Νέες επιστημονικές έρευνες κατά της COVID-19

Σύμφωνα με αρκετές έρευνες, σχεδόν πέντε ημέρες μπορεί να επιβιώσει ο κορωνοϊός επάνω σε μέταλλα, όπως είναι τα πόμολα και τα μαχαιροπίρουνα. Τέσσερις ημέρες σε ξύλινα αντικείμενα, δύο-τρεις ημέρες σε πλαστικά και ανοξείδωτες επιφάνειες, μία ημέρα σε χαρτόνια, πέντε ημέρες στο γυαλί και στα κεραμικά σκεύη. Ολα αυτά σε συνάρτηση πάντα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία κ.τ.λ.). Αυτά τα στοιχεία δείχνουν πόσο δύσκολο είναι να προφυλαχθούμε από τις διάφορες εστίες μόλυνσης που βρίσκονται παντού γύρω μας. Και αν οι τελευταίες έρευνες φαίνεται να είναι κάπως καθησυχαστικές όσον αφορά την COVID-19, αφού δείχνουν ότι πιο σπάνια μεταδίδεται από τις διάφορες επιφάνειες και από τα αντικείμενα που αγγίζουμε, δεν συμβαίνει το ίδιο και με άλλους ενδονοσοκομειακούς ιούς και βακτήρια, για τα οποία πλέον δεν υπάρχει κανένας τρόπος αντιμετώπισης, και αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τη ζωή των νοσηλευομένων. Ο κίνδυνος μάλιστα είναι τόσο μεγάλος που πολλοί ισχυρίζονται ότι σε λίγο καιρό θα είναι σχεδόν αδύνατες οι χειρουργικές επεμβάσεις, αφού δεν θα μπορούμε να βασιζόμαστε στα αντιβιοτικά για την προστασία μας από τις διάφορες λοιμώξεις στα χειρουργεία. Ως εκ τούτου, είναι φανερό ότι η λύση για το πρόβλημα των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων ίσως χρειαστεί να προέλθει από κάποιον τομέα πέραν της φαρμακευτικής.

Αυτός είναι και ο λόγος που το Ελληνικό Ιδρυμα Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) – ο νεοϊδρυθείς οργανισμός που χορηγεί υποτροφίες σε υποψήφιους διδάκτορες και χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα για μεταδιδάκτορες, ερευνητές και μέλη ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό) – αποφάσισε, ανάμεσα σε 67 προτάσεις που του κατατέθηκαν και από τις οποίες έπρεπε να επιλέξει 4, να στηρίξει οικονομικά την έρευνα του δρα Νίκου Χρόνη, καθηγητή στο Τμήμα της Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στόχος της έρευνάς του είναι να φτιαχτεί μια επιφάνεια, τύπου «φιλμ», που να είναι αυτοκόλλητη, ώστε να έχει τη δυνατότητα να τοποθετηθεί επάνω σε οτιδήποτε μπορεί να μολυνθεί από COVID-19 ή από οποιονδήποτε άλλον ιό και να τον σκοτώνει. Οπως το περιγράφει και ο ίδιος ο δρ Νίκος Χρόνης: «Με το θέμα ασχολείται η επιστημονική κοινότητα εδώ και 50 χρόνια εξαιτίας των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων από μολυσμένες επιφάνειες. Εχει γίνει στο παρελθόν έρευνα με υλικά στα οποία δεν αναπτύσσονται μικρόβια ή σκοτώνονται, αλλά κανείς δεν έχει φτιάξει κάτι τόσο δραστικό όσο είναι μια ενεργή επιφάνεια. Δεν μπορώ να αναλύσω ακριβώς το πώς θα γίνεται γιατί ακόμη βρίσκεται το Πανεπιστήμιο σε διαδικασία κατοχύρωσης πατέντας, αλλά αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι πρόκειται για «έξυπνη» επιφάνεια δηλαδή, που θα «καταλαβαίνει» ότι κάποιος την άγγιξε και όταν απομακρύνει το χέρι του, αυτή θα ενεργοποιείται και ακαριαία θα σκοτώνει τα μικρόβια. Τη σχεδιάζουμε και την κατασκευάζουμε και θέλουμε να δούμε αν μπορεί να γίνει με σχετικά χαμηλό κόστος. Νομίζω ότι έχω τη λύση για αυτό. Μόλις αρχίσει η χρηματοδότηση θα ξεκινήσουμε αμέσως την έρευνα. Γενικά, υπάρχει μεγάλη έρευνα για ανάπτυξη επιφανειών. Σε περιβαλλοντικά θέματα, για παράδειγμα, για το πώς να φτιάξεις επιφάνειες που απορροφούν την ηλιακή ενέργεια και να τη μετατρέπουν σε κάτι άλλο. Και πλέον, έχουμε τις τεχνολογίες για να κατασκευάζουμε τέτοια υλικά. Μέχρι πρότινος δεν ήταν εύκολο αυτό να συμβεί. Μέχρι και η οθόνη του κινητού μας, το γυάλινο φιλμ, είναι μια τέτοια επιφάνεια. Η έννοια του «smart surface» υπάρχει παντού».

