Κόρδοβα

Ηµουν στις πρώτες τάξεις του Γυµνασίου όταν κάναµε καζούρα σε έναν ερωτευµένο συµµαθητή µας τραγουδώντας του «Λούζεται η αγάπη µου στο Γουαδαλκιβίρ και τ’ άνθη παίρνουν ευωδιά απ’ το γλυκό κορµί της». Το ποίηµα του Λόρκα στην ελληνική απόδοση του Λευτέρη Παπαδόπουλου, µελοποιηµένο από τον Χρήστο Λεοντή, το έχω συνδέσει µε εκείνη τη µονίµως χαρούµενη εφηβική παρέα. Πού να το φανταζόµουν τότε πως θα στεκόµουν κάποια στιγµή κι εγώ στις όχθες αυτού του… Γουαδαλκιβίρ, του ποταµού µε το παράξενο και εξωτικό όνοµα, να αγναντεύω την πόλη που