Νέα έξοδος στις αγορές με ομόλογο μακράς διάρκειας

Ενώ το ταμειακό «μαξιλάρι» του Ελληνικού Δημοσίου ξεπερνά πλέον τα 34 δισ. ευρώ ή περίπου το 20% του ΑΕΠ, μετά και την άντληση 2 δισ. ευρώ από την επανέκδοση 30ετούς ομολόγου με απόδοση 1,38% μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης με δύο ελληνικές τράπεζες, την Εθνική και την Πειραιώς, ο ΟΔΔΗΧ αναμένεται τις επόμενες ημέρες να προχωρήσει σε νέα έκδοση ομολόγου, πιθανώς 20ετούς διάρκειας, αν και δεν μπορούν να αποκλειστούν και οι εκδόσεις 30ετούς ή και 10ετούς διάρκειας.

Σημαντική παράμετρος πάντως της τελευταίας κίνησης του ΟΔΔΗΧ είναι πως το δανειακό πρόγραμμα του Δημοσίου για το 2021, το οποίο αναμένεται να κυμανθεί στα 12 δισ. ευρώ εφέτος, αρχίζει με καλύτερους όρους, καθώς ήδη αντλήθηκαν 2 δισ. ευρώ που μπορούν να λειτουργήσουν και ως ασφαλιστική δικλίδα, τόσο για τους διεθνείς επενδυτές όσο και για το Δημόσιο, έναντι των συνθηκών που θα μπορούσαν να επικρατήσουν στις αγορές.

Επωφελής συμφωνία

Σε κάθε περίπτωση το ύψος των εκδόσεων ελληνικού χρέους για το 2021 θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί ανάλογα με την πορεία του δημοσιονομικού ελλείμματος, αλλά και με την πορεία της ανάκαμψης της οικονομίας. Η πρόσφατη συμφωνία πάντως ήταν επωφελής και για τις δύο πλευρές, καθώς αφενός το Δημόσιο επεκτείνει τη διάρκεια του δανεισμού (το άνοιγμα του 30ετούς έχει λήξη το 2050) και αφετέρου οι δύο τράπεζες αποκτούν έναν «αποδοτικότερο» τίτλο επιλέξιμο για τα προγράμματα αγοράς της ΕΚΤ. Από το swap αυτό προκύπτει μια αύξηση του αποθεματικού κατά 2 δισ. ευρώ και μια μείωση του χρέους Γενικής Κυβέρνησης κατά 620 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, το ποσό των επτά ομολόγων που έβαλαν στο swap οι δύο τράπεζες μετατίθεται από τα 7,5 χρόνια στα 29,4 χρόνια, ενώ (οι τράπεζες) κατέγραψαν σημαντική αύξηση στα κέρδη και στα κεφάλαιά τους.

Δύο κύριες τάσεις

Και ενώ η χώρα αναμένεται ως τον Μάρτιο να προχωρήσει σε πρόωρη αποπληρωμή μέρους των δανείων του ΔΝΤ, που αν γίνει τον συγκεκριμένο μήνα θα κυμανθούν στα 3,1 δισ. ευρώ από τα 3,6 δισ. ευρώ σήμερα, αγορές και επενδυτές έχουν τα μάτια στραμμένα στην πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Από τις εκτιμήσεις κορυφαίων οικονομολόγων διεθνών τραπεζών, οίκων αξιολόγησης και αναλυτών της αγοράς προκύπτουν δύο κύριες τάσεις: Η πρώτη προβλέπει περιορισμένη ανάπτυξη το 2021 (π.χ. 2,2% «βλέπει» η ING), κάτι που περιγράφει και η Bank of America, η οποία αναμένει ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 2,8% το 2021 για την Ελλάδα ως εξής: Το «στόρι» είναι λίγο-πολύ το ίδιο σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης: υψηλότερα (και αυξανόμενα) κρούσματα, αργή πρόοδος στους εμβολιασμούς και επέκταση των lockdown έως το δεύτερο τρίμηνο του 2021.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως σημειώνει και η HSBC, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας (+3% αναμένει εφέτος) θα επιταχυνθεί όταν οι ξένοι τουρίστες αρχίσουν να επιστρέφουν στις ελληνικές παραλίες. Ακόμη και τότε, ωστόσο, ο τουριστικός κλάδος θα έχει πολλά μέτρα να διανύσει προτού επιστρέψει στην κανονικότητα, η οποία αναμένεται μετά το 2022 και προς το 2023. Αυτή η ομάδα των οικονομολόγων, ωστόσο, προβλέπει ισχυρή ανάκαμψη άνω του 6% για την Ελλάδα το 2022.

