Οι κρίσιμες κάλπες του 2022

Από την Κολομβία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ως τη Νότια Κορέα, τις Φιλιππίνες και τη Σουηδία το 2022 είναι γεμάτο με εκλογικές αναμετρήσεις που θα σηματοδοτήσουν αλλαγές σε ηγεσίες, ή θα ανατρέψουν πολιτικά συστήματα, ή μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και αναταραχές. Σε κάποιες χώρες, όπως στην Ουγγαρία, οι κάλπες θα κρίνουν αν η εξουσία παραμείνει σε αυταρχικούς ηγέτες.

Σε άλλες, λόγου χάρη στην Πορτογαλία, θα τεστάρουν κυβερνητικές συμμαχίες ή θα σηματοδοτήσουν ευρύτερες αλλαγές, πέραν των κλειστών συνόρων (βλ. Γαλλία), ενώ στην άλλη άκρη του Ατλαντικού θα αποτελέσουν ένα σοβαρό crash test για τις αντοχές του τραμπισμού εν όψει και των προεδρικών εκλογών του 2024.

Σε κάθε περίπτωση, η μετάλλαξη Ομικρον είναι αυτή που θα τεστάρει τις αντοχές των κυβερνήσεων, βασικό αφήγημα των οποίων είναι η σταδιακή επιστροφή των πολιτών στην κανονικότητα. Ισως τελικά να αποδειχθεί και η κύρια μεταβλητή σε όλες τις εκλογικές εξισώσεις. Αναλυτές στρέφουν την προσοχή τους κυρίως σε πέντε κάλπες που θα στηθούν μέσα στο έτος.

Γαλλία

Για τη Γαλλία, «τον Απρίλιο του 2022 το διακύβευμα δεν είναι μόνο το Ελιζέ, αλλά το μέλλον της ΕΕ». Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Τζιοβάνι Καπότσια μιλώντας στο περιοδικό «Fortune» δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφής. Oι όποιες πρωτοβουλίες για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ανήκουν στον Εμανουέλ Μακρόν και η επανεκλογή του είναι αυτή που θα του δώσει την ευκαιρία να προωθήσει το όραμά του για «περισσότερη» Ευρώπη.

Προσώρας ο Μακρόν βρίσκεται σε προνομιακή θέση για τους χειρισμούς του στο θέμα της πανδημίας και την ακμάζουσα οικονομία, παραμένοντας το φαβορί. Αλλά η χρονική συγκυρία είναι εξαιρετικά περίπλοκη, τόσο εξαιτίας της άγνωστης μεταβλητής Ομικρον αλλά και λόγω μιας νέας σοβαρής αντιπάλου στην πολιτική σκακιέρα που ακούει στο όνομα Βαλερί Πεκρές.

Η υποψήφια της γκωλικής Δεξιάς όχι μόνο εδραιώνεται στην προτίμηση των συντηρητικών ψηφοφόρων, αλλά κατά ορισμένες δημοσκοπήσεις εμφανίζεται να κερδίζει τον Μακρόν στον δεύτερο γύρο.

Ουγγαρία

Το μέλλον της Ευρώπης διακυβεύεται και στην Ουγγαρία, όπου η προεκλογική μάχη τον προσεχή Απρίλιο είναι εξαιρετικά αμφίρροπη. Φέρνει στήθος με στήθος τον Βίκτορ Ορμπαν με τον Πίτερ Μάρκι Ζάι, συντηρητικό δήμαρχο μιας μικρής πόλης και επικεφαλής έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης τα οποία έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους εναντίον του εθνικιστή πρωθυπουργού. Εντεκα χρόνια στην εξουσία, ο Ορμπαν έχει καταστήσει τη Ουγγαρία την πιο εχθρική χώρα στην Ευρώπη, έχει επιδείξει μηδενική ανοχή στο Μεταναστευτικό και στα θέματα νόμου και τάξης. Εχει κατάφωρα καταπατήσει ανθρώπινα δικαιώματα, ελέγχει πλήρως τα μέσα ενημέρωσης, μετατρέποντας το κατ’ επίφασιν δημοκρατικό πολίτευμα σε απόλυτη δικτατορία.

Σε περίπτωση επικράτησής του ο Ορμπαν δήλωσε ότι θα αγνοήσει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και θα διατηρήσει αμφιλεγόμενους νόμους για τη μετανάστευση, με την ΕΕ να καλείται σε αυτό το ενδεχόμενο να αναζητεί πεδίο συνεννόησης με τη Βουδαπέστη.

