«Λιγότερο φιλόξενοι προςτους πρόσφυγες από το 1939»

Στις 9 Νοεμβρίου, ανήμερα της επετείου της Νύχτας των Κρυστάλλων, ο Αλφ Νταμπς του Εργατικού Κόμματος έδινε μάχη στη Βουλή των Λόρδων προκειμένου να αλλάξει τη μεταναστευτική πολιτική της Βρετανίας. Το πρώτο μαζικό πογκρόμ εναντίον των Εβραίων στη Γερμανία το 1938 υπήρξε η απαρχή του σχήματος «Kίντερτρανσπορτ», με το οποίο 10.000 παιδιά, κυρίως με εβραϊκή καταγωγή, έφθασαν στη Βρετανία. Ανάμεσά τους και ο Νταμπς. Ηταν έξι χρόνων όταν το 1939 αποχαιρέτησε τη μητέρα του στον σταθμό τρένων της Πράγας για να ταξιδέψει στο Λονδίνο, όπου είχε ήδη διαφύγει ο πατέρας του. 80 χρόνια μετά, ο λόρδος Νταμπς προσπαθεί να κρατήσει ανοιχτό ένα αντίστοιχο μονοπάτι ασφάλειας για τα ασυνόδευτα παιδιά της προσφυγικής κρίσης.

Ο Νταμπς έγινε γνωστός το 2016, όταν με μία τροπολογία επέβαλε στην απρόθυμη συντηρητική κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον τη φιλοξενία εκατοντάδων ανήλικων προσφύγων στη Βρετανία. «Αν διαβάσετε τα πρακτικά της Βουλής το 1939, θα δείτε ότι και τότε διατυπώθηκαν αντιδράσεις στο Kίντερτρανσπορτ. Ομως, η Βρετανία μαζί με τη Σουηδία υπήρξαν οι μοναδικές χώρες που πήραν παιδιά με ανάλογα σχήματα. Και αυτή η παράδοση συνεχίστηκε μεταπολεμικά στη Βρετανία με πρόσφυγες, για παράδειγμα, μετά την Ουγγρική Επανάσταση του 1956. Σιγά-σιγά όμως η παράδοση άρχισε να εξασθενεί και να δίνει τη θέση της σε ένα κλίμα καχυποψίας, με αποκορύφωμα το δημοψήφισμα του 2016» λέει στο «Βήμα» ο Νταμπς.

Η διαβεβαίωση
που δεν τηρήθηκε

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία (το λεγόμενο «Δουβλίνο ΙΙΙ») οι οικογένειες των προσφύγων, εφόσον βρεθούν σε ευρωπαϊκό έδαφος, έχουν δικαίωμα να είναι μαζί. Αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, ένας πρόσφυγας που φθάνει στη Λέσβο μπορεί να μετακομίσει στους συγγενείς του στο Μάντσεστερ. Πολλά όμως από τα ασυνόδευτα παιδιά δεν έχουν το προνόμιο της οικογένειας να τα περιμένει κάπου στην Ευρώπη. Η τροπολογία του Νταμπς στον βρετανικό νόμο για το Προσφυγικό το 2016 προέβλεψε ότι ασυνόδευτα παιδιά μπορούν να έρθουν στη Βρετανία ακόμη και αν δεν έχουν συγγενείς στη χώρα. Το 2017 ο Νταμπς έλαβε διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση ότι η ρύθμιση της τροπολογίας του θα συνεχιζόταν και μετά το Brexit. Ομως, το 2019 οι Συντηρητικοί πήραν πίσω τη δέσμευσή τους. Η αρμόδια υφυπουργός, βαρόνη Σούζαν Γουίλιαμς, είπε πριν από λίγες μέρες στη Βουλή ότι η Βρετανία θα συνεχίσει μεν με τα σχήματα υποδοχής ασυνόδευτων παιδιών, αλλά στο πλαίσιο νέας συμφωνίας με την ΕΕ, την οποία δεν θέλει να προκαταλάβει. Το σχήμα του Νταμπς έχει λήξει από τον περασμένο Μάιο, έχοντας στο μεταξύ δώσει τη δυνατότητα σε 480 παιδιά να έρθουν στη Βρετανία. Αν και σωτήριος, ο αριθμός παραμένει εξαιρετικά μικρός. Ο βρετανικός οργανισμός για τους Πρόσφυγες «Help Refugees» υπολογίζει ότι το καλοκαίρι του 2020 περίπου 6.000 ασυνόδευτα παιδιά εξακολουθούσαν να βρίσκονται σε καταυλισμούς στην Ευρώπη. Πέρσι είχαν γίνει 14.000 αιτήσεις ασύλου από ασυνόδευτα προσφυγόπουλα σε ευρωπαϊκές χώρες.

Ο Τζόνσον
και ο αντίλογος

Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον λέει ότι εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την τροπολογία Νταμπς στο ακέραιο. Σε πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, και μετά από προφορική ερώτηση Εργατικών βουλευτών (έχουν κατατεθεί περίπου δέκα γραπτές ερωτήσεις μόνο για την κατάσταση στην Ελλάδα), ο αρμόδιος υφυπουργός για το Προσφυγικό Κρις Φίλιπ δήλωσε ότι η κυβέρνηση έχει υποδεχθεί πάνω από εκατό ανήλικους πρόσφυγες από την Ελλάδα. Ο Φίλιπ ανέφερε επίσης ότι συνολικά 380 ασυνόδευτα παιδιά ήρθαν στη Βρετανία από ευρωπαϊκές χώρες. «Αυτός ο αριθμός είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη» τόνισε.

