Οι ακραίοι βάζουν φωτιά στη Μέση Ανατολή

Σε πόλεμο βρίσκεται το Ισραήλ με τη Χαμάς, καθώς ισραηλινοί πύραυλοι σφυροκοπούν τη Γάζα από τη Δευτέρα ενώ ισραηλινά τανκς και χερσαίες δυνάμεις έχουν συγκεντρωθεί στα σύνορα της Λωρίδας από την Παρασκευή ως απάντηση στις παλαιστινιακές ρουκέτες που πέφτουν βροχή στο Ισραήλ. Η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ έχουν εξοπλιστεί από τον τελευταίο πόλεμο στη Γάζα, το 2014, με χιλιάδες ρουκέτες (13.000 τις υπολογίζουν οι ισραηλινές υπηρεσίες), οι οποίες έχουν μεγαλύτερο βεληνεκές και πιο αξιόπιστα συστήματα καθοδήγησης.

Παράλληλα, το νέο ανησυχητικό στοιχείο είναι ο εμφύλιος πόλεμος στον οποίο οδεύει το Ισραήλ, ανάμεσα στους άραβες και στους εβραίους Ισραηλινούς. Καθημερινά, ομάδες εξαγριωμένων Αράβων αναζητούν στους δρόμους Εβραίους για να τους επιτεθούν ενώ εθνικιστές υπερδεξιοί Εβραίοι κυνηγούν Αραβες για να τους λιντσάρουν. Στις μεικτές πόλεις πραγματοποιούνται συγκρούσεις μεταξύ Αράβων και Εβραίων – οι χειρότερες στην πόλη Λοντ, τις οποίες ο ίδιος ο Βενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε «αναρχία».

Η Λοντ ήταν επί δεκαετίες μια εργατούπολη Εβραίων και Αράβων αλλά τα τελευταία χρόνια μετακόμισαν εκεί θρησκευόμενοι εθνικιστές Εβραίοι. Από το ξέσπασμα των συγκρούσεων, υπερδεξιοί Εβραίοι καταφθάνουν με πούλμαν και αυτοκίνητα – πολλοί είναι νέοι φανατικοί εβραίοι έποικοι από τη Δυτικοί Οχθη, άλλοι είναι μέλη της Λα Φαμίλια, ρατσιστικής διαβόητης οργάνωσης ισραηλινών χούλιγκαν. Παρόμοιες συγκρούσεις παρατηρούνται και σε άλλες πόλεις, ακόμη και στη συνήθως ήσυχη Χάιφα.

Η αφορμή για
τη νέα ανάφλεξη

Αφορμή για την ανάφλεξη ήταν η έξωση που θέλουν να ασκήσουν εβραίοι έποικοι σε άραβες κατοίκους της γειτονιάς Σεΐκ Τζάρα της (αραβικής) Ανατολικής Ιερουσαλήμ, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί από τον ΟΗΕ στη δεκαετία του ’50, με την αιτιολογία ότι η γη ανήκε προηγουμένως σε Εβραίους. Στις συγκρούσεις με την ισραηλινή αστυνομία στο Σεΐκ Τζάρα προστέθηκαν τη Δευτέρα άλλες συγκρούσεις που άφησαν εκατοντάδες Παλαιστινίους τραυματίες από ισραηλινούς αστυνομικούς στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ, στο Ορος του Ναού, το οποίο διεκδικούν οι Εβραίοι επειδή έχει το Δυτικό Τείχος (το λεγόμενο Τείχος των Δακρύων) ενώ δίπλα βρίσκεται το τέμενος του Αλ Ακσα, το τρίτο ιερότερο για τους μουσουλμάνους.

Η βαθύτερη αιτία των συγκρούσεων είναι ότι παραμένει άλυτο και χωρίς ελπίδα επίλυσης το Παλαιστινιακό. Την τελευταία εικοσαετία, το Ισραήλ μετατοπίστηκε προς τα δεξιά και η δημιουργία παλαιστινιακού κράτους φαντάζει όλο και πιο απίθανη. Χαρακτηριστικό είναι ότι πλέον χρησιμοποιούνται εκφράσεις όπως «απαρτχάιντ» των Ισραηλινών κατά των Παλαιστινίων και «εβραϊκή υπεροχή» (κατά το λευκή υπεροχή), που τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχη ηγεμονική ιδεολογία, η οποία νομιμοποιεί τον ισραηλινό έλεγχο των παλαιστινιακών εδαφών.

Αλλαγή κλίματος
στις ΗΠΑ

Αυτή τη φορά στις ΗΠΑ είναι περισσότερες οι φωνές που καταδικάζουν το Ισραήλ, το οποίο συνήθως απολάμβανε δικομματική στήριξη στην Ουάσιγκτον. Αρκετοί Δημοκρατικοί, κυρίως της αριστερής πτέρυγας όπως η Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ, διαφοροποιήθηκαν λέγοντας ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να καταδικάζουν τις ρουκέτες της Χαμάς και να κάνουν ότι δεν βλέπουν τη συστηματική βία του Ισραήλ προς τους Παλαιστινίους.