Πορτογαλία

Οι βουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία ήταν προγραμματισμένες για το 2023. Αλλά η καταψήφιση του προϋπολογισμού για το 2022 τον περασμένο Οκτώβριο από τους δύο ήσσονες εταίρους των Σοσιαλιστών οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης μειοψηφίας του Αντόνιο Κόστα και στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών, που είναι προγραμματισμένες για το τέλος Ιανουαρίου.

Μολονότι η χώρα κατάφερε να μειώσει δραματικά τον αριθμό των θανάτων σε σχέση με τον περασμένο χειμώνα, και αυτό χάρη στο ποσοστό των εμβολιασμένων που αγγίζει το 88% του πληθυσμού, η ανάκαμψη από την πανδημία θα είναι το κύριο ζητούμενο αυτής της κάλπης.

Η Πορτογαλία δικαιούται 13,9 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 2,7 δισ. ευρώ σε δάνεια από το Ταμείο της ΕΕ για την πανδημία. Χωρίς προϋπολογισμό ωστόσο, αυτά τα χρήματα δεν πηγαίνουν πουθενά, συνεπώς το διακύβευμα θα είναι να σχηματιστεί άμεσα κυβέρνηση για να προχωρήσει η οικονομική ανάκαμψη.

Σε κίνδυνο η ατζέντα του Μπάιντεν Στις ΗΠΑ οι ενδιάμεσες εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου, αν και δεν μπορούν να απομακρύνουν τον Τζο Μπάιντεν από το αξίωμα, δεν αποκλείεται – λόγω ενδεχόμενης αλλαγής υπέρ των Ρεπουμπλικανών στους συσχετισμούς του Κογκρέσου – να θέσουν σε σοβαρό κίνδυνο την ατζέντα του, με επιπτώσεις στην οικονομική μεταρρυθμιστική του ατζέντα και την εξωτερική πολιτική. Πολύ δε περισσότερο την ώρα που τα ποσοστά αποδοχής του αμερικανού προέδρου είναι χαμηλά και το δημοκρατικό σύστημα εξακολουθεί να παραμένει έναν χρόνο μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο «υπό απειλή», όπως μαρτυρεί πρόσφατη δημοσκόπηση. Καταλύτης των εξελίξεων θα είναι η πορεία της πανδημίας, δεδομένου ότι το 2020 ήταν αυτή που στέρησε από τον Ντόναλντ Τραμπ την επανεκλογή του. Αν οι Δημοκρατικοί δε υποστούν βαριές απώλειες, σχεδόν προεξοφλείται η επάνοδος του Τραμπ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις προεδρικές εκλογές του 2024.

Αναμέτρηση των άκρων στη Βραζιλία

Οι προεδρικές εκλογές τον ερχόμενο Οκτώβριο στη Βραζιλία όπου ο πρόεδρος Ζαΐχ Μπολσονάρου θα επιδιώξει να επανεκλεγεί έναντι του αριστερού και δημοφιλούς πρώην προέδρου Λούλα ντα Σίλβα, θα είναι από τις λίγες που θα τραβήξουν τόσο πολύ την παγκόσμια προσοχή. Θα είναι μια αναμέτρηση των άκρων, ένα βαρόμετρο κατά τους αναλυτές για τη βιωσιμότητα της λαϊκίστικης πολιτικής στη χώρα της Λατινικής Αμερικής.
Και μπορεί ο Μπολσονάρου να δηλώνει ότι «μόνο ο Θεός είναι ικανός να τον πάρει από την εξουσία», όμως η δημοτικότητά του έχει κατακρημνιστεί. Τόσο εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο διαχειρίστηκε την πανδημία, η οποία έχει στοιχίσει τη ζωή σε 619.000 Βραζιλιάνους, όσο και του αυξανόμενου πληθωρισμού, αλλά και μιας άνευ προηγουμένου ξηρασίας που όχι μόνο εμπόδισαν την ανάκαμψη από την πανδημία, αλλά έβαλαν την οικονομία της χώρας σε τροχιά τεχνικής ύφεσης τον περασμένο μήνα.
Αναλυτές θεωρούν δεδομένη την ήττα του, γεγονός που όπως επισημαίνουν θα σηματοδοτήσει μια περίοδο έντασης στη χώρα σε περίπτωση που – όπως το πολιτικό του ίνδαλμα Ντόνανλτ Τραμπ – δεν αποδεχθεί το αποτέλεσμα. Εχει δηλώσει άλλωστε ότι δεν θα παραδώσει την εξουσία στον νικητή των εκλογών εάν η διαδικασία είναι νοθευμένη, δημιουργώντας εύλογες ανησυχίες για την πολιτική ομαλότητα την επομένη των εκλογών.