Ο υπόγειος κόσμος της ακροδεξιάς «λευκής τρομοκρατίας»

Τέσσερις επιθέσεις που φέρουν τη σφραγίδα εξτρεμιστών της λευκής υπεροχής ή του ισλαμιστικού φονταμενταλισμού πραγματοποιήθηκαν το τελευταία 10ήμερο: στο Κράιστσερτς της Νέας Ζηλανδίας στις 15 Μαρτίου, όπου ο 28χρονος ακροδεξιός Αυστραλός Μπρέντον Τάραντ σκότωσε 50 άτομα σε επιθέσεις σε δύο τζαμιά. Στο Στάνγουελ του Σάρεϊ, κοντά στο Λονδίνο, την επομένη, όπου 50χρονος που φώναζε ρατσιστικά συνθήματα τραυμάτισε με μαχαίρι 19χρονο από τη Νότια Ευρώπη (η ταυτότητά του και η χώρα καταγωγής του δεν έγιναν γνωστές για λόγους ασφαλείας). Στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας τη Δευτέρα, όπου 37χρονος Τούρκος άνοιξε πυρ σε τραμ τραυματίζοντας τρεις, και στο Μιλάνο την Πέμπτη, όπου ο 47χρονος σενεγαλέζος οδηγός σχολικού λεωφορείου απήγαγε τα 51 παιδιά που μετέφερε και προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να τα κάψει διαμαρτυρόμενος για την (αντι)μεταναστευτική πολιτική της ιταλικής κυβέρνησης. Ολες αντιμετωπίζονται ως τρομοκρατικές επιθέσεις από τις αρχές της χώρας όπου πραγματοποιήθηκαν.

Κορυφαία όλων ήταν προφανώς η επίθεση στη Νέα Ζηλανδία. Αν δεν είχε προηγηθεί, θα είχε περάσει «στα ψιλά» εκείνη που ακολούθησε στο Σάρεϊ, την οποία πάντως και η Τερέζα Μέι χαρακτήρισε «τρομοκρατική». Οι επιθέσεις από ακροδεξιούς οπαδούς της λευκής υπεροχής έχουν αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, όμως μόνο μετά την πολύνεκρη επίθεση στη Νέα Ζηλανδία άρχισε να γίνεται σοβαρή συζήτηση για αυτές παγκοσμίως. Οι κεντρικοί άξονες αυτής της συζήτησης είναι ότι, πρώτον, η Ακροδεξιά και η ισλαμιστική τρομοκρατία είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, δεύτερον, το Internet παίζει τεράστιο ρόλο στην παγκόσμια εξάπλωση της ρατσιστικής ιδεολογίας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει επιτέλους να αναλάβουν τις ευθύνες τους και, τρίτον, οφείλουμε να αντικρούουμε τα διεστραμμένα ιδεολογήματα των οπαδών της λευκής υπεροχής.

Τα τελευταία χρόνια, ενώ οι υπηρεσίες ασφαλείας Ευρώπης και ΗΠΑ ασχολούνταν με την ισλαμιστική τρομοκρατία, άφησαν να διογκωθεί απαρατήρητη η ακροδεξιά τρομοκρατία. Σε βαθμό που πολλοί δεν παίρνουν στα σοβαρά ως απειλή τη δεύτερη. Οι ειδικοί όμως προβλέπουν ότι το Κράιστσερτς θα έχει μακροχρόνια παγκόσμια επιρροή και αναμένουν ότι εντός της επόμενης δεκαετίας θα υπάρξουν μιμητές του Τάραντ.

Μετά τις επιθέσεις στο Κράιστσερτς, η αστυνομία ερευνά τις πιθανές διασυνδέσεις του Τάραντ στα ταξίδια που πραγματοποίησε στην Ευρώπη (μεταξύ άλλων στην Ελλάδα, στη Γαλλία και στη Βουλγαρία) όπου διαπίστωσε ότι οι μουσουλμάνοι «εισβολείς» απειλούν την επιβίωση της λευκής φυλής. Η άποψη αυτή είναι εδώ και καιρό κυρίαρχη στην Ακροδεξιά αλλά ενίοτε και στη Δεξιά.

