Μια χαμένη ευκαιρία

Το νομοσχέδιο για τα πανεπιστήμια ορθώς θέτει ορισμένα καίρια ζητήματα, όμως τα αντιμετωπίζει στρεβλά και αποσπασματικά.

Α. Τα πανεπιστήμια χρειάζονται ελεγχόμενη πρόσβαση και φύλαξη. Ως Πρόεδρος της Νομικής και Πρύτανης έδωσα μάχη γι’ αυτό. Σήμερα η φύλαξη είναι ανεπαρκής, διότι η Πολιτεία δεν διέθεσε τα αναγκαία οικονομικά και τεχνικά μέσα. Και διότι οι Πρυτάνεις δεν έκαναν πάντα αυτό που όφειλαν. Πρέπει σε κάθε πανεπιστήμιο να δημιουργηθεί ένα σώμα εξειδικευμένων φυλάκων υπό τον Πρύτανη, σύμφωνα με το συνταγματικό αυτοδιοίκητο. Οπως στα περισσότερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Να επανέλθουν τα Συμβούλια Ιδρύματος με εξωτερικές προσωπικότητες, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα πανεπιστημιακά όργανα δεν θα ολιγωρούν. Να ανακτηθούν τα «άβατα» και να οργανωθεί σωστά έλεγχος εισόδου. Η αστυνομία επεμβαίνει για αξιόποινες πράξεις, όπως σε όλα τα δημόσιο κτίρια, υπουργεία, νοσοκομεία, σχολεία. Η ανάθεση της εσωτερικής εποπτείας στην αστυνομία, ακόμη και άοπλης, είναι ανεπίτρεπτη. Θα αποδειχθεί και ανεφάρμοστη.

Β. Οι σπουδές πρέπει να γίνονται μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, ώστε να είναι συνεκτικές και επίκαιρες. Το ελληνικό φαινόμενο των «αιωνίων» φοιτητών αναδεικνύει τη στρεβλή λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, δευτεροβάθμιου και τριτοβάθμιου. Η «παραπαιδεία» υποκαθίσταται στην τρίτη τάξη του Λυκείου, ακόμη και στη δεύτερη, που θυσιάζονται στον βωμό του πανεπιστημιακού «ονείρου». Στα πανεπιστήμια η φοίτηση γίνεται με σχεδόν πλήρη απουσία διαρκούς ελέγχου παρουσίας και γνώσεων. Ο φοιτητής εγκαταλείπεται έρμαιο στο πέλαγος του χρόνου. Ο προβλεπόμενος περιορισμός ν+2 είναι ανεφάρμοστος, όπως απέδειξε ο νόμος Διαμαντοπούλου. Θα διαγράψουμε μετά από 6 χρόνια φοίτησης έναν φοιτητή Νομικής που χρωστάει ακόμη 2 από τα 41 απαιτούμενα μαθήματα για λήψη πτυχίου; Πρέπει να επανέλθει η έννοια της αλυσίδας προαπαιτουμένων μαθημάτων και του πανεπιστημιακού έτους. Εφεξής, μόνο όποιος πιστοποιημένα παρακολουθεί, ιδίως τις ασκήσεις, και επιτυγχάνει στις εξετάσεις διαρκούς ελέγχου και στις τελικές κάθε έτους να προχωρεί. Οι άλλοι, αφού εξαντλήσουν τις δυνατότητες επανεξέτασης και περιορισμένης επανάληψης, αποχωρούν. Με ειδικό καθεστώς εργαζομένων και ασθενών. Οι σημερινοί «αιώνιοι» καταγράφονται σε ειδικό κατάλογο αδρανών φοιτητών και επανενεργοποιούνται με αίτησή τους, επανεξεταζόμενοι στα απαραίτητα μαθήματα κατά την κρίση της Σχολής τους.

Γ. Για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο πρέπει να θεσμοθετηθεί το Εθνικό Απολυτήριο Λυκείου με πανελλήνιες εξετάσεις κατά το πρότυπο του γαλλικού baccalauréat. Ετσι εκλείπει η στρεβλή συζήτηση για τη βάση στις εισαγωγικές. Να αναβαθμιστεί άμεσα η τεχνική εκπαίδευση, μέση και τριτοβάθμια, ώστε να αποσυμφορηθεί η πανεπιστημιακή ζήτηση τουλάχιστον κατά 50%.

Συμπερασματικά, η λύση στα ανωτέρω ζητήματα πρέπει να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο μεταρρυθμιστικό σχέδιο για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, με πολιτική και κοινωνική συναίνεση. Δυστυχώς αυτά λείπουν.

Ο Θεόδωρος Φορτσάκης είναι

καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών, τ. πρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών