Μπλεγμένη στα καλώδια η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης

Μια έκρηξη στο εργοστάσιο της ΔΕΗ στα Λινοπεράματα Κρήτης επέφερε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο σύστημα ηλεκτροδότησης του νησιού, με συνέπεια για αρκετές ώρες μεγάλες περιοχές του νησιού να μείνουν χωρίς ρεύμα. Το μίνι μπλακάουτ, που συνέβη στις 22 Μαρτίου, ανέδειξε και πάλι την επιτακτική ανάγκη εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων παλαιών και ρυπογόνων θερμικών μονάδων της ΔΕΗ, αλλά και επίσπευσης των έργων για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα, η οποία έχει καθυστερήσει, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού του νησιού, στο οποίο αντιστοιχεί περί το 7% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

 Σε πρώτη φάση, υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ΔΕΗ και ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου ώστε να μπορέσουν εγκαίρως να καλύψουν έλλειμμα τουλάχιστον 50 MW (μεγαβάτ) που απαιτούνται για τις ανάγκες της Κρήτης κατά την εφετινή θερινή περίοδο.   

Οπως αναφέρει στο «Βήμα» στέλεχος της ΔΕΗ, τα 20 μεγαβάτ έχουν εξασφαλιστεί από Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη (Η/Ζ) τα οποία θα μεταφερθούν στο νησί, ενώ αναζητούνται αεριοστροβιλικές μονάδες για να ενισχυθεί το ηλεκτροπαραγωγικό δυναμικό του νησιού με άλλα 30 μεγαβάτ. Η λύση της μεταφοράς αεριοστροβιλικής μονάδας από τη Ρόδο απορρίφθηκε καθώς θεωρήθηκε ότι είναι ακόμη αναγκαία στο νησί των Δωδεκανήσων, παρά τη λειτουργία του νέου σταθμού παραγωγής στην Καταβιά.

Μεταφορά μονάδων

Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα επείγει και πρέπει άμεσα να αποφασιστεί εάν τελικά θα μεταφερθούν στην Κρήτη υπάρχουσες αεριοστροβιλικές μονάδες της ΔΕΗ ή άλλες που θα ενοικιαστούν για να εγκατασταθούν στους υφιστάμενους σταθμούς παραγωγής ρεύματος.

Ομως τα έξτρα 50 μεγαβάτ δεν χρειάζονται μόνο για να διασφαλίσουν ενεργειακά την Κρήτη κατά τις περιόδους αιχμής. Θα τη «στηρίξουν» επίσης και μετά τον Ιανουάριο του 2020, οπότε θα πρέπει να αρχίσουν να αποσύρονται οι παλιές ρυπογόνες μονάδες της ΔΕΗ για περιβαλλοντικούς λόγους και έως ότου λειτουργήσει η μικρή διασύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου. Τα έργα, προϋπολογισμού 324 εκατ. ευρώ, έχουν ξεκινήσει – προχωρούν οι εναέριες γραμμές στους Μολάους και σύντομα θα αρχίσουν οι εργασίες για τα υποθαλάσσια καλώδια – και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του επόμενου έτους.

Ελλειμμα όμως θα υπάρχει και έως την ολοκλήρωση και λειτουργία της μεγάλης διασύνδεσης με την Αττική (προσδιορίζεται προς το τέλος του 2022), το οποίο αναμένεται ότι θα καλύπτεται με αεριοστροβιλικές μονάδες ή Η/Ζ. Είναι αξιοσημείωτο ότι το περασμένο έτος το κατώφλι της ΡΑΕ είχαν περάσει διάφοροι επιχειρηματικοί όμιλοι (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Socar, εταιρεία από το Κατάρ) με προτάσεις για δημιουργία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, αλλά δεν υπήρξε ανταπόκριση.

Η προκήρυξη για τα υποβρύχια καλώδια και τις υπόλοιπες υποδομές του έργου της μεγάλης διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής, προϋπολογισμού ενός δισ. ευρώ, αναμένεται μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου.

Η κατασκευή του δρομολογείται πλέον από την κυβέρνηση ως εθνικό έργο και όχι ως τμήμα του PCI (Project of Common Interest  – Εργο Κοινού Ενδιαφέροντος) της διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας. Και είναι η Αριάδνη Interconnection η θυγατρική εταιρεία ειδικού σκοπού του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) η οποία, πέρα από την προκήρυξη για το έργο, «τρέχει» και την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή ενός ή περισσότερων επενδυτών στο μετοχικό της κεφάλαιο, με την απόκτηση ποσοστού έως 39%.

Εκκρεμεί μόνο το τελικό ΟΚ από την Ολομέλεια της ΡΑΕ ώστε να δημοσιευθεί η πρόσκληση.  Οπως έχει επισημάνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μανούσος Μανουσάκης, «προσβλέπει σε ανταπόκριση αξιόπιστων εταιρειών, με βάση τις επαφές που έχουν γίνει ως τώρα», όπως με τη γαλλική RTE, τη βελγική Elia και τη Scottish Power, θυγατρική της ισπανικής Iberdrola.

 Οσο για την αναγκαιότητα υλοποίησης το έργου, τα επικαιροποιημένα στοιχεία που απέστειλε η εταιρεία Αριάδνη στη ΡΑΕ καταδεικνύουν ότι το ετήσιο όφελος από τη μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας) στα τιμολόγια ρεύματος των καταναλωτών εκτιμάται στα 326 εκατ. ευρώ κατά το πρώτο έτος λειτουργίας της μεγάλης διασύνδεσης (δηλαδή το 2023) και θα βαίνει αυξανόμενο, φτάνοντας τα 570 εκατ. ευρώ το 2043.  

Μάλιστα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης μιλώντας από το βήμα της Βουλής, η Κρήτη «κοστίζει κάθε χρόνο στον έλληνα καταναλωτή 450 εκατ. ευρώ», όταν 700 εκατ. ευρώ πληρώνουν για ΥΚΩ όλοι οι έλληνες πολίτες, δηλαδή «1.300.000 ευρώ για κάθε μέρα που καθυστερούμε αυτό το υψίστης σημασίας έργο».

Ακριβά μου καλώδια

Παρά την αναγκαιότητα της διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής, το έργο καθυστέρησε σημαντικά λόγω εμπλοκών με την κυπριακών συμφερόντων εταιρεία Euroasia Interconnector και την Κομισιόν, καθώς δεν αναγνώριζαν την εταιρεία Αριάδνη ως φορέα υλοποίησης της διασύνδεσης επί ελληνικού εδάφους. Επειτα από πολλές περιπέτειες και καθώς δεν υπήρξε σύμπνοια με την κυπριακή εταιρεία, αποφασίστηκε να συνεχιστεί ως εθνικό έργο, χάνοντας τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο PCI, η οποία ωστόσο, όπως υποστηρίζει η ελληνική πλευρά, ήταν χαμηλή για το ελληνικό τμήμα του έργου.

Οι εμπλοκές όμως δεν σταματούν εκεί. Οι τεχνικές προδιαγραφές για τα καλώδια της διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης και τους σταθμούς μετατροπής έγιναν το μήλον της Εριδος μεταξύ ΑΔΜΗΕ και ελληνικής βιομηχανίας, η οποία υποστηρίζει ότι αυξάνουν το κόστος του έργου κατά 30%. Σύμφωνα με τα όσα καταγγέλλονται, ο ανταγωνισμός περιορίζεται και έτσι μένουν εκτός διαγωνισμού δυναμικές εγχώριες βιομηχανίες του κλάδου των καλωδίων.