Αλλά και η αμερικανική γνώμη αλλάζει: δημοσκόπηση της Gallup τον Μάρτιο βρήκε ότι το 53% των Δημοκρατικών ψηφοφόρων ζητούν να ασκήσει η Ουάσιγκτον μεγαλύτερη πίεση στο Ισραήλ (από 43% το 2018 και 38% το 2008).

Αυτή τη φορά, ο αμερικανικός Τύπος είναι πιο επικριτικός προς το Ισραήλ σε σχέση με προηγούμενες αναφλέξεις της περιοχής. «Η βία ξέσπασε εν μέρει λόγω της τελευταίας αρπαγής γης στην Ανατολική Ιερουσαλήμ από το Ισραήλ, εν μέρει λόγω της άνισης μεταχείρισης των Παλαιστινίων» έγραψε ο Νίκολας Κριστόφ στους «New York Times». Προέτρεψε την Ουάσιγκτον, «που παρέχει στρατιωτική βοήθεια αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο σε μια πλούσια χώρα, και συνεπώς επιχορηγεί τον βομβαρδισμό των Παλαιστινίων», να θέσει ως όρο στο Ισραήλ «να μειώσει τις συγκρούσεις αντί να τις επιδεινώνει και να οικοδομήσει συνθήκες για ειρήνη αντί να δημιουργεί εμπόδια».

Σε άρθρο τους στο CNN, οι πρώην διπλωμάτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ειδικοί στην περιοχή, Ααρον Ντέιβιντ Μίλερ και Ντάνιελ Κούρτσερ, προέτρεψαν τον Μπάιντεν να εξετάσει «σε ποιον βαθμό ακραίοι έποικοι και άλλοι εβραίοι εξτρεμιστές προκάλεσαν την παρούσα κρίση» και να κάνει περισσότερα αν επιθυμεί να αναγκάσει το Ισραήλ «να σταματήσει τις εξώσεις στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, να οδηγήσει στη Δικαιοσύνη τους εποίκους που ρίχνουν λάδι στη φωτιά και να υπερασπιστεί με σαφήνεια το ιστορικό στάτους κβο του Ορους του Ναού»

Η πολιτική κρίση και το ενδεχόμενο εκλογών

Η κλιμάκωση της βίας συμφέρει τον Νετανιάχου γιατί ξέσπασε ακριβώς τη στιγμή που τα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν έτοιμα να σχηματίσουν κυβέρνηση και να βάλουν τέλος στα 12 χρόνια πρωθυπουργίας του. Η κυβέρνηση θα σχηματιζόταν με τη στήριξη αραβικού κόμματος, αλλά η συμμαχία είναι αμφίβολη λόγω της έκρυθμης κατάστασης μεταξύ Εβραίων και Αράβων. Αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση ως τις αρχές Ιουνίου, η χώρα θα οδηγηθεί στις πέμπτες εκλογές μέσα σε λίγο πάνω από δύο χρόνια και στο τετράμηνο που θα μεσολαβήσει ώσπου να πραγματοποιηθούν ο Νετανιάχου ελπίζει να κερδίσει έδαφος λόγω του πολέμου.
Ο πόλεμος συμφέρει και τη Χαμάς, γιατί μετά την πρόσφατη πολλοστή αναβολή των παλαιστινιακών εκλογών από τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, που κυβερνά επί 16 χρόνια, αδράχνει την ευκαιρία να δείξει ότι υπερασπίζεται τους Αραβες της Ιερουσαλήμ ενώ ο Αμπάς είναι εντελώς ανίκανος να το πράξει.
Ο Τόμας Φρίντμαν, αρθρογράφος των «New York Times», κατηγορεί τους Ισραηλινούς ότι είχαν επαναπαυθεί τα τελευταία χρόνια στην ομόφωνη εντύπωση ότι οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Οχθης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ το είχαν πάρει απόφαση ότι θα ζουν πάντα υπό ισραηλινή κατοχή. Οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» ενίσχυσαν την εντύπωση ότι το Παλαιστινιακό είναι τελειωμένη υπόθεση.
Σήμερα τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο, που υπέγραψαν τις Συμφωνίες αυτές για την ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ, ισορροπούν σε μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στο να κατευνάσουν τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για όσα υφίστανται οι Παλαιστίνιοι και να διατηρήσουν τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που τους προσφέρουν οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» (αμερικανικά F-15 και πολεμικά ντρόουν για τα ΗΑΕ, αναγνώριση ότι η Δυτική Σαχάρα είναι μαροκινή για το Μαρόκο, αφαίρεση από τη λίστα των χωρών που υποθάλπουν την τρομοκρατία για το Σουδάν). Αναλυτές από τον Κόλπο θεωρούν ότι οι Συμφωνίες αποτελούν αμετάκλητη στρατηγική απόφαση και δύσκολα τα αραβικά καθεστώτα θα περάσουν από τις ρητορικές καταδίκες του Ισραήλ στην κατάργησή τους.