Μια νόσος που αντιμετωπίζεται με πολλά θεραπευτικά όπλα

Η ψωρίαση είναι μια συχνή πάθηση του δέρματος, αφού προσβάλλει το 2%-3% του γενικού πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από ερυθηματώδεις πλάκες με λέπια, διαφόρου μεγέθους και κλινικών μορφών, οι οποίες εξέχουν από την επιφάνεια του δέρματος. Εντοπίζεται, κυρίως, σε αγκώνες και γόνατα, στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, στα νύχια, αλλά μπορεί να επεκταθεί και να εμφανισθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.

Η δερματοπάθεια αυτή είναι χρόνια, δηλαδή υποχωρεί και επανεμφανίζεται, χωρίς να μπορούν να προβλεφθούν τα μεσοδιαστήματα κατά τα οποία ο ασθενής θα είναι ελεύθερος βλαβών. Το 2016, μάλιστα, η χρονιότητα και η δυσκολία αντιμετώπισης της ψωρίασης αναγνωρίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) σε ειδικό ψήφισμά του.

Ασθένεια και ποιότητα ζωής

Η ψυχική υπερένταση αποτελεί έναν παράγοντα που διευκολύνει ή προκαλεί τις εξάρσεις της νόσου, αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός. Θεωρείται, σήμερα, πάθηση του ανοσοποιητικού συστήματος και είναι οικογενής, εμφανίζεται δηλαδή πιο συχνά σε ορισμένες οικογένειες. Η ψωρίαση δεν μεταδίδεται σε άλλον άνθρωπο, ενώ κατά τη διαδρομή της νόσου είναι δυνατόν να προσβληθούν και οι αρθρώσεις, οπότε αναπτύσσεται η ψωριασική αρθρίτιδα. Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι αναφορές που τη συσχετίζουν με άλλες παθήσεις, όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αθηροσκλήρωση, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και η κατάθλιψη. Επομένως, τα τελευταία χρόνια αναφερόμαστε στην ψωριασική νόσο, η οποία εντοπίζεται κυρίως στο δέρμα, αλλά είναι δυνατόν να προσβάλει και άλλα όργανα.

Η ψωρίαση επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Οι κοινωνικές, επαγγελματικές και προσωπικές του εκδηλώσεις και δραστηριότητες επηρεάζονται πολύ, ιδιαίτερα όταν οι βλάβες της ψωρίασης αναπτύσσονται σε εμφανή σημεία, όπως π.χ. στα χέρια ή σε ευαίσθητες περιοχές, όπως τα γεννητικά όργανα. Μάλιστα, μεγάλες επιδημιολογικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στη χώρα μας, αποκάλυψαν ότι η ψωρίαση επηρεάζει πολύ περισσότερο την ποιότητα ζωής του ασθενούς από άλλες σοβαρότερες παθήσεις του οργανισμού, όπως το έμφραγμα, η υπέρταση ή ο καρκίνος του παγκρέατος και των πνευμόνων.

Επειδή η ψωρίαση είναι χρόνια πάθηση, δεν υπάρχει ένα φάρμακο το οποίο να χορηγείται και να οδηγεί σε μόνιμη υποχώρηση της νόσου. Υπάρχουν, όμως, πολλά σκευάσματα που εφαρμόζονται τοπικά, όπως ποικιλία κορτιζονούχων σκευασμάτων, διάφορα φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα, όπως η ασιτρετίνη, η μεθοτρεξάτη και η κυκλοσπορίνη, καθώς και η φωτοθεραπεία, επειδή η έκθεση στον ήλιο είναι ευεργετική για τους ασθενείς με ψωρίαση. Η νόσος διατηρείται σε υποχώρηση εφόσον χορηγείται ή εφαρμόζεται κάποια θεραπευτική αγωγή.

