Λούσι Σου: «Στην Ελλάδα υπάρχει πρόσφορο έδαφος για πρωτοπορία»

«Τον Ιούλιο του 2016 είχα έρθει για πρώτη φορά στην Ελλάδα για διακοπές και την ερωτεύτηκα. Ολα μου φαίνονταν τόσο μαγευτικά και, κατά έναν περίεργο τρόπο, οικεία. Ο σκοπός του ταξιδιού ήταν να καθαρίσω το μυαλό μου και να δω ποιο θα ήταν το επόμενο επαγγελματικό μου βήμα στη Νέα Υόρκη όπου ζούσα. Οταν όμως επέστρεψα στο σπίτι μου άρχισα να απορρίπτω προσφορές για δουλειά. Τίποτε δεν με ικανοποιούσε. Εκεί λοιπόν που καθόμουν σε ένα café και έψαχνα αγγελίες στο Internet πληκτρολόγησα στο Google: «Κορυφαίες startups στην Αθήνα»». Επικοινώνησε με όλες όσες εμφανίστηκαν στην οθόνη της – τότε ήταν περίπου 10 –
και έπειτα από αλλεπάλληλες τηλεφωνικές και διαδικτυακές συναντήσεις και ένα σύντομο διερευνητικό ταξίδι στη χώρα μας στα τέλη του φθινοπώρου της ίδιας χρονιάς, η Λούσι Σου, η οποία στο παρελθόν έχει εργαστεί στη Wall Street, στην IBM και αργότερα συνέβαλε στη ραγδαία εξέλιξη μιας startup στον τομέα της τεχνολογίας (σε μόλις δυόμισι χρόνια από εταιρεία 30 ατόμων έφτασε να απασχολεί 200), εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ξεκίνησε το project ονόματι The Port. Πρόκειται για μια συμβουλευτική εταιρεία marketing και επιχειρηματικότητας, η οποία συνεργάζεται με startup επιχειρήσεις από την Ελλάδα και τις ΗΠΑ ώστε να κατασκευάσει στρατηγικές προσέγγισης του παγκόσμιου κοινού και να προσφέρει υπηρεσίες που συμβάλλουν στην επιχειρηματική τους ανέλιξη: «Οταν ήρθα εδώ, η Ελλάδα βίωνε την οικονομική κρίση και δεν μπορούσα να καταλάβω – προερχόμενη από μια πόλη όπου ήταν εύκολο να βρεις επενδυτικό κεφάλαιο – τα capital controls και τη γενικότερη επιφυλακτικότητα των επιχειρηματιών. Επίσης, όλοι με θεωρούσαν τρελή που άφησα τη Νέα Υόρκη. Τώρα, τέσσερα χρόνια αργότερα, δείχνουν ενδιαφέρον και με ρωτούν τι ευκαιρίες υπάρχουν και για τους ίδιους. Εκεί η αγορά είναι κορεσμένη, ενώ η Ελλάδα, ως μια μικρότερη οικονομία με δυνατότητες και ευκαιρίες εξέλιξης και με καλή ποιότητα ζωής, τους φαίνεται πολύ ελκυστική».

Η τεχνολογία ως όχημα εξόδου από την κρίση

Πριν από τέσσερα χρόνια που η Λούσι Σου εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, μια αρκετά μεγάλη μερίδα επιχειρηματιών και επενδυτών πίστευε ότι η τεχνολογία ήταν ένας από τους τομείς που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την οικονομία της χώρας. Οπως λέει και η ίδια: «Μου άρεσε το ότι δεν αγνόησαν την ευκαιρία που είχαν για ψηφιοποίηση και για να δημιουργήσουν κάτι νέο πέρα από τους τομείς στους οποίους η Ελλάδα παραδοσιακά στηρίζεται, όπως είναι ο τουρισμός. Τώρα φαίνεται πως ήξεραν τι έκαναν».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του καταλόγου που έφτιαξε η εταιρεία της The Port και που μπορεί ο καθένας να κατεβάσει δωρεάν από την ιστοσελίδα της theport.com και αφορά τις ελληνικές startup το 2021, η εξέλιξή τους από το 2018 και μετά είναι αξιοσημείωτη: «Αυτό που θέλαμε να κάνουμε με τον κατάλογο ήταν να δημιουργήσουμε έναν χάρτη που να αφορά τις startups στον τεχνολογικό τομέα εντός Ελλάδας, καθώς και αυτές που βρίσκονται εκτός αλλά έχουν ιδρυθεί από Ελληνες. Σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται ψηφιακά, πώς καινοτομούν, τι προσφέρουν στην παγκόσμια αγορά. Φυσικά έχουμε συμπεριλάβει μεγάλες ελληνικές startups, όπως είναι π.χ. η Skroutz, που μετρούν ήδη αρκετά χρόνια παρουσίας και αλλάζουν τα δεδομένα στον τομέα τους, αλλά θέλαμε να δείξουμε την πληθώρα των νέων δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, πολλοί ελληνοαμερικανοί φίλοι και γνωστοί μου, που δεν έχουν εικόνα της αγοράς, θέλουν να μάθουν τι συμβαίνει εδώ ώστε να επενδύσουν. Ο κατάλογος μπορεί να τους καθοδηγήσει ως προς το πώς και πού. Πολλοί από αυτούς θα ήθελαν να εγκατασταθούν εδώ, αφού η ποιότητα ζωής είναι καλύτερη και υπάρχει πρόσφορο έδαφος για πρωτοπορία».

Προσελκύοντας διεθνείς κολοσσούς

Εκείνο που πραγματικά έδωσε τη μεγάλη ώθηση στις ελληνικές startups, όπως μας λέει η έμπειρη σύμβουλος επιχειρήσεων, ήταν το επενδυτικό κεφάλαιο που τους δόθηκε από το EquiFund (Ταμείο Επιχειρηματικών Συμμετοχών), ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ – τα 100 εκατ. ήταν ιδιωτικό κεφάλαιο. Πρόκειται για μια επενδυτική πλατφόρμα που συγκεντρώνει κεφάλαιο από ευρωπαϊκούς και εθνικούς φορείς αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων. Ολη αυτή η δραστηριότητα κίνησε το ενδιαφέρον και των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών για επενδύσεις στη χώρα.

Δεν ήταν όμως μόνο αυτό που, κατά τη γνώμη της Λούσι Σου, τους προσέλκυσε: «Το κόστος ζωής στην Ελλάδα είναι χαμηλό, γεγονός που σημαίνει μικρότερους μισθούς. Από την άλλη, οι Ελληνες έχουν μεγάλη κατάρτιση και εξαιρετικές σπουδές. Το κόστος πρόσληψής τους είναι μηδαμινό σε σχέση με αυτό που θα ίσχυε στη Silicon Valley, για παράδειγμα, για μηχανικούς του ίδιου βεληνεκούς. Δεν βρίσκουν, λοιπόν, κακή την ιδέα να έχουν τα κεντρικά τους γραφεία εκεί και μια πολύ ταλαντούχα τεχνική ομάδα στο Μαρούσι, ας πούμε. Επίσης, για μεγάλες εταιρείες με τεράστιο αναλώσιμο κεφάλαιο στη διάθεσή τους, όπως είναι οι Τesla και Microsoft, είναι μια ευκαιρία να μπουν πρώτες σε αχαρτογράφητα νερά, σε μια χώρα στρατηγικής γεωγραφικής θέσης, και να προλάβουν την αρχή ακόμη αυτού που οι πρώτοι επενδυτές είδαν στην Ελλάδα· τις δυνατότητες εξέλιξης. Αυτό που επίσης βλέπουν είναι ότι οι ελληνες επιχειρηματίες, αφού εδραιώσουν τις εταιρείες τους εδώ, στη συνέχεια βγαίνουν στην παγκόσμια αγορά εμπλουτίζοντάς την, όπως έγινε με την efood, την Upstream και την InstaShop. Αυτή η διαδραστικότητα εξελίσσει και τη διεθνή αγορά».

Το προφίλ του έλληνα startupper

Το κύριο χαρακτηριστικό του νέου έλληνα επιχειρηματία είναι, σύμφωνα με τη Λούσι Σου, ότι έχει εμπειρία από το τι συμβαίνει στην παγκόσμια αγορά. Συνήθως έχει κάνει σπουδές στο εξωτερικό ή/και έχει εργαστεί σε χώρες με μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα τους και σε μεγάλες εταιρείες. Διαθέτει δηλαδή γνώση του αντικειμένου, των δυσκολιών και των απαιτήσεων, καθώς και σημαντικές διασυνδέσεις. Επίσης, όπως μας λέει: «Πολλοί αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι το «ο μύθος του Μαρκ Ζάκερμπεργκ», του νεαρού δηλαδή φοιτητή που από μια ιδέα έγινε δισεκατομμυριούχος, έχει αδυναμίες. Η εμπειρία είναι σημαντική. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει τεράστιος αριθμός φοιτητών που έχουν πάθος και ταλέντο στην επιχειρηματικότητα, αλλά οι πρώην managers και διευθυντές, οι έμπειροι επαγγελματίες είναι εκείνοι που κάνουν τη διαφορά. Επίσης, θεωρώ ότι η επιχειρηματικότητα περνάει από γενιά σε γενιά. Βλέπεις παντού στην Ελλάδα μικρές και μεγάλες οικογενειακές επιχειρήσεις, από τον κλειδαρά στη γωνία μέχρι τον ιδιοκτήτη καφετέριας. Οι άνθρωποι πίσω από τις startups είναι η επόμενη γενιά επιχειρηματιών. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον τομέα της ναυτιλίας, όπου η Ελλάδα είναι υπερδύναμη. Πώς ξεκίνησαν οι οικογένειες των εφοπλιστών; Τώρα εξελίσσουν τη ναυτιλία επενδύοντας στα παιδιά και στα εγγόνια τους, κυρίως μέσω startups».

Τέλος, σημαντικό στοιχείο θεωρεί την ανθεκτικότητα των ελλήνων επιχειρηματιών: «Η Ελλάδα έχει περάσει, και περνάει, δύσκολα εδώ και πολύ καιρό. Οι άνθρωποι όμως έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες. Στην αμερικανική κουλτούρα υπάρχει αμέσως πανικός. Θεωρούν ότι έρχεται το τέλος του κόσμου, ενώ οι Ελληνες λένε: «Εντάξει, μόλις βγήκαμε από μια δεκαετή κρίση, τώρα αντιμετωπίζουμε μια άλλη, αλλά η ζωή συνεχίζεται». Κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους και περιμένουν. Πραγματικά, ανυπομονώ να δω την Ελλάδα να συνεχίζει να γεφυρώνει κόσμους και να ωριμάζει μέσα στο περιβάλλον καινοτομίας που δημιουργεί».