Ο Τάραντ τιτλοφόρησε το 74σέλιδο μανιφέστο του «Η Μεγάλη Αντικατάσταση». Η φράση προέρχεται από τον τίτλο βιβλίου του Γάλλου Ρενό Καμί, «Le grand remplacement», που κυκλοφόρησε το 2012 με θέμα τη θεωρία συνωμοσίας ότι υπάρχει σχέδιο για να αντικατασταθούν οι λευκοί χριστιανοί της Ευρώπης με μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Η θεωρία της «μεγάλης αντικατάστασης» ή αλλιώς της «γενοκτονίας των λευκών» δίνει και παίρνει στα εθνολαϊκά ευρωπαϊκά κόμματα – ο πρώτος όρος χρησιμοποιείται περισσότερο από τον δεύτερο επειδή ακούγεται πιο «επιστημονικός».

Η δημογραφική επιστήμη όμως διαφωνεί. Οι λευκοί δεν απειλούνται με εξαφάνιση. Μπορεί να μειωθεί ο αριθμός τους αλλά το πόσο μεγάλη θα είναι αυτή η μείωση παραμένει αναπάντητο ερώτημα. Αλλωστε μία από τις γρηγορότερα αυξανόμενες φυλετικές κατηγορίες είναι η μεικτή που έχει έναν γονέα λευκό. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε σε ποια φυλή θα ανήκουν αυτοί οι άνθρωποι στο μέλλον – μπορεί να αποκτήσουν παιδιά με λευκούς και να απορροφηθούν από τη λευκή φυλή. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, οι λευκοί θα συνεχίσουν να κατέχουν την οικονομική δύναμη και την πολιτική εξουσία, ακόμη και αν δεν αποτελούν πλειοψηφία. Ενδεικτικό της ρευστότητας της δημογραφίας είναι ότι οι μετανάστες από τη Νότια και την Ανατολική Ευρώπη, που κάποτε δεν θεωρούνταν λευκοί στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία, σήμερα θεωρούνται.

Μοναχικοί λύκοι και
το σκοτεινό Internet

Πολύς λόγος έγινε για τις πιθανές επαφές που είχε ο Τάραντ με ακροδεξιές οργανώσεις στις χώρες που επισκέφθηκε. Ηταν ένας μοναχικός λύκος; ‘Η έδρασε ως μέλος εντός ευρύτερου δικτύου; Οι ειδικοί θεωρούν ότι η έννοια του μοναχικού λύκου δεν υφίσταται πλέον στον σύγχρονο ιντερνετικό κόσμο. Οι υποτίθεται μοναχικοί λύκοι που πραγματοποίησαν επιθέσεις τα τελευταία χρόνια ήταν όλοι τους σε επαφή με τα εξτρεμιστικά δίκτυα που κατοικοεδρεύουν στις σκοτεινές γωνιές του Internet, είτε πρόκειται για ισλαμιστές είτε για ακροδεξιούς τρομοκράτες.

Οι σκοτεινές αυτές γωνιές φιλοξενούν θύλακες οπαδών της λευκής υπεροχής που δεν χρειάζεται να συναντηθούν μεταξύ τους στον πραγματικό κόσμο, συναντιούνται στον ψηφιακό. Οσοι πέρασαν σε βίαιες πράξεις – στο λεξιλόγιό τους αποκαλείται «going Breivik», δηλαδή «γίνομαι Μπρέιβικ», από το όνομα του νορβηγού μακελάρη και άτυπου «ήρωά» τους – κινητοποιήθηκαν από την ίδια ιδεολογία, τα ίδια σάιτ στο Διαδίκτυο, την ίδια αντίληψη του κόσμου.