Ρωτάω τον λόρδο Νταμπς αν αμφισβητεί αυτά τα νούμερα. «Μα φυσικά τα αμφισβητώ. Οταν πέρασε η νομοθεσία για τα ασυνόδευτα παιδιά το 2016, δεν υπήρχε περιορισμός στον αριθμό που θα έρχονταν στη Βρετανία. Αυθαίρετα η κυβέρνηση όρισε ως τον ανώτατο αριθμό παιδιών που θα μπορούσε να φιλοξενήσει στα 480, επικαλούμενη αδυναμία των δήμων να βρουν περισσότερες οικογένειες για να τα φιλοξενήσουν. Οταν όμως δούλεψα με τις τοπικές αρχές, και με τη συνδρομή Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, βρήκαμε 1.500 διαθέσιμες θέσεις για παιδιά. Δεν δέχομαι λοιπόν αυτόν τον αυθαίρετο αριθμό της κυβέρνησης» λέει ο Νταμπς.

«Το Brexit γύρισε
τον χρόνο πίσω»

Ο φόβος του Νταμπς είναι ότι χωρίς τις δεσμεύσεις της ΕΕ η Βρετανία θα κλείσει ακόμη περισσότερο τα σύνορά της. «Το Brexit γύρισε τον χρόνο πίσω. Ο κόσμος σκέφτεται: «Αν η κυβέρνηση δεν θέλει τους μετανάστες, γιατί να τους θελήσω εγώ;». Στη διάρκεια της καμπάνιας για το δημοψήφισμα, μία γυναίκα μου είπε ότι θα ψηφίσει Brexit εξαιτίας των μεταναστών. Επικαλέστηκα μία μικρή επέμβαση που είχα κάνει στο νοσοκομείο στην οποία με περιποιήθηκαν αποκλειστικά μετανάστες. «Τι θα γίνουμε όλοι μας χωρίς αυτούς;» τη ρώτησα. «Δεν με καταλάβατε», απάντησε, «δεν έχω πρόβλημα με αυτούς που είναι ήδη εδώ, αλλά με όσους θα έρθουν από εδώ και στο εξής»».

Ο ανθρωπιστικός παράγοντας και ο λαϊκισμός

Ο λόρδος Νταμπς τονίζει ότι ο λόγος φιλοξενίας προσφύγων δεν θα πρέπει καν να συνδέεται με τη συνεισφορά ή τα δυνητικά επιτεύγματά τους. Είναι καθαρά ανθρωπιστικός. Ούτε καν χρειάζεται η προσωπική του ιστορία ως παιδιού στη ναζιστική Γερμανία να αντικαθιστά το ανθρωπιστικό επιχείρημα της ανάγκης για τη φιλοξενία των προσφύγων σήμερα. Το μεγάλο ερώτημα βέβαια, από εδώ και στο εξής, είναι τι ακριβώς θα αντικαταστήσει τις τροπολογίες του Νταμπς στη Βρετανία, όταν η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το Προσφυγικό ως λαϊκιστικό επιχείρημα.

«Αν έρθουν αυτά, θα ακολουθήσουν και άλλα»

Το επιχείρημα πολλών Συντηρητικών είναι ότι οι τροπολογίες του Νταμπς κατατίθενται με καλή πρόθεση, αλλά δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό που προσπαθούν να λύσουν. Παρουσιάζουν, δηλαδή, τη Βρετανία ως ασφαλή προορισμό, και έτσι ενθαρρύνουν τους πρόσφυγες να διακινδυνεύσουν τις ζωές τους στα πλοιάρια των διακινητών. Τι απαντά ο Νταμπς σε αυτή την κριτική; «Την πρώτη φορά που κάποιος επικαλέστηκε το επιχείρημα μπροστά μου ήταν το 2016, όταν η Τερέζα Μέι, ως υπουργός Εσωτερικών, με φώναξε στο γραφείο της, και προσπάθησε να με πείσει να αποσύρω την τροπολογία. Μου είπε: “Αν έρθουν αυτά τα παιδιά, θα ακολουθήσουν και άλλα”. Της απάντησα ότι δεν μπορούμε να γυρίζουμε την πλάτη σε παιδιά που είναι ευάλωτα στο έγκλημα, σε κυκλώματα διακινητών, στα ναρκωτικά ή στην πορνεία. Είναι επίσης μόνα τους και τρομαγμένα. Το επιχείρημα λοιπόν της κυβέρνησης λέει μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι μιας πολύ μεγαλύτερης ιστορίας. Μιλούσα με ένα παιδί στο Χαλέπι στη Συρία που έχει δει τον πατέρα του να σκοτώνεται από βόμβα ή ένα αγόρι που ξέφυγε από τους Ταλιμπάν επειδή ήθελαν να το στρατολογήσουν. Αυτά τα παιδιά δεν έρχονται στη Βρετανία επειδή κάποιος βουλευτής άλλαξε κάποια τροπολογία σε κάποιον νόμο. Ερχονται γιατί αναζητούν την ασφάλεια. Και μην ξεχνάμε, το λέω συνέχεια και στους συμπατριώτες μου, μιλάμε για ένα ελάχιστο ποσοστό ανθρώπων που έρχονται εδώ. Οι περισσότεροι πηγαίνουν στην Ιταλία ή στην Ελλάδα ή στη Μάλτα, και αν τα καταφέρουν να φύγουν, κατευθύνονται στη Γαλλία, στη Γερμανία και στη Σουηδία, όχι στη Βρετανία».