Σουφικά τάγματα : Μυστικισμός σε περιστρεφόμενο χορό

Αυτό αναφέρει μια χαρακτηριστική επιγραφή που βρίσκεται στην είσοδο του μαυσωλείου του Τζελαλεντίν Ρουμί στο Ικόνιο. Αυτή η δήλωση ανεξιθρησκίας αποτελεί και την ουσία της φιλοσοφίας των Μεβλεβήδων Δερβίσηδων. Ολοι οι άνθρωποι επιζητούν το ίδιο πράγμα, την επιστροφή τους στον Θεό, μόνο που ο καθένας το εκφράζει με διαφορετικά λόγια. Κινούμενοι όμως μέσα στα όρια του Ισλάμ, θέτουν μόνο μία προϋπόθεση, την αφοσίωση στον έναν και μοναδικό Θεό, χωρίς να επιδέχονται κανέναν επιμερισμό της θεότητας.

Την παραπάνω φιλοσοφία οι Περιστρεφόμενοι Δερβίσηδες Mevlevi την υπηρετούν εδώ και 8-9 αιώνες, όταν ο Τζελαλεντίν Ρουμί μια χαρισματική προσωπικότητα που σφράγισε τον μουσουλμανικό μυστικισμό, ίδρυσε το σουφικό τάγμα των Μεβλεβήδων. Ο Ρουμί θεωρήθηκε από πολλούς μελετητές ένας από τους μεγαλύτερους μυστικιστές ποιητές του ανθρώπινου γένους ενώ από τους σύγχρονούς του τού δόθηκε το όνομα «Μεβλάνα», που σημαίνει «ο δάσκαλός μας». Οι Δερβίσηδες, μέσα από μια χορική ιεροτελεστία, επιδιώκουν να εξαγνίσουν την ανθρώπινη ψυχή. Κοινός στόχος όλων των σουφικών ταγμάτων (ασκητικές κοινότητες)  των Δερβίσηδων και υπέρτατη επιθυμία είναι η ένωσή τους με τον Αγαπημένο (Θεό) και η «σεμά», ο εκστατικός, περιστροφικός τους χορός, αποτελεί το βασικό όχημα για την πραγμάτωσή του.

Ολα τα παραπάνω ή έστω πολλά από αυτά παρουσιάζονται τη Δευτέρα 22 Οκτωβρίου στη σκηνή του «Παλλάς» από τους Περιστρεφόμενους Δερβίσηδες του τάγματος Mevlevi με τον χορευτή και χορογράφο Ziya Azazi. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια, ζει στη Βιέννη και σε μια σύντομη συνομιλία που είχαμε μαζί του για «Το Βήμα της Κυριακής» έδειξε ότι είναι και αυτός ένας σύγχρονος φιλόσοφος. Αλλωστε το νόημα της παράστασης που παρουσιάζει μπορεί να χάνεται στα βάθη των αιώνων, δεν παύει όμως ακόμη και σήμερα να καταδεικνύει τη μυστικιστική έκσταση μέσω του χορού. Η έμπνευση του σουφισμού μαρτυρείται στους ορφικούς ύμνους και στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπως επίσης και στα διονυσιακά όργια ως χορός των μαινάδων.

«Στη διαστημική μας πραγματικότητα τα πάντα βρίσκονται σε διαρκή διακύμανση και αλλοιώσεις, όπως επίσης οι διαισθήσεις και οι γνώσεις μας» σημειώνει ο Ziya Azazi και συνεχίζει: «Παράλληλα σε συνεχή μετατροπή βρίσκεται η φυσική και πνευματική μας ύπαρξη. Επομένως η ανθρωπότητα θα ρωτά πάντα ποιοι είμαστε και από πού ήρθαμε. Ο χορός που περιστρέφεται μπορεί να είναι μια παλιά τελετουργική μορφή αλλά θα παραμείνει ως εργαλείο που φέρνει τον ασκούμενο κοντά στο άγνωστο. Επειδή οι sapiens (συνειδητά χρησιμοποιεί τη λέξη αυτή) έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν νέα πράγματα για τον χωροχρόνο, το πνεύμα, ακόμη και τη γήινη ζωή. Αυτό ζω και εγώ μέσα από τους Περιστρεφόμενους Δερβίσηδες».

Βασιζόμενος στην περιστροφική κίνηση των Δερβίσηδων παρουσιάζει μια σύγχρονη και άκρως καλλιτεχνική άποψη του χορού των Σούφι. Ο Ziya Azazi θεωρεί ότι όλοι οι μύθοι κατεδαφίζονται, για αυτό «και η τέχνη στράφηκε σε έναν μύθο και ο καλλιτέχνης έγινε ο διαμεσολαβητής. Σήμερα η τέχνη έχει επηρεαστεί από πολλά ανούσια πράγματα, έγινε επιφανειακή. Επηρεάστηκε και από τον καπιταλισμό. Εάν ο καλλιτέχνης γνωρίζει αυτή την πραγματικότητα και έχει αρκετές γνώσεις, δυνατότητες και υποδομή, τότε η τέχνη του παραμένει ως έργο τέχνης. Αλλιώς οποιοσδήποτε άλλος καταλήγει σε ρηχή καλλιτεχνική ζωή».