Οι αναδυόμενοι κίνδυνοι στην εργασία

«Το μέλλον της εργασίας» θέτει ως κεντρικό θέμα προβληματισμού το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, οργανισμός ο οποίος λειτουργεί υπό τον ΟΗΕ και εφέτος εορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του, πάει δε ένα βήμα παραπέρα και προτρέπει όλους τους αρμόδιους φορείς για δημιουργία σαφούς, συγκεκριμένου και ρεαλιστικού σχετικού πολιτικού σχεδιασμού.

Ο κόσμος της εργασίας αλλάζει με τέτοιους ρυθμούς ώστε ειδικοί επί του θέματος αναφέρουν εμφατικά ότι το μέλλον της εργασίας αποτελεί ήδη ένα μέρος του παρόντος, στο οποίο επιχειρήσεις και εργαζόμενοι οφείλουν να προσαρμοστούν.

Ζούμε καθημερινά νέες προκλήσεις, αδυνατώντας πολλές φορές να συλλάβουμε τη σημασία τους αλλά και τις σημαντικές επιπτώσεις τους.

Το συνδυασμένο αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης, των τεχνολογικών, περιβαλλοντικών και δημογραφικών δεδομένων μεταμορφώνει συνεχώς τον κόσμο της εργασίας ριζικά.

Η τρίτη βιομηχανική επανάσταση αποτελεί πλέον παρελθόν. Σήμερα ζούμε την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από την εισαγωγή της ρομποτικής και της τεχνικής νοημοσύνης διαρρηγνύοντας το κλασικό παραγωγικό μοντέλο.

Η εποχή μάς καλεί λοιπόν για ανάληψη συντονισμένων και καινοτόμων δράσεων, με στόχο τη διαμόρφωση πολιτικών για μια διατηρήσιμη, ισορροπημένη και με χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο αυτό, τόσο οι εργασιακές σχέσεις όσο και οι μορφές απασχόλησης προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.

Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται θεαματικά πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τις αλλαγές. Να μη γινόμαστε παθητικοί παρατηρητές αλλά ενεργητικοί διαμορφωτές της πραγματικότητας. Διαφορετικά οι εξελίξεις θα μας ξεπεράσουν.

Ολος αυτός ο προβληματισμός αναπτύχθηκε πρόσφατα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στις 9 Απριλίου, στη διάσκεψη υψηλού επιπέδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλλον της εργασίας, αναγνωρίζοντας έτσι τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η γηραιά μας ήπειρος, προτείνοντας δε συγχρόνως δράσεις και πρωτοβουλίες οι οποίες θα εξασφαλίζουν ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές για την απασχόληση και την ανάπτυξη θα ανταποκρίνονται στον κόσμο τόσο του σήμερα όσο και του αύριο.

Κατέληξε δε σε βασικά συμπεράσματα τα οποία οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη και μέσα από κοινωνικό διάλογο να διαμορφώσουν συγκεκριμένες πολιτικές.

l Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ: η Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως και όλες οι άλλες περιοχές του κόσμου, βρίσκεται σε μετασχηματισμό και συχνά απειλείται από μεγα-τάσεις όπως η ψηφιοποίηση, η παγκοσμιοποίηση, η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή, η δημογραφική αλλαγή, και συγκεκριμένα με τη γήρανση του πληθυσμού

l Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΥΞΙΔΑ εμπνέοντας για νέα νομοθεσία προσαρμοσμένη στο σύγχρονο γίγνεσθαι, αλλά και για πολιτικές πρωτοβουλίες τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

l ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ. Πρέπει όμως να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις του παγκοσμιοποιημένου κόσμου και να αξιοποιεί τα οφέλη της τεχνολογικής καινοτομίας.

Πώς όμως το μέλλον της εργασίας επηρεάζει την Υγεία και την Ασφάλεια, σημαντικό πυλώνα του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου;

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία παρουσίασε μια μελέτη με τίτλο «Foresight on new and emerging occupational safety and health risks associated with digitalization by 2025».

Καθίσταται σαφές ότι η τεχνική νοημοσύνη, τα συνεργατικά ρομπότ, η εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και άλλες καινοτομίες, εκτός του ότι αλλάζουν τον τρόπο εργασίας των ανθρώπων, χάρη στη ρομποτική και στην αυτοματοποίηση, περιορίζουν τους παραδοσιακούς κινδύνους που κάποτε ήταν παρόντες στα περιβάλλοντα εργασίας.

Ωστόσο νέοι κίνδυνοι εμφανίζονται, ως αναδυόμενοι κίνδυνοι, όπως το εργασιακό άγχος ή οι κίνδυνοι σε επίπεδο εργονομίας που ενδέχεται να αυξήσουν, εξαιτίας των τάσεων προς τις νέες μορφές διεπαφών ανθρώπου-μηχανής, την αυξανόμενη διαδικτυακή και κινητή εργασία χωρίς συγκεκριμένο εργασιακό χώρο, τη διαχείριση των εργαζομένων βάσει αλγορίθμων, τα ασαφή όρια μεταξύ επαγγελματικού και ιδιωτικού βίου και τις συχνότερες αλλαγές θέσεων εργασίας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη, οι κίνδυνοι αυτοί δεν θα είναι παντού οι ίδιοι, καθότι εξαρτώνται από την οικονομική πορεία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, από τη μία, και τη διακυβέρνηση της κάθε χώρας και τη συμπεριφορά του κοινού προς τις νέες τεχνολογίες, από την άλλη.

Είναι σαφές ότι τα χαρακτηριστικά των χωρών διαφοροποιούνται έντονα. Ωστόσο υπάρχουν κοινά στοιχεία πάνω στα οποία θα πρέπει να σχεδιαστούν οι πολιτικές και να εφαρμοστούν στον τομέα της Υγείας και της Ασφάλειας πρακτικές για την κάθε χώρα ξεχωριστά που να ταιριάζουν καλύτερα, ώστε να μπορέσει όλη η Ευρώπη να προβλέψει σωστά τους κινδύνους και να προχωρήσει προς το μέλλον με ασφαλή βήματα.

Η κυρία Ρένα Μπαρδάνη είναι πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία.