Παναγίες των νερών

Ο Δεκαπενταύγουστος είναι αναμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της ελληνικής χριστιανοσύνης. Εφέτος, οι εορτασμοί για του «Πάσχα του καλοκαιρού», όπως το αποκαλούν, φαίνεται ότι δεν θα έχουν τον πανηγυρικό χαρακτήρα των προηγούμενων ετών, εξαιτίας των μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό που έχουν επιβληθεί. Ωστόσο απ’ άκρη σε άκρη της χώρας, μοναστήρια, εκκλησίες και μικρά ξωκλήσια θα τιμήσουν την Κοίμησή Της. Ακόμα και εκείνα που είναι είτε σκαρφαλωμένα σε απότομα παραθαλάσσια βράχια ή βρίσκονται σε μικρά νησάκια. «Το Βήμα της Κυριακής» παρουσιάζει ορισμένες από τις Παναγίες των νερών που βρίσκονται ανά την επικράτεια.

Αγία Θαλασσινή
– Ανδρος

Χτισμένη στην κορυφή του βράχου, δίπλα στη χώρα της Ανδρου, δεσπόζει η εκκλησία της Παναγιάς της Θαλασσινής, προστάτιδας όσων ταξιδεύουν στη θάλασσα, μαζί με τον Αγιο Νικόλαο. Στην εικόνα της Παναγίας συναντάμε και ένα μοναδικό στοιχείο στην ορθόδοξη αγιογραφία, καθώς ο χιτώνας της Παναγίας είναι μπλε, αντί για κόκκινος. Η μικρή εκκλησία είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και φωτογραφημένα σημεία του νησιού. Η παράδοση θέλει την εικόνα της Παναγιάς να «ταξιδεύει» ένα βράδυ στην αγριεμένη θάλασσα, λουσμένη στο φως. Κάποιοι από τους ψαράδες της περιοχής ακολούθησαν το φως και βρέθηκαν σε μια μικρή σπηλιά. Εκπληκτοι αντίκρισαν την εικόνα της Παναγίας. Αφού την προσκύνησαν, τη μετέφεραν στο παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Την επόμενη ημέρα η εικόνα επέστρεψε στη σπηλιά. Οι κάτοικοι της Ανδρου αποφάσισαν να χτίσουν ένα μικρό ξωκλήσι πάνω από τη σπηλιά.

Παναγία Χρυσοπηγή
– Σίφνος

Από τις 370 εκκλησίες της Σίφνου ξεχωρίζει το παλιό μοναστήρι της Παναγίας Χρυσοπηγής, πολιούχου και προστάτιδας του νησιού. Η κατάλευκη εκκλησία στέκεται στην άκρη του ακρωτηρίου της Χρυσοπηγής και αποτελεί τουριστική ατραξιόν και αντικείμενο φωτογράφισης ντόπιων και επισκεπτών. Το μοναστήρι, το οποίο είναι πλέον ανενεργό, χτίστηκε τον 16ο αιώνα για να φυλάξει την εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής την οποία βρήκαν ψαράδες. Παρ’ όλο που θα έπρεπε να γιορτάζει την πρώτη Παρασκευή μετά την Ανάσταση, η εκκλησία γιορτάζει την ημέρα της Αναλήψεως, και αυτό γιατί το 1676 η θαυματουργή εικόνα έσωσε το νησί από επιδημία πανούκλας εκείνη την ημέρα. Στα κελιά του μοναστηριού έζησε και ο ποιητής Αριστομένης Προβελέγγιος.

Παναγίτσα του Πύργου – Σκόπελος

Πριν ακόμη το πλοίο της γραμμής μπει στο λιμάνι της Σκοπέλου, οι ταξιδιώτες θα αντικρίσουν να τους υποδέχεται η Παναγίτσα του Πύργου. Η πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής εκκλησία είναι η πιο γνωστή εκκλησία του νησιού και πιθανολογείται ότι χτίστηκε στον 17ο αιώνα. Την ίδια περίοδο χρονολογείται και το τέμπλο της. Ανάμεσα στις εικόνες που υπάρχουν στην εκκλησία δεσπόζει και μια που περισυνελέγη από τη θάλασσα. Ο ναός είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου. Ο προαύλιος χώρος του προσφέρει μια μοναδική θέα στη χώρα της Σκοπέλου.

Παναγία – Κάτω Κουφονήσι

Το πρωί του Δεκαπενταύγουστου τα καΐκια από το Πάνω Κουφονήσι μεταφέρουν τους πιστούς στο Κάτω Κουφονήσι για τη μεγάλη γιορτή της Παναγίας στο κατάλευκο εκκλησάκι. Πίσω στο 1651 οι κάτοικοι του νησιού βρίσκουν ίχνη βυζαντινής εκκλησίας και αποφασίζουν την ανέγερση νέου ναού αφιερωμένου στη Μεγαλόχαρη. Ριψοκίνδυνο εγχείρημα καθώς η περιοχή ήταν υπό την κυριαρχία των Τούρκων, με τους χριστιανούς να σκάβουν βαθιά στη γη για να μην είναι ορατό από τη θάλασσα. Με τη συμβολή Κουφονησιωτών αρχίζει να διαμορφώνεται και ο εξωτερικός χώρος του ναού, καθώς και να χτίζεται το καμπαναριό του.