Η φαρμακευτική αγωγή

Τα τελευταία χρόνια έχουν παρασκευασθεί νέα φάρμακα με βιοτεχνολογικές μεθόδους, τα οποία έχουν εξειδικευμένη δράση, δράση δηλαδή έναντι ορισμένων πρωτεϊνών που παίζουν μικρότερο ή μεγαλύτερο ρόλο στην παθογένεση της ψωρίασης. Ολα τα φάρμακα αυτά, εκτός από ένα, την απρεμιλάστη, χορηγούνται υποδόρια και είναι αποτελεσματικά και ασφαλή, όπως η ετανερσέπτη, η ινφλιξιμάμπη, η ανταλιμουμάμπη, η ουστεκινουμάμπη, η σεκουκινουμάμπη, η μπρονταλουμάμπη, η ιξεκιζουμάμπη, η ριζανκιζουμάμπη και η γκουσελκουμάμπη. Η απρεμιλάστη χορηγείται από του στόματος και αυτή η οδός χορήγησης διευκολύνει πολλούς από τους ασθενείς. Η απρεμιλάστη έχει αποδειχθεί, επίσης, αποτελεσματικό και ασφαλές φάρμακο και η χορήγησή της δεν συνοδεύεται από κανέναν εργαστηριακό έλεγχο πριν από την έναρξη ή και κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας λήψης της. Τα φάρμακα αυτά, μάλιστα, φαίνεται ότι μπορούν να προσφέρουν σημαντική ύφεση της νόσου για μακρότερα χρονικά διαστήματα, ενώ η εμπειρία μας από τη χορήγησή τους συνεχώς αυξάνεται και εμπλουτίζεται με παρατηρήσεις και δεδομένα από την αντιμετώπιση και άλλων αυτοάνοσων νόσων.

Τα θεραπευτικά αποτελέσματα που συγκεντρώνονται από τη χρήση τους υποδεικνύουν ότι είναι σε θέση να μας βοηθήσουν, μόνα τους ή και σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες, και σε δύσκολες ως προς την αντιμετώπιση της νόσου περιοχές, όπως το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, οι όνυχες, οι παλάμες και τα πέλματα. Τα αποτελέσματα αυτά μοιάζουν να διατηρούνται με την πάροδο του χρόνου, χωρίς τα φάρμακα να χάνουν σημαντική από την αποτελεσματικότητά τους. Επίσης, έχει πλέον τεκμηριωθεί ότι η έγκαιρη χορήγησή τους προλαμβάνει την εξέλιξη της ψωριασικής νόσου και στο δέρμα, αλλά και όσον αφορά την προσβολή άλλων οργάνων.

Παράλληλα, η χρήση όλων των ανωτέρω φαρμάκων δεν συνοδεύεται από ανεπιθύμητες ενέργειες. Επιπλέον, σύμφωνα με την ένδειξη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, τα περισσότερα από τα φάρμακα αυτά συστήνονται ως θεραπεία για όλους τους ενήλικες ασθενείς με μέτρια και σοβαρή ψωρίαση, οι οποίοι είναι υποψήφιοι για συστηματική θεραπεία. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να λάβουν θεραπεία με τα φάρμακα αυτά ως πρώτης γραμμής συστηματική αγωγή, πριν από τη χρήση, δηλαδή, κλασικών συστηματικών θεραπειών, όπως η κυκλοσπορίνη και η μεθοτρεξάτη.

Η αποτελεσματική, μακροχρόνια και ασφαλής θεραπεία της ψωρίασης ήταν και παραμένει μια σημαντική προτεραιότητα των δερματολόγων. Οι νέες θεραπείες μπορούν να προσφέρουν κάποιες λύσεις, αλλά αξιολογούνται, καθώς η εμπειρία από τη χρήση τους θα αυξάνεται. Είναι σημαντικό, όμως, να ενημερώνεται το κοινό για την ψωρίαση και οι ασθενείς μας για τις δυνατότητες που υπάρχουν, πλέον, να επιτευχθεί σημαντική ύφεση των συμπτωμάτων της νόσου.

++++

Ο κ. Δημήτριος Iωαvvίδης είναι καθηγητής Δερματoλoγίας στο Παvεπιστήμιο Θεσσαλoνίκης, διευθυντής Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων – Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης.