Λαϊκισμός και προστατευτισμός πληγώνουν τις επιχειρήσεις

Το 2019 είναι κρίσιμη χρονιά για την Ευρώπη. Υπάρχει το ρίσκο ότι στις ευρωπαϊκές εκλογές τον Μάιο, οι οποίες θα καθορίσουν το καινούργιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα δούμε περαιτέρω άνοδο του λαϊκισμού. Πρέπει επομένως να βρούμε τρόπους, και μέσω των πολιτικών διεθνούς εμπορίου και επενδύσεων, να αντιμετωπίσουμε τις εύλογες ανησυχίες των πολιτών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παρότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι τέλεια, έχει φέρει πρωτοφανή ειρήνη και ευημερία στην ήπειρο.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι επιχειρήσεις έχουν ρόλο-κλειδί στην κοινωνία. Ο ιδιωτικός τομέας είναι η κύρια πηγή εργασίας, που αντιπροσωπεύει το 80% του συνόλου των θέσεων εργασίας στην ΕΕ. Ο ευρωπαϊκός ιδιωτικός τομέας επίσης είναι ζωντανός και καινοτόμος. Το 2016 επένδυσε σχεδόν €200 δισ. στην ανάπτυξη νέων προϊόντων, υπηρεσιών και τεχνολογιών και χρηματοδότησε δημόσιες υπηρεσίες, μέσω φόρων, με περισσότερα από €2 τρισ.

Σε αυτή τη σημαντική και δύσκολη χρονιά, η Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου και Επενδύσεων (IRC) της BusinessEurope είχε την ευκαιρία να συναντηθεί στην Αθήνα, φιλοξενούμενη από τον ΣΕΒ.

Οι δύο ημέρες συναντήσεων προσέφεραν την ευκαιρία στην Επιτροπή να συζητήσει με την ελληνική βιομηχανία και την ελληνική κυβέρνηση πώς η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί περισσότερο από το διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της εντός και εκτός ΕΕ.

Αν κοιτάξουμε τη μεγάλη εικόνα, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σήμερα βασικές προκλήσεις, όπως το Brexit, τις ανατροπές και τις εντάσεις στο διεθνές εμπόριο που οδηγούν στον εμπορικό προστατευτισμό.

Παρότι η προγραμματισμένη ημερομηνία – 29 Μαρτίου – που το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει επίσημα από την ΕΕ πλησιάζει γοργά, δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη και σήμερα με ποια συμφωνία θα ολοκληρωθεί η αποχώρηση τελικά. Το σενάριο της μη συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο είναι το χειρότερο πιθανό αποτέλεσμα. Θα οδηγήσει σε μεγάλη αναταραχή τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και επομένως είναι ένα αποτέλεσμα το οποίο όλοι θέλουμε να αποφευχθεί.

Η διεθνής τάξη, και ιδίως το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, βιώνουν σοβαρές ανατροπές, καθώς απομακρυνόμαστε από την ανοικτή και βασισμένη σε κανόνες λειτουργία της αγοράς που εγκαθιδρύθηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό εκφράζεται μέσω της έλλειψης εμπιστοσύνης σε θεσμούς όπως τα Ηνωμένα Εθνη, το ΝΑΤΟ, και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Αρκεί μια ανάγνωση των εμπορικών σχέσεων και δεικτών με εμπορικούς εταίρους όπως η ΗΠΑ και η Κίνα για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος.

Οταν τα κράτη αποφασίζουν να λάβουν μονομερείς εμπορικές και επενδυτικές θέσεις αντί να χρησιμοποιούν κοινά αποδεκτούς κανόνες, όλο το διεθνές εμπορικό σύστημα τίθεται σε κίνδυνο και κάνει τη διεθνή συνεργασία των επιχειρήσεων πιο δύσκολη.

Για παράδειγμα, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές σε ατσάλι και αλουμίνιο αντιμετωπίζουν 25% επιπλέον δασμούς όταν εξάγονται στις ΗΠΑ, καθώς οι ΗΠΑ θεωρούν αυτές τις εισαγωγές ως απειλή για την εθνική τους ασφάλεια. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που παράγουν στην Κίνα και εξάγουν στις ΗΠΑ επηρεάζονται επιπλέον από τους επιπρόσθετους δασμούς που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στην Κίνα.

Και οι δυσκολίες δεν τελειώνουν εδώ. Υπάρχει ακόμη η απειλή επιπρόσθετων δασμών από τις ΗΠΑ, που καλύπτουν όλες τις εισαγωγές από την Κίνα, καθώς επίσης και δυνητικούς δασμούς στην εξαγωγή ευρωπαϊκών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ.

Ολα αυτά τα μέτρα δημιουργούν νέα εμπόδια στο διεθνές εμπόριο. Αντί να ανοίγουμε αγορές, τις κλείνουμε. Τελικά, αυτό θα επιφέρει μεγαλύτερο κόστος στις επιχειρήσεις και στους καταναλωτές. Αυτό δεν είναι καλό νέο για την οικονομία. Πρέπει να αντιστρέψουμε αυτές τις τάσεις και λογικές.

Η κυρία Luisa Santos είναι διευθύντρια Διεθνών Σχέσεων, Business Europe.