Παναγία η Διώτισσα
– Κεφαλλονιά

Στα νότια της Κεφαλλονιάς, και σε απόσταση περίπου μισού μιλίου από τις ακτές της Λειβαθούς, βρίσκεται η βραχονησίδα Δίας. Κάθε χρόνο τη 2η ημέρα του Ιούλη ιερείς και πιστοί με την εικόνα της Παναγίας στα χέρια ξεκινούν μια «θαλάσσια» λιτάνευση προς το ξωκλήσι που στέκεται αγέρωχο στην κορυφή της βραχονησίδας. Μόλις 138 σκαλοπάτια τους χωρίζουν από την Παναγιά τη Βλαχέρνα ή την «Παναγιά τη Διώτισσα», όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι του νησιού. Η εκκλησία είναι χτισμένη στα ερείπια ναού αφιερωμένου στον πατέρα των Ολύμπιων Θεών, τον Δία, από όπου και η ονομασία του νησιού. Πριν από τους φονικούς σεισμούς του 1953 στο ίδιο σημείο υπήρχε μια μικρή μονή η οποία όμως γκρεμίστηκε. Δέκα χρόνια όμως μετά εγκαινιάστηκε το εκκλησάκι που υπάρχει μέχρι και σήμερα.

Παναγιά Γοργόνα – Λέσβος

Στη Σκάλα Συκαμιάς, στη Λέσβο, σκαρφαλωμένο πάνω σε έναν βράχο στέκεται το εκκλησάκι της Παναγιάς της Γοργόνας, καλωσορίζοντας τους επισκέπτες και τους ψαράδες της περιοχής. Σύμφωνα με την παράδοση, το εκκλησάκι πήρε το όνομά του από μια τοιχογραφία, η οποία δεν υπάρχει σήμερα, και απεικόνιζε την Μεγαλόχαρη με ουρά γοργόνας. Λέγεται μάλιστα ότι η συγκεκριμένη τοιχογραφία αποτέλεσε έμπνευση για τον πεζογράφο Στράτη Μυριβήλη, γενέτειρα του οποίου ήταν η Συκαμιά, για να γράψει το μυθιστόρημά του «Παναγιά η Γοργόνα» (1949).

Παναγία των Βλαχερνών – Κέρκυρα

Το γραφικό εκκλησάκι της Παναγίας Βλαχερνών είναι ένα από τα πιο φωτογραφημένα τοπία της Κέρκυρας, μαζί με το Ποντικονήσι. Είναι χτισμένο σε ένα μικρό νησάκι στη λιμνοθάλασσα Χαλικιοπούλου, κάτω από την περιοχή Κανόνι και συνδέεται με την ξηρά με ένα στενό πέτρινο μονοπάτι, 100 μ. περίπου. Χτίστηκε τον 17ο αιώνα και μέχρι πριν από 40 χρόνια λειτουργούσε ως γυναικείο μοναστήρι. Το όνομά του το πήρε από το μεγάλο ομώνυμο μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης. Πρόκειται για έναν μικρό λευκό ναό με διώροφο καμπαναριό και τριπλό κωδωνοστάσιο, ενώ στη βάση του καμπαναριού υπάρχει μια καμάρα η οποία οδηγεί στην αυλή του μοναστηριού. Στο εσωτερικό του ναού, δίπλα στο ξυλόγλυπτο τέμπλο δεσπόζει η προσκυνηματική εικόνα της «Κυρίας της Βλαχέρνας».

Παναγία των
Νερών – Αιτωλικό
Στην είσοδο της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου συναντάμε τον Προκοπάνιστο, ένα μικροσκοπικό ακατοίκητο νησάκι. Η ιστορία αναφέρει ότι το 1905 οι αλιείς της περιοχής έχτισαν εκεί, πάνω σε πασσάλους, ένα εκκλησάκι τόσο μικρό όσο και η έκταση του νησιού. Ετσι η Παναγία των Νερών, όπως την ονόμασαν, μοιάζει να «ταξιδεύει» μόνη της στη λιμνοθάλασσα. Το εκκλησάκι γιορτάζει τον Σεπτέμβριο και είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου. Κάθε χρόνο, δεκάδες πιστοί, κάτοικοι των γύρω περιοχών φθάνουν στον Προκοπάνιστο με βάρκες όπου τελείται θεία λειτουργία. Στη συνέχεια στήνουν γλέντι με φρέσκο ψάρι, αλλά και φαγητά που ετοίμασαν οι γυναίκες της περιοχής.