Malacqua

Ηρθε μια αργή, ασταμάτητη βροχή για να αλλάξει την προοπτική των πραγμάτων και να δείξει πώς είναι η ζωή όταν εξαρτάται από το νερό που πέφτει. Από τις 23 έως τις 26 Οκτωβρίου έβρεχε στη Νάπολι. Ηταν τέσσερις βροχερές μέρες που μεταμόρφωσαν την πόλη και έμοιαζαν να προαναγγέλλουν κάτι το «εκπληκτικό» που θα ερχόταν. Τι μπορούσε να ήταν αυτό το «εκπληκτικό»; Μήπως η μη υγροποίηση του αίματος του Σαν Τζενάρο, του πολιούχου της πόλης – που πράγματι θα ήταν κακός οιωνός; Κάτι άλλο; Ο συγγραφέας Νικόλα Πουλιέζε (1944-2012) στο μυθιστόρημά του «Σκοτεινό νερό» (πρωτότυπος τίτλος «Malacqua») δημιουργεί gothic ατμόσφαιρα (όσο gothic μπορεί να είναι βέβαια μια ιστορία τοποθετημένη στη Μεσόγειο), με κύριο χαρακτηριστικό το γκρίζο πέπλο της βροχής. Αφηγητής είναι ένας δημοσιογράφος, ο Κάρλο Αντρεόλι, που αποτελεί το alter ego του συγγραφέα, που υπήρξε και ο ίδιος δημοσιογράφος σε εφημερίδες της Νάπολι.

Στο μυθιστόρημα δεν υπάρχει πλοκή. Ο αφηγητής καταγράφει τα περιστατικά που προκαλούνται από τη βροχή με τη λεπτομέρεια του ρεπορτάζ. Φιλοτεχνεί έτσι μια τεράστια τοιχογραφία από ιστορίες ανθρώπων – δραματικές, όσες σφραγίζονται από τον θάνατο, αλλά και ανάλαφρες -, χρωματισμένες από τις προλήψεις, από τους φόβους, από τις τύψεις, από τις λέξεις που αναδύονταν χάρη στην υγρασία. Η τοιχογραφία είναι τοποθετημένη μέσα στη γεωγραφία της Νάπολι. Από τη σύνθεση δεν λείπει και η γκροτέσκα διοίκηση, που πανικοβάλλεται στο άκουσμα μιας απόκοσμης φωνής που βγαίνει κάτω από τα έδρανα του συμβουλίου της πόλης. Είναι τελικά μια κούκλα – από αυτές που μιλούν.

Η γοητεία της αφήγησης ενισχύεται από τα ονόματα που παρελαύνουν σαν μελοδραματικοί ήρωες: Βιντσέντσο Μιρασιότο, αυτός που άκουγε την απόκοσμη φωνή της κούκλας, Καρμέλα Ντι Τζενάρο, πωλήτρια λαθραίων τσιγάρων, Σάρα Τσιπριάνι, Σαλβατόρε Πικότσι, Μαρία Ντε Τζοβάνι, Πασκουάλε Ντε Κρεσέντο… Και τελικά θα έρθει το «εκπληκτικό γεγονός»; Θα είναι κάτι κακό; Ή ο ζεστός ήλιος του Οκτωβρίου που ξαναπροβάλλει τρυφερά ύστερα από τέσσερις υγρές μέρες;

Αυτό το μοναδικό μυθιστόρημα, που δεν ανήκει στον κανόνα της ιταλικής λογοτεχνίας αλλά στηρίζεται οπωσδήποτε στην παράδοση της λογοτεχνίας του ιταλικού Νότου, μας το γνωρίζει ένας νέος εκδοτικός οίκος, ο Loggia, σε μετάφραση της Ευαγγελίας Γιάννου. Στο επίμετρο η μεταφράστρια παρουσιάζει την εκδοτική περιπέτεια του κειμένου. Το βιβλίο, «υιοθετημένο» από τον Ιταλο Καλβίνο, εκδόθηκε το 1977 από τον οίκο Einaudi. Εξαντλήθηκε, δεν επανεκδόθηκε και μέχρι το 2013, που εκδόθηκε πάλι από έναν ναπολιτάνικο εκδοτικό οίκο, κυκλοφορούσε σε φωτοτυπίες, σαν μυστική βίβλος. Είναι ένα βιβλίο cult, που ξεκίνησε μια καινούργια πορεία στην Ιταλία και στον κόσμο.