Επιτάχυνση

Η δεύτερη τάση στις προβλέψεις των διεθνών αναλυτών αναμένει επιτάχυνση της ανάπτυξης από τα μέσα του 2021, όταν και η πανδημία θα τεθεί υπό έλεγχο, με την ελληνική οικονομία να αναπτύσσεται κατά 4,3%-5% εφέτος, ενώ τα τουριστικά έσοδα προβλέπεται να φτάσουν το 50% αυτών του 2019, δηλαδή να είναι υπερδιπλάσια αυτών του 2020. Στο πλαίσιο αυτό μεγάλη σημασία έχουν τα προγράμματα εμβολιασμού στην Ευρώπη, που αποτελεί και την κύρια τουριστική αγορά της Ελλάδας. Σύμφωνα με τη Citigroup, ο εμβολιασμός των ομάδων υψηλού κινδύνου (20%-25% του πληθυσμού) σε ΕΕ και Βρετανία θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του πρώτου τριμήνου, ενώ μια κρίσιμη μάζα του πληθυσμού θα εμβολιαστεί ως το τέλος του δεύτερου τριμήνου. Η περίφημη ανοσία της αγέλης εκτιμά πως θα επιτευχθεί τον Αύγουστο για τη Βρετανία και το φθινόπωρο για την ΕΕ. Η Citigroup προβλέπει πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,9% εφέτος και 6% το 2022. Για την Capital Economics, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας (3% αναμένει εφέτος) θα είναι ισχυρότερη αργότερα, αφού τα εμβόλια θα επιτρέψουν την επιστροφή στην κανονική ζωή όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις βασικές αγορές στις οποίες απευθύνεται ο ελληνικός τουρισμός.

Το υψηλό χρέος

Παράλληλα επισημαίνει πως, παρά το υψηλό χρέος, δεν υπάρχουν ανησυχίες για τη βιωσιμότητά του, αφού ακόμα και εάν το «QE πανδημίας» (PEPP) ολοκληρωθεί, προβλέπει πως η ΕΚΤ θα αλλάξει τους κανόνες της ποσοτικής χαλάρωσης ώστε να συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα. Να σημειωθεί ότι σήμερα η ΕΚΤ μπορεί να αγοράσει ακόμη (πέρα από τις αγορές στις οποίες έχει ήδη προχωρήσει) ελληνικά ομόλογα αξίας 25 δισ. ευρώ σε τιμές αγοράς ή 20 δισ. ευρώ σε ονομαστικές τιμές, και αυτό είναι κάτι που το γνωρίζουν οι διεθνείς επενδυτές.

Πώς αξιολόγησε την ελληνική οικονομία η Fitch

Την αξιολόγηση του ελληνικού αξιόχρεου στο «ΒΒ» με «σταθερό» το outlook (προοπτικές) ώστε να αντανακλά τα υψηλά επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος, που ξεπερνά κατά πολύ τόσο τις χώρες με αξιολόγηση ΒΒ όσο και αυτές με ΒΒΒ, καθώς και τα επίπεδα διακυβέρνησης, που ξεπερνούν χώρες με αντίστοιχη αξιολόγηση, επιβεβαίωσε ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Fitch αργά την Παρασκευή. Το «σταθερό outlook» αντανακλά το επίπεδο εμπιστοσύνης στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, ακόμη και μετά το ισχυρό σοκ σε οικονομία και τα οικονομικά του Δημοσίου από την πανδημία της COVID-19.

Να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος οίκος διατηρεί την καλύτερη βαθμολογία για τη χώρα, ενώ το 2021 δεν αποκλείεται, ιδίως αν η οικονομία ανακάμψει μερικώς, να υπάρξει ακόμη και κάποια αναβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης που προς το παρόν διατηρούν την Ελλάδα 2-3 βαθμίδες χαμηλότερα από την «επενδυτική διαβάθμιση» (ανάλογα με τον οίκο αξιολόγησης), αλλά αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία. Το στάτους του «investment grade» για το ελληνικό αξιόχρεο είναι δύσκολο να επιτευχθεί πριν από το 2022-2023, καθώς για να ξεπεραστεί το «τελευταίο σκαλί» θα πρέπει να έχει λυθεί πλήρως το θέμα των κόκκινων δανείων ή η οικονομία να έχει επανέλθει στην κανονικότητα.

Σύμφωνα με τη Fitch Ratings, οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας παραμένουν αδύναμες μεσοπρόθεσμα, καθώς τα κόκκινα δάνεια διαμορφώνονται σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα στον τραπεζικό κλάδο ενώ η χώρα εμφανίζει πολύ υψηλά επίπεδα κυβερνητικού και εξωτερικού χρέους.

Υστερα από μία ύφεση 10,2% το 2020, αναμένει ισχυρή ανάκαμψη τα επόμενα δύο χρόνια, με βάση όμως την υπόθεση πως η πανδημία θα υποχωρήσει και θα αρχίσουν να απορροφούνται πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ. Για το 2021, αναμένει ανάπτυξη 3%, προβλέποντας ότι το ΑΕΠ θα μπει σε τροχιά ισχυρής ανάκαμψης από το δεύτερο τρίμηνο εφέτος, καθώς το πρώτο τρίμηνο θα παραμένει αδύναμο. Η πολύ καλύτερη εφετινή εικόνα αλλά και η ενίσχυση από τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα οδηγήσει σε επιτάχυνση της αύξησης του ΑΕΠ στο 7,6% το 2022, προτού υποχωρήσει στα εκτιμώμενα επίπεδα μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης του 1%. Το συνολικό ύψος των μέτρων στήριξης στην οικονομία λόγω της επίδρασης της πανδημίας, μεταξύ των οποίων φοροελαφρύνσεις και εγγυήσεις που δεν επηρεάζουν άμεσα τις μετρήσεις των δημόσιων οικονομικών, εκτιμάται στα 24 δισ. το 2020 και στα 7,5 δισ. το 2021 (συνολικά 17% του ΑΕΠ του 2019).