Εχοντας ξεκινήσει τις σπουδές του ως μηχανολόγος μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο δρ Νίκος Χρόνης απέκτησε το Διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Berkley της Καλιφόρνιας, όπου για πρώτη φορά ασχολήθηκε με τη Βιοϊατρική Μηχανική, έναν τομέα που συνδυάζει τη Μηχανολογία με τη Βιολογία, την Ιατρική και την Ηλεκτρολογία: «Ασχολούμασταν με ό,τι έχει να κάνει με συστήματα. Φτιάχναμε διατάξεις σε μικροκλίμακα, νανοκλίμακα, οπότε επρόκειτο μεν για βιοϊατρική μηχανική, αλλά με έμφαση σε μικρο-νανοδιατάξεις. Ουσιαστικά το project που κάνω τώρα ξεκίνησε από εκεί. Εκείνη την εποχή ερευνούσαμε το πώς θα μπορούσαμε να φτιάξουμε ένα πολύ μικρό μικροσκόπιο το οποίο θα ήταν φορητό, ώστε να μπορεί κάποιος να το μεταφέρει στην τσέπη του και να έχει τη δυνατότητα να μετρά κύτταρα, να κάνει επιτόπια ανάλυση αίματος». Συνέχισε με μεταδιδακτορικές σπουδές σε ένα εργαστήριο Νευροβιολογίας, στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, και ακολούθως έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, στο Τμήμα των Μηχανολόγων Μηχανικών. Τιμήθηκε το 2009 με το «NIH Director’s New Innovator Award» (Βραβείο Καινοτομίας των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ), το οποίο απονέμεται σε ιδιαιτέρως δημιουργικούς νεαρούς επιστήμονες που προτείνουν καινοτόμα και υψηλής επίδρασης projects στη Βιοϊατρική, στις Κοινωνικές ή στις Συμπεριφορικές Επιστήμες.

Μετά από αρκετά χρόνια µετακόµισε μόνιμα στην Ελλάδα. Ο ίδιος λέει: «Για εμένα το Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών ήταν μια μικρή αλλαγή, αφού δεν είμαι πια σε Πολυτεχνείο. Η διαφορά εδώ είναι ότι η έρευνα είναι πιο βασική, και όχι τόσο πολύ εφαρμοσμένη. Εγώ, ως μηχανικός, έχω πάντα στο μυαλό μου την εφαρμογή. Τι θέλω; Να σκοτώσω τον κορωνοϊό. Θέλω μια πολύ συγκεκριμένη εφαρμογή, αυτή με οδηγεί. Είναι και κατά κάποιον τρόπο σημάδι των καιρών μας, γιατί όλα τα ερευνητικά προγράμματα ζητούν μεταγραφική έρευνα (σ.σ.: η διαδικασία κατά την οποία η βασική έρευνα μεταβαίνει από τις ανακαλύψεις στο εργαστήριο σε πραγματικές κλινικές εφαρμογές), η οποία να έχει αντίκτυπο – και σχετικά άμεσο – στην κοινωνία. Υπάρχει κινητικότητα προς αυτή την κατεύθυνση στην Ελλάδα, αλλά κυρίως με χρηματοδότηση από την Ευρώπη. Η δική μου ιδέα δεν θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση, γιατί θα έπρεπε να βρω συνεργάτες από διάφορες χώρες. Σε αναγκάζουν να σκεφτείς πώς θα συνεργαστείς με κάποιον, π.χ. με έναν βιολόγο στην Ισπανία ή με ένα νοσοκομείο στην Τσεχία κ.ά. Θέλουν να δημιουργήσουν ένα ευρωπαϊκό κλίμα συνεργασίας. Οι ιδέες, εν τη γενέσει τους, δεν υπάρχει τρόπος να υποστηριχθούν από την ΕΕ. Ευτυχώς υπάρχει το ΕΛΙΔΕΚ που έχει κινήσει λίγο τα νήματα εδώ και στηρίζει τους έλληνες επιστήμονες, αλλά θα πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά βήματα για να φτάσουμε σε ένα σωστό αποτέλεσμα».