Ο εμφύλιος των δύο κόσμων του ΣΥΡΙΖΑ

Δύο κόσμοι συγκρούονται στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, με τον Αλέξη Τσίπρα να προσπαθεί να ισορροπήσει σε δύο βάρκες. Οι παρασκηνιακές εντάσεις είναι συνεχείς μεταξύ τμήματος των «προεδρικών» με σύμμαχο την πλειοψηφία των «πασοκογενών» έναντι των στελεχών και βουλευτών της «Ομπρέλας», που έχει στον πυρήνα της τους «53». Παράλληλα, οι δημόσιες αντεγκλήσεις πλέον δημιουργούν μείζον πρόβλημα για τον πρώην πρωθυπουργό.

Διαφορετική προσέγγιση

Την ίδια στιγμή το πρόβλημα μεγαλώνει από την άκρως επιθετική στάση του Παύλου Πολάκη που στηρίζεται από πολλούς «προεδρικούς», αλλά πλέον έχει απέναντί του μια σειρά κεντρικών στελεχών, όπως ο Νίκος Φίλης, ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου αλλά και ο Νίκος Μπίστης. Ειδικά η στάση του κ. Πολάκη έχει αναδείξει και τη διαφορετική προσέγγιση που υπάρχει στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τον τρόπο αναμέτρησης και αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση. Η άνευ ορίων σύγκρουση με την κυβέρνηση γοητεύει πολλούς στον ΣΥΡΙΖΑ και στηρίζεται από σημαντικό αριθμό των προεδρικών, αλλά αποδοκιμάζεται από κεντροαριστερά στελέχη και βουλευτές, όπως επίσης μέλη της αριστερής τάσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η δυναμική
της «Ομπρέλας»

Οι πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη νέων νομαρχιακών επιτροπών τροφοδότησαν υπέρμετρα την αντιπαράθεση στο εσωτερικό του κόμματος και τα όσα εξελίσσονται τις τελευταίες ημέρες έχουν άμεση σχέση με τη σύγκρουση «προεδρικών», που απώλεσαν δυνάμεις, και της «Ομπρέλας», που αύξησε σημαντικά την επιρροή της.

Η σύγκρουση των δύο κόσμων αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στην πρόσφατη ψηφοφορία για την επένδυση στο Ελληνικό, όπου, αν και ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε υπέρ, τα μέλη της «Ομπρέλας», οι Νίκος Φίλης και Θοδωρής Δρίτσας απείχαν και οι Ευκλείδης Τσακαλώτος και Πάνος Σκουρλέτης δεν θέλησαν να σηκώσουν το βάρος της υποστήριξης ενός νομοσχεδίου που κατέκρινε η αριστερή τάση του κόμματος. Η ένταση ήταν μεγάλη στο εσωτερικό, αλλά και σε αυτό το ζήτημα ο κ. Τσίπρας, όπως στην περίπτωση του κ. Πολάκη, ακολουθεί «πολιτική Πόντιου Πιλάτου», νίπτει τα χείρας του και πολλές φορές αφήνει τα πράγματα να εξελίσσονται, δίνοντας την αίσθηση ότι τα ανέχεται συνειδητά. Ειδικά για την περίπτωση του κ. Πολάκη υπάρχει μεγάλη συζήτηση στο εσωτερικό του κόμματος για την ανοχή που απολαμβάνει και για το γεγονός ότι δεν καταγράφεται η παραμικρή διαφοροποίηση, ακόμα και στη ρητορική και στο ύφος του, από τη στενή προεδρική ομάδα.

Ανοχή Τσίπρα
στον Πολάκη

«Ο Πολάκης μιλάει σε ένα σκληρό κομματικό ακροατήριο και το συσπειρώνει» λένε μέλη της ευρύτερης προεδρικής ομάδας που τον στηρίζει και ανήκουν στους «συνοδοιπόρους» του, όπως και μια σειρά «προεδρικών», όπως ο Νίκος Παππάς, ο Χρήστος Σπίρτζης, που κατηγορούνται και για σύμπλευση με τον εκδότη της «Documento» Κώστα Βαξεβάνη. «Μας κάνει μεγάλη ζημιά» είναι ο αντίλογος των «πασοκογενών» κεντροαριστερών, που θεωρούν ότι με τέτοια ρητορική δεν μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να κερδίσει ψηφοφόρους από το Κέντρο και την Κεντροαριστερά. Η στάση του κ. Πολάκη και οι κατηγορίες προ ημερών ότι η ΝΔ είναι η παράταξη των δωσίλογων και των μαυραγοριτών και ο ΣΥΡΙΖΑ απόγονος του Κολοκοτρώνη και του Μακρυγιάννη ενόχλησε πολλούς. Ο κ. Φίλης τον «άδειασε», λέγοντας ότι αυτές οι δηλώσεις «είναι εκτός πραγματικότητας και δεν βοηθούν σε τίποτα». Ο κ. Κούλογλου ανέφερε ότι δεν μπορεί να δεχθεί πως η ΝΔ είναι παράταξη δωσίλογων και ο κ. Μπίστης, αρκετά αιχμηρός, σημείωσε ότι «είναι καλύτερα να μη μοιράσουμε κομματικά βιβλιάρια στους αγωνιστές του ’21».

Συζητήσεις
για την επιλογή

Η ανοχή όμως της ηγεσίας προκαλεί συζητήσεις, όπως και η επιλογή της να τον ορίσει μέλος της Προανακριτικής για την υπόθεση Καλογρίτσα, λαμβάνοντας και τον λόγο στην Ολομέλεια στην αρχή της περασμένης εβδομάδας και στηρίζοντας τον κ. Παππά, που, όπως αναμενόταν, παραπέμφθηκε. Από τη στιγμή που ο κ. Τσίπρας αποφάσισε να στηρίξει πλήρως όχι απλά τον κ. Παππά, αλλά την πολιτική της κυβέρνησής του στο ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών, για τους μυημένους ήταν μονόδρομος η επιλογή να μπει στο παιχνίδι ο κ. Πολάκης, αν και στα θέματα υγείας έχει τοποθετηθεί εδώ και μήνες ο Ανδρέας Ξανθός. «Ο Τσίπρας μιλά για πολιτικές διώξεις με αφορμή την υπόθεση Παππά. Αρα ήταν λογικό να επενδύσει σε μια σύγκρουση και αυτή τη στρατηγική εξυπηρετεί ο Πολάκης» τονίζει στο «Βήμα» έμπειρο κοινοβουλευτικό στέλεχος.

Πολιτικός αυτοχειριασμός

Ομως, όσο εξελίσσεται αυτή η σύγκρουση των δύο κόσμων στο εσωτερικό του κόμματος και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας τόσο υπονομεύεται η αντιπολιτευτική στρατηγική. Μάλιστα, έχει επισημανθεί από ιστορικά στελέχη σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους ότι όταν η κυβέρνηση στριμώχνεται, πάντα ανοίγουν εσωκομματικά ζητήματα στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν και δεν θεωρούν ότι αυτό γίνεται σκόπιμα, εν τούτοις προβληματίζει ο βαθμός «πολιτικού αυτοχειριασμού», όπως χαρακτηριστικά λένε και τονίζουν ότι αυτός είναι και ένας λόγος που δεν σηκώνουν κεφάλι.

Και δεν είναι μόνο ο κ. Πολάκης που χωρίζει τους «προεδρικούς» και την «Ομπρέλα» που έχουν ως βάση τη δυνατή τάση των «53», αλλά μια σειρά θεμάτων τόσο για την πορεία του κόμματος, τη στρατηγική, αλλά και το ιδεολογικό πλαίσιο.

Ασπίδα σε Τσίπρα
οι «πασοκογενείς»

Τα όσα έγιναν την περασμένη Δευτέρα στην επεισοδιακή συνεδρίαση της ΚΟ ήταν ενδεικτικά. Η έκρηξη του «πασοκογενούς» Παναγιώτη Κουρουμπλή, που πριν από λίγες ημέρες επανήλθε στη Βουλή καθώς κέρδισε την έδρα στο Εκλογοδικείο από τον Θανάση Παπαχριστόπουλο, μόνο τυχαία δεν ήταν. Ο βουλευτής Β’ Αθηνών στον Δυτικό Τομέα είπε επί της ουσίας, και προφανώς για λογαριασμό και άλλων συναδέλφων του, αυτό που πιστεύει σημαντικό τμήμα των «προεδρικών»: ότι κάποιοι θέλουν να παραμείνει το κόμμα καθηλωμένο στο 20%, να μην κερδίσει τις εκλογές ώστε να επιταχυνθούν οι εσωκομματικές εξελίξεις, εννοώντας ουσιαστικά το άνοιγμα του ζητήματος της διαδοχής του κ. Τσίπρα.

Η φράση αυτή, που ικανοποίησε πολλούς «προεδρικούς», εξόργισε την πιο αριστερή τάση. Το γάντι σήκωσε ο κ. Σκουρλέτης που επιτέθηκε στον Π. Κουρουμπλή με φράσεις όπως «ντροπή» και «άθλιες τακτικές εσένα και των ομοίων σου», είπε ότι τους προσβάλλει όλους και ζήτησε να κατονομάσει ποιους εννοεί, κάτι βέβαια που δεν έγινε.

Από τη συνεδρίαση όμως δεν έλειψε και η κριτική του έτερου «πασοκογενούς» κ. Σπίρτζη για τη διαφοροποίηση των κ.κ. Φίλη και Δρίτσα στην ψηφοφορία για το Ελληνικό. «Δεν υπήρξε κομματική γραμμή. Εγώ κινήθηκα με βάση όσα λέει διαχρονικά ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν συνεδρίασε κανένα όργανο» είπε ο κ. Φίλης και έριξε τη «βόμβα» του, αναδεικνύοντας το θέμα που τίθεται από αρκετούς για το πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις: «Ο «πρωινός καφές» δεν είναι όργανο για να αποφασίσει» τόνισε με έμφαση.

«Ούτε εγώ κονταίνω, ούτε εσείς ψηλώνετε»…

Ο Παύλος Πολάκης, που όμως έχει και πολλούς «οπαδούς» εντός ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως στην ευρύτερη προεδρική ομάδα, δεν πρόκειται να σταματήσει. Είναι ενδεικτική η κίνησή του να διαμηνύσει στους κ.κ. Φίλη, Μπίστη και Κούλογλου ότι θα συνεχίσει. «Σύντροφοι, σπίτι όλοι καλά; Χαιρετίσματα και χρόνια πολλά! ΥΓ. Με τέτοιες δηλώσεις από μεριά σας, ούτε εγώ κονταίνω, αλλά προπαντός ούτε εσείς ψηλώνετε. Ασχοληθείτε με τον Μητσοτάκη και τη συμμορία που ληστεύει τον τόπο και τον λαό. Οι “ευαισθησίες” σας αφορούν ελάχιστα οικοδομικά τετράγωνα».

Κόκκινη κάρτα στο κυβερνητικό σχέδιο

Ιδεοληπτικό και παρωχημένο είναι κατά τον κ. Τσίπρα το ελληνικό σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως είπε ο ίδιος προχθές μιλώντας στη Βουλή κατά τη διάρκεια της προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή. «Η μεγάλη ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης κινδυνεύει να χαθεί από μια κυβέρνηση με βαθιές ιδεοληψίες και αποδεδειγμένη διαχειριστική ανεπάρκεια» είπε. Ο πρώην πρωθυπουργός υποστηρίζει ότι είναι ένα σχέδιο που βασίζεται στην Εκθεση Πισσαρίδη, δηλαδή ένα παρωχημένο πλαίσιο που εφαρμόστηκε στην Ευρώπη τις δεκαετίες του ’90 και του ’00 και οδήγησε σε κρίση χρέους, έκρηξη ανεργίας και ανισοτήτων.
«Ιδιωτικοποιήσεις ακόμη και στις υπηρεσίες υγείας, στο Ασφαλιστικό – άρα νέα τρύπα στα δημόσια οικονομικά και κίνδυνος για τους ασφαλισμένους –, εκκαθάριση μικρομεσαίων επιχειρήσεων – δηλαδή το 95% των ελληνικών επιχειρήσεων –, αποδιάρθρωση της αγοράς εργασίας, φοροελαφρύνσεις για λίγους. Η απάντησή σας δηλαδή στη νέα κρίση είναι η συνταγή που μας οδήγησε στην προηγούμενη» τόνισε.
Ο κ. Τσίπρας θεωρεί ότι όλα αυτά γίνονται από την κυβέρνηση για να καρπωθούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια ορισμένοι, μετρημένοι στα δάχτυλα των δύο χεριών, επιχειρηματικοί όμιλοι και οικογένειες.
Κατά τον ίδιο έτσι, δεν έρχεται ισχυρή ανάπτυξη, αλλά μπορεί να δημιουργηθεί πεδίο κερδοφορίας για λίγους και ενδεχομένως κάποιες κακοπληρωμένες, ελαστικές και επισφαλείς θέσεις εργασίας. «Βιώσιμη επανεκκίνηση της οικονομίας και συμπεριληπτική ανάπτυξη δεν θα έρθει. Δεν θα έρθει χωρίς να σωθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις» λέει και οι προτάσεις του είναι συνοπτικά: ρύθμιση του χρέους της πανδημίας με διαγραφή μέρους του, στήριξη και επιδότηση της εργασίας, ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους και δημόσιες επενδύσεις στην παιδεία, στην έρευνα και στην κοινωνική πρόνοια, νέο ΕΣΥ και σχέδιο καταπολέμησης των ανισοτήτων.

«Ολα και όλοι θα κριθούν από την αρχή»

«Η περίοδος που διανύουμε ενδέχεται να αποδειχθεί ως το κρίσιμο σημείο που θα σηματοδοτήσει μια στροφή ή και μια τομή. Στροφή, με την έννοια της μεταβολής του πολιτικού κλίματος και επομένως και του συσχετισμού δυνάμεων εντός του κομματικού συστήματος» αναφέρεται στην 7η περιοδική ανάλυση «Εκλογικές τάσεις» του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς» (think tank του ΣΥΡΙΖΑ), η οποία καλύπτει την περίοδο του πρώτου τριμήνου του 2021.
Οι αναλυτές, η Δανάη Κολτσίδα, πολιτική επιστήμων και διευθύντρια του ΙΝΠ, και ο Κώστας Πουλάκης, μαθηματικός και πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών, σημειώνουν ότι η περίοδος σηματοδοτεί και τομή, «με την έννοια ότι τα συσσωρευμένα προβλήματα, η κυριαρχία των αρνητικών συναισθημάτων και η βαθιά κρίση στην οποία δεν διαφαίνεται άμεσα διέξοδος είναι πιθανόν να τροφοδοτήσουν μια νέα περίοδο κοινωνικού αναβρασμού, ανόδου του ριζοσπαστισμού και πιο ριζικών πολιτικών ανακατατάξεων. Το περιεχόμενο και το πρόσημο αυτών των διεργασιών είναι ακόμα δύσκολο να προβλεφθεί. Είναι η στιγμή όπου όλα και όλοι θα κριθούν από την αρχή».
Παράλληλα, στις συσκέψεις που κάνει ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Δημήτρης Τζανακόπουλος εκτιμά ότι ο πολιτικός χρόνος έχει καταστεί πολύ πυκνός, προεξοφλώντας ότι η κυβέρνηση «έχει μπει σε μια πορεία φθοράς» μη αναστρέψιμη.