Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν: Ο αμφιλεγόμενος πρίγκιπας

Δεν εξεπλάγη κανείς στην πραγματικότητα με την είδηση πως αποδείχθηκαν βάσιμες οι υποψίες ότι ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν γνώριζε για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, το 2018. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει τουλάχιστον η αποχαρακτηρισμένη έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα. «Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επικύρωσε την επιχείρηση στην Κωνσταντινούπολη, στην Τουρκία, για τη σύλληψη ή τη δολοφονία του σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, τον οποίο θεωρούσε απειλή για το βασίλειο. Γενικότερα, ο πρίγκιπας διάδοχος στήριζε την προσφυγή σε βίαια μέτρα, εφόσον χρειαζόταν, για να φιμωθούν οι αντιφρονούντες στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου και του Κασόγκι» αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης. Στο κείμενο υπογραμμίζεται ότι από το 2017 ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας είχε «τον απόλυτο έλεγχο» των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας του βασιλείου, κάτι που «καθιστά άκρως απίθανη την υπόθεση να εκτελέστηκε μια τέτοια επιχείρηση χωρίς το πράσινο φως από πλευράς του».

Υπενθυμίζουμε ότι ο 59χρονος Κασόγκι είχε επισκεφθεί στις 2 Οκτωβρίου 2018 το προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη για να παραλάβει ένα έγγραφο που χρειαζόταν προκειμένου να μπορέσει να παντρευτεί την τουρκάλα μνηστή του. Μια ομάδα σαουδαράβων αξιωματούχων τον σκότωσε και τον διαμέλισε. Το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ. Στην αρχή, το Ριάντ έδωσε αντικρουόμενες εκδοχές για την εξαφάνισή του, όμως τελικά παραδέχθηκε ότι ο δημοσιογράφος έχασε τη ζωή του σε μια επιχείρηση που σκοπό είχε τη σύλληψή του αλλά «στράβωσε» στην πορεία. Συνελήφθησαν 21 πρόσωπα για εμπλοκή στο έγκλημα και τον Ιανουάριο του 2019 έντεκα εξ αυτών δικάστηκαν, κεκλεισμένων των θυρών. Οι πέντε καταδικάστηκαν σε θάνατο, αλλά οι ποινές τους μετατράπηκαν σε πολυετή κάθειρξη, τρεις καταδικάστηκαν σε φυλάκιση και οι υπόλοιποι αφέθησαν ελεύθεροι, ανάμεσά τους δύο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, ο υπαρχηγός των υπηρεσιών πληροφοριών Αχμάντ Ασίρι και ένας σύμβουλος του πρίγκιπα διαδόχου, ο Σαούντ αλ Καχτάνι, οι οποίοι απομακρύνθηκαν από τα πόστατους.

Αποχαρακτηρίζοντας πάντως την έκθεση, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ανέτρεψε την πολιτική του τέως προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αρνιόταν να τη δώσει στη δημοσιότητα, καθώς συνδεόταν (ο ίδιος, αλλά και πολλά μέλη της οικογένειάς του) με στενούς προσωπικούς και επιχειρηματικούς δεσμούς με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Η απόφαση αυτή είναι ενδεικτική της βούλησης των ΗΠΑ να αντιπαρατεθούν με το Ριάντ σε μια σειρά ζητημάτων, από τις παραβιάσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις αθρόες προμήθειες στρατιωτικών συστημάτων μέχρι τον πόλεμο στην Υεμένη. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον προσπάθησε να υποβαθμίσει ελαφρώς το πλήγμα, καθώς ο τωρινός POTUS μίλησε πριν από λίγες ημέρες στο τηλέφωνο με τον 85χρονο πατέρα του πρίγκιπα, τον βασιλιά Σαλμάν, και όπως ανακοίνωσαν και οι δύο πλευρές, επιβεβαίωσαν ξανά τη συμμαχία των χωρών τους και δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν. Σύμφωνα με το Reuters, η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει την πιθανότητα να ακυρώσει συμβάσεις για την πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία και να περιορίσει τις μελλοντικές δοσοληψίες μόνο σε ό,τι αφορά «αμυντικά» οπλικά συστήματα. Στις προεκλογικές του δηλώσεις ο Μπάιντεν εμφανιζόταν βέβαια σαφώς πιο ανυποχώρητος σε σχέση με τη στρατηγική που θα ακολουθούσε αναφορικά με τη Σαουδική Αραβία, όμως πηγές από τον Λευκό Οίκο αναφέρουν ότι οι έμπειροι αναλυτές σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής τον συμβούλευσαν να μην προκαλέσει ρήξη αλλά να προσπαθήσει να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της χώρας του με το κράτος που αποτελεί παραδοσιακά σύμμαχο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Νο 1 εξαγωγέας υδρογόνου

Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν κρατά προς το παρόν χαμηλό προφίλ και επικεντρώνεται σε ένα εξόχως φιλόδοξο σχέδιο: τη μετατροπή μιας έρημης έκτασης ίσης σχεδόν με το Βέλγιο, η οποία βρίσκεται στο βορειοδυτικό κομμάτι της Σαουδικής Αραβίας, σε φουτουριστική «έξυπνη» μητρόπολη που θα λειτουργεί αποκλειστικά χάρη σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις βασικές υπηρεσίες της θα τις παρέχουν ρομπότ. Η megacity θα ονομαστεί Neom και υπολογίζεται ότι η πρώτη φάση υλοποίησης του εγχειρήματος θα έχει ολοκληρωθεί το 2025. Ποσό ύψους 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει ήδη δεσμευτεί για την κατασκευή της, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Saudi Vision 2030 που οραματίζεται μια Σαουδική Αραβία με μειωμένη εξάρτηση από το πετρέλαιο και τα πετροδολάρια, διαφοροποιημένη οικονομία και βελτιωμένη δημόσια διοίκηση. Στην περιοχή χτίζεται ήδη και ένα εργοστάσιο κόστους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα παράγει υδρογόνο. Η Σαουδική Αραβία εξετάζει το ενδεχόμενο να γίνει στο μέλλον ο νούμερο ένα εξαγωγέας υδρογόνου στον κόσμο και να ηγηθεί σε μία αγορά που υπολογίζεται πως θα έχει αξία 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2050. Η πορεία προς έναν τέτοιο στόχο δεν θα είναι δίχως εμπόδια. Ηδη έχει δημιουργηθεί πρόβλημα με τη διαμονή 20.000 μελών της φυλής al-Huwaitat. Οι al-Huwaitat είναι εγκατεστημένοι μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας και της χερσονήσου του Σινά και αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν την εκδίωξη από τον τόπο τους λόγω των έργων, χωρίς μια εναλλακτική πρόταση όσον αφορά στο πού θα ζήσουν.

Το πλωτό παλάτι και ο αγνοούμενος πίνακας

Σε αντίθεση με τους al-Huwaitat, ο βασιλιάς και ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας διαθέτουν αμέτρητες επιλογές κατοικίας, αφού είναι ιδιοκτήτες πολυτελών παλατιών και επαύλεων στο Ριάντ. Υποδέχονται, για παράδειγμα, συχνά ξένους ηγέτες και απεσταλμένους στο παλάτι Αλ Γιαμάμα και στο παλάτι Εργκα. Οι επισκέπτες μένουν συνήθως ενεοί λόγω της μυθικής χλιδής που αντικρίζουν – τα πάντα είναι είτε χρυσά είτε επιχρυσωμένα. Το 2015 ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν αγόρασε έναντι 300 εκατ. δολαρίων την «ακριβότερη κατοικία του κόσμου», όπως είχε αποκαλέσει τότε το περιοδικό «Fortune» το Château Louis ΧΙV, στη Λουβεσιέν, δυτικά του Παρισιού, όχι μακριά από τις Βερσαλλίες. Το κτίσμα κατασκευάστηκε το 2011 στη θέση ενός κάστρου του 19ου αιώνα το οποίο κατεδαφίστηκε και περιβάλλεται από εντυπωσιακούς κήπους με σιντριβάνια, μαρμάρινα αγάλματα και έναν φροντισμένο λαβύρινθο. Επίσης τα τελευταία χρόνια έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον μαζί με τον πατέρα του, βασιλιά Σαλμάν, για την απόκτηση της πασίγνωστης ανά τον κόσμο ποδοσφαιρικής ομάδας Manchester United.

Το 2015, ο 35χρονος σήμερα κροίσος απέκτησε ένα γιοτ μήκους άνω των 130 μέτρων, που του αιχμαλώτισε το ενδιαφέρον όταν έκανε διακοπές στη Νότια Γαλλία. Μισό δισεκατομμύριο δολάρια έδωσε σύμφωνα με τις φήμες σε ρώσο μεγιστάνα για το «Serene», το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει έως και 24 άτομα στις 15 καμπίνες του και διαθέτει πισίνα, τζακούζι, κινηματογράφο, θέατρο και δύο ελικοδρόμια. Με το υπερπολυτελές megayacht o πρίγκιπας επισκέπτεται συχνά τις ελληνικές θάλασσες, κυρίως τα Δωδεκάνησα, μαζί με αρκετούς φίλους και καλλονές, κυρίως από χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ. Ακούγεται πως έχει αδυναμία στις ωραίες γυναίκες, μάλιστα τη χρονιά που αγόρασε τη θαλαμηγό του διοργάνωσε ένα θρυλικό πλέον πάρτι στις Μαλδίβες προσκαλώντας 150 μοντέλα και πληρώνοντας τον σούπεσταρ Pitbull, συχνό παρτενέρ στη μουσική σκηνή της Τζένιφερ Λόπεζ, για να δώσει ένα σόου. Ο πρίγκιπας πάντως παντρεύτηκε σε πολύ νεαρή ηλικία, και συγκεκριμένα το 2008, την πριγκίπισσα Σάρα μπιντ Μασούρ, με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά.Αδυναμία έχει σίγουρα στα πανάκριβα αντικείμενα. Το 2017 είχε αγοράσει το αριστούργημα «Ο Σωτήρας του Κόσμου» («Salvator Mundi») του Λεονάρντο ντα Βίντσι σε μια δημοπρασία του οίκου Christie’s καταβάλλοντας 450 εκατ. δολάρια. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό που έχει δοθεί ποτέ για την αγορά έργου τέχνης και το παράξενο είναι πως ουδείς γνωρίζει πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή ο πίνακας.