Μετά τις επιθέσεις στο Κράιστσερτς, τα σάιτ 4chan και 8chan – όπου συχνάζουν και εκφράζονται χωρίς καμία αναστολή εξτρεμιστές που ξεχειλίζουν από οργή για τους μουσουλμάνους, τις γυναίκες, τους Εβραίους και τους ομοφυλοφίλους – πλημμύρισαν από ενθουσιώδη σχόλια για τον Τάραντ και προτροπές για μίμηση της πράξης του.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί οι αρχές ασφαλείας δεν τα παρακολουθούν καλύτερα. Γιατί δεν προσπαθούν να εντοπίσουν από ποιον και από ποιες χώρες προέρχονται τα πιο ακραία και βίαια σχόλια προκειμένου να προλάβουν την επόμενη τρομοκρατική ενέργεια. Το πιθανότερο είναι ότι μετά το Κράιστσερτς θα αρχίσουν να παρακολουθούν στενότερα τα δύο αυτά σάιτ, όπως έκαναν μέχρι σήμερα με τα σάιτ του Ισλαμικού Κράτους, της Αλ Κάιντα και άλλα ισλαμιστικά.  Δεν θα είναι εύκολη υπόθεση όμως: τα σχόλια είναι ανώνυμα και ο όγκος τους τρομακτικός – το 4chan έχει ένα εκατομμύριο νέες αναρτήσεις την ημέρα και το επισκέπτονται κατά μέσο όρο 28 εκατομμύρια μεμονωμένοι χρήστες τον μήνα.

Το 4chan δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 2000 από hacktivists (ανθρώπους που χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να προωθήσουν μια πολιτική ατζέντα). Το 2011 καταλήφθηκε από νεοναζιστές, κυρίως η υποκατηγορία του «pol» (πολιτικά μη ορθό). Το 2014 μεγάλο μέρος των χρηστών του 4chan επιδόθηκε σε μια εκστρατεία βίαιων επιθέσεων κατά φεμινιστριών η οποία προσέλκυσε την προσοχή των αρχών και οδήγησε στην καλύτερη παρακολούθηση (moderation) του σάιτ.

Τότε, πολλά μέλη του 4chan το εγκατέλειψαν και μετακόμισαν στο 8chan που είχε δημιουργηθεί το 2013 από τον Νεοϋορκέζο Φρέντρικ Μπρέναν. Σήμερα το 8chan, όπου σύχναζε ο Τάραντ όπως αναφέρει και στο μανιφέστο του, είναι το κατεξοχήν σάιτ του ακροδεξιού, ισλαμοφοβικού, μισογυνικού, ομοφοβικού και αντισημιτικού μίσους.

Πολλοί δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξη του 8chan. Οχι όμως και ο Ντόναλντ Τραμπ. Στην προεκλογική εκστρατεία του 2016, το 8chan υποστήριζε ανοιχτά τον Τραμπ. Ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ μεταχειρίστηκε προεκλογικά στην εκστρατεία του προς τους νέους μια εικόνα από το 8chan που τον παρουσιάζει με τα χαρακτηριστικά του Pepe the Frog (Βατράχου Πέπε), ενός ονλάιν κινουμένου σχεδίου που αποτελεί ένα από τα σύμβολα της λευκής υπεροχής. Η εικόνα αυτή έγινε viral και θεωρείται από τις πιο επιτυχημένες της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ.

Οι φονικότερες επιθέσεις των τελευταίων ετών

Νορβηγία, Ιούλιος 2011:
ο μαζικός δολοφόνος Μπρέιβικ

Ο ακροδεξιός Αντερς Μπρέιβικ σκότωσε 77 άτομα, τους οκτώ με βόμβα στο κέντρο του Οσλο και τους υπόλοιπους – ανάμεσά τους και πολλούς εφήβους – ανοίγοντας πυρ εναντίον κατασκήνωσης για νέους στο νησί Ουτόγια, οργανωμένης από τη Νεολαία του Εργατικού Κόμματος (επειδή το κόμμα είχε φιλομεταναστευτική πολιτική). Πριν από τις επιθέσεις, δημοσιοποίησε μανιφέστο κατά της πολυπολιτισμικότητας και της «ισλαμοποίησης της Ευρώπης».

