Με ποιες πολιτικές δυνάμεις για την επόμενη μέρα

Η κυβέρνηση πράσθεσε τη μεσαία τάξη της χώρας στους πληττόμενους από τον κορωνοϊό. Ηδη ιδιωτικοί υπάλληλοι, εκμισθωτές ακινήτων, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες υφίστανται τις πρώτες συνέπειες από την ανεπάρκεια των δημοσιονομικών μέτρων της κυβέρνησης, τη μείωση των εισοδημάτων, την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και την άνοδο της ανεργίας. Προειδοποιητικές βολές εκτοξεύει η κυβέρνηση και για το Δημόσιο.

Η κρίση του κορωνοϊού μετεξελίσσεται σε κρίση της μεσαίας τάξης, με ορατή τη σημαντική επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου της. Αυτή είναι η νέα κοινωνική συνθήκη για την πολιτική εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στις προοδευτικές δυνάμεις. Ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΚΙΝΑΛ. Η  εξομάλυνση είναι αναγκαία εάν συνεκτιμηθούν: το ειδικό πολιτικό βάρος της μεσαίας τάξης, η κατά το πλείστον αυτοτοποθέτησή της στο κέντρο του πολιτικού φάσματος και ο ρόλος της ως σηματωρού της πολιτικής κατεύθυνσης της κοινωνίας.

Η επόμενη μέρα της κυβερνητικής πολιτικής έχει προκαθοριστεί από τις μέχρι σήμερα επιλογές της. Είναι επιλογές εγγεγραμμένες στο προϋπάρχον πολιτικό σχέδιο της Νέας Δημοκρατίας για την αναδιάρθρωση της οικονομίας σε βάρος του κόσμου της εργασίας, της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και των αυτοαπασχολουμένων. Η κυβέρνηση μετέτρεψε την έκτακτη ανάγκη σε νεοφιλελεύθερη χρυσή ευκαιρία.

˜ Γι’ αυτό νομοθέτησε την ύφεση, με μειώσεις εισοδημάτων («μισή δουλειά, μισός μισθός») αντί για την πλήρη κάλυψη μισθών και πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων, ώστε να διατηρηθεί η αγοραστική δύναμη στην οικονομία. Ενίσχυσε την εξωγενή ύφεση από την πανδημία και αύξησε την ανεργία.

˜ Γι’ αυτό επέβαλε στους εκμισθωτές τη δική της υποχρέωση για επιδότηση των ενοικίων των πληττομένων, μειώνοντας αναίτια και τα δικά τους εισοδήματα.

˜ Γι’ αυτό απορρύθμισε την αγορά εργασίας, με την αναστολή συμβάσεων εργασίας και το «προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας» της επιχείρησης που καθορίζει μονομερώς ο εργοδότης, ενημερώνοντας εκ των υστέρων το υπουργείο Εργασίας.

˜ Γι’ αυτό υιοθέτησε μείγμα δημοσιονομικών παρεμβάσεων εστιασμένων στις αναστολές πληρωμών που συσσωρεύουν κόστος και στα προγράμματα ρευστότητας που αφήνουν απ’ έξω τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μέτρα για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα υπολείπονται ακόμα και εκείνων της κυβέρνησης Τραμπ. Για παράδειγμα, το Πρόγραμμα Προστασίας Μισθών (Paycheck Protection Program) προνοεί για δάνεια τα οποία διαγράφονται, εφόσον τουλάχιστον το 75% του κεφαλαίου χρησιμοποιηθεί για να διατηρηθούν οι μισθοί, οι θέσεις εργασίας και για να πληρωθούν πάγιες δαπάνες της επιχείρησης.

Οσο η οικονομική ανασφάλεια αντικαθιστά την επιδημιολογική αβεβαιότητα ως βασική ανησυχία των πολιτών, τόσο πιο εμφανής θα γίνεται η πολιτική ακαταλληλότητα της σημερινής κυβέρνησης για την επόμενη μέρα. Τόσο πιο εμφανής θα γίνεται, παράλληλα, και η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη νεοφιλελεύθερη συντήρηση και στην πρόοδο.

Το πολιτικό επίδικο είναι εάν η επόμενη μέρα θα είναι συνέχεια της προηγούμενης, μετά την αναγκαστική τρίμηνη διακοπή, ή θα οριοθετήσει έναν βαθύ πολιτικό και κοινωνικό μετασχηματισμό. Το δίλημμα είναι μνημόνιο ή νέο κοινωνικό συμβόλαιο για τη στήριξη του κόσμου της εργασίας, της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και του πολιτισμού. Για την κλιματική ουδετερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ενα νέο κοινωνικό συμβόλαιο ως πλαίσιο de facto  προγραμματικής σύγκλισης των προοδευτικών δυνάμεων. Αυτή είναι η ιστορική πρόκληση σήμερα.

Ο κ. Παναγιώτης Παυλόπουλος είναι τέως γενικός γραμματέας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο ΥΠΕΞ επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.