Ελλάδα, Ιανουάριος 2013:
δολοφονία στα Πετράλωνα

Δύο χρυσαυγίτες, ο 29χρονος Χρήστος Στεργιόπουλος και ο 25χρονος Διονύσης Λιακόπουλος, επιτέθηκαν και σκότωσαν με μαχαιριές τον 27χρονο Πακιστανό Σαχζάτ Λουκμάν, που περνούσε ξημερώματα με το ποδήλατό του από την οδό Τριών Ιεραρχών στα Πετράλωνα. Αυτόπτης μάρτυρας σημείωσε την πινακίδα της μοτοσικλέτας των δραστών που συνελήφθησαν λίγο αργότερα. Καταδικάστηκαν σε ισόβια, και το δικαστήριο αναγνώρισε το ρατσιστικό κίνητρο. Βρίσκεται σε εξέλιξη η εκδίκαση της έφεσής τους.

ΗΠΑ, Φεβρουάριος 2015: πυροβολισμοί στο Τσάπελ Χιλ

Ενας 46χρονος εισέβαλε στο σπίτι τριών φοιτητών γειτόνων του, όλοι τους Αμερικανοί με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή, τους πυροβόλησε και τους σκότωσε στο Τσάπελ Χιλ της Βόρειας Καρολίνας. Ο δράστης ήταν πολέμιος όλων των θρησκειών, και κυρίως του Ισλάμ.

ΗΠΑ, Ιούνιος 2015: μακελειό σε εκκλησία του Τσάρλεστον

Ο 21χρονος οπαδός της λευκής υπεροχής Ντίλαν Ρουφ εισέβαλε σε εκκλησία αφροαμερικανών μεθοδιστών του Τσάρλεστον, στη Νότια Καρολίνα, στη διάρκεια της λειτουργίας. Σκότωσε εννέα αφροαμερικανούς, περιλαμβανομένου του ιερέα. Η εκκλησία είναι από τις παλαιότερες αφροαμερικανικές στις ΗΠΑ. Ο Ρουφ έχει καταδικαστεί σε θάνατο. Ξεχειλίζει από ρατσιστικό μίσος, όπως δείχνει το μανιφέστο που δημοσιοποίησε πριν από την επίθεση αλλά και το ημερολόγιο που έγραψε αργότερα από τη φυλακή.

Γερμανία, Ιούλιος 2016: πυροβολισμοί στο Μόναχο

Ενας 18χρονος γερμανός ιρανικής καταγωγής πυροβόλησε και σκότωσε εννέα άτομα και τραυμάτισε 36, όλοι τους μουσουλμανικής καταγωγής, σε εστιατόριο McDonald’s. Ο οπλοφόρος, που αυτοκτόνησε, θεωρούσε εαυτόν Γερμανό και εμφάνιζε ρατσιστική και ξενοφοβική συμπεριφορά προς τους νεοφερμένους μετανάστες. Επέλεξε να τους εκδικηθεί στις 22 Ιουλίου, ακριβώς πέντε χρόνια μετά τις μαζικές δολοφονίες του Μπρέιβικ.

Βρετανία, Ιούνιος 2017: επίθεση σε τζαμί του Φίνσμπουρι Παρκ

Ενας 47χρονος όρμησε με το φορτηγάκι του σε μια ομάδα ατόμων έξω από τζαμί του Φίνσμπουρι Παρκ, στο Βόρειο Λονδίνο, σκοτώνοντας ένα άτομο και τραυματίζοντας 10. Ολα τα θύματα ήταν μουσουλμάνοι που πήγαιναν στη νυχτερινή προσευχή του ραμαζανιού. Ο δολοφόνος, που καταδικάστηκε σε ισόβια, δήλωσε ότι κίνητρό του ήταν το «μίσος προς το Ισλάμ».

ΗΠΑ, Αύγουστος 2017: επίθεση νεοναζιστών στο Σάρλοτσβιλ

Μια γυναίκα σκοτώθηκε και δεκάδες τραυματίστηκαν όταν οπαδός της λευκής υπεροχής έπεσε με το αυτοκίνητό του σε αντιδιαδηλωτές στο Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια. Η αντιδιαδήλωση πραγματοποιήθηκε κατά της παράλληλης διαδήλωσης Unite the Right (Ενώστε τη Δεξιά), στην οποία συμμετείχαν οπαδοί της λευκής υπεροχής, λευκοί εθνικιστές και νεοναζιστές. Ο δολοφόνος καταδικάστηκε σε ισόβια. Ο Τραμπ τήρησε ίσες αποστάσεις μεταξύ δολοφόνου και θυμάτων.

Καναδάς, Ιανουάριος 2017: πυροβολισμοί σε τζαμί στο Κεμπέκ

Ενας 28χρονος φοιτητής άνοιξε πυρ μετά το τέλος της βραδινής προσευχής στους πιστούς που βρίσκονταν σε τζαμί της Πόλης του Κεμπέκ, σκοτώνοντας έξι και τραυματίζοντας 19. Ο καναδός πρόεδρος Τζάστιν Τριντό καταδίκασε την επίθεση ως «τρομοκρατική εναντίον μουσουλμάνων» όμως ο δράστης, αν και έλαβε ισόβια χωρίς δικαίωμα αναστολής για 40 χρόνια (πριν από λίγες ημέρες κατέθεσε έφεση), δεν καταδικάστηκε με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο.

Ιταλία, Φεβρουάριος 2018: ακροδεξιός τρόμος στη Ματσεράτα

Ο 28χρονος ακροδεξιός Λούκα Τραΐνι πυροβόλησε με ημιαυτόματο όπλο έξι αφρικανούς μετανάστες, τραυματίζοντάς τους σοβαρά, στην πόλη Ματσεράτα της Κεντρικής Ιταλίας. Μετά την επίθεση, την οποία πραγματοποίησε μέσα από το αυτοκίνητό του, ο δράστης τύλιξε την ιταλική σημαία στους ώμους του και χαιρέτισε φασιστικά. Ο Τραΐνι είναι μέλος της Λέγκας, του κόμματος του Ματέο Σαλβίνι, και υπήρξε υποψήφιός της στις τοπικές εκλογές.

ΗΠΑ, Οκτώβριος 2018: σφαίρες στο Κεντάκι

Ο 51χρονος Γκρέγκορι Μπους άνοιξε πυρ σε παντοπωλείο, σκοτώνοντας εν ψυχρώ και εξ επαφής δύο αφροαμερικανούς πελάτες, αφού απέτυχε να εισβάλει σε κοντινή εκκλησία αφροαμερικανών. Σε έναν λευκό που προσπάθησε να τον σταματήσει, σημαδεύοντάς τον με όπλο, ο Μπους είπε: «Μη με πυροβολήσεις. Δεν θα σε πυροβολήσω. Οι λευκοί δεν σκοτώνουν λευκούς».

ΗΠΑ, Οκτώβριος 2018: επίθεση στη Συναγωγή

Ενας 46χρονος άνοιξε πυρ εναντίον της Συναγωγής Δέντρο της Ζωής στο Πίτσμπουργκ, σκοτώνοντας 11 άτομα και τραυματίζοντας επτά. Την ώρα της επίθεσης φώναζε αντισημιτικά συνθήματα, ενώ στο Internet διακινούσε θεωρίες συνωμοσίας. Αυτή ήταν η πιο πολύνεκρη επίθεση εναντίον Εβραίων στην αμερικανική ιστορία.

Νέα Ζηλανδία, Μάρτιος 2019: τρόμος στο Κράιστσερτς

Πενήντα άτομα σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν όταν ο 28χρονος Αυστραλός Μπρέντον Τάραντ επιτέθηκε διαδοχικά σε δύο τζαμιά του Κράιστσερτς. Ο δολοφόνος, οπαδός της λευκής υπεροχής και θαυμαστής του Μπρέιβικ και του Ρουφ, μετέδωσε ζωντανά στο Facebook τις επιθέσεις μέσω κάμερας που έφερε στο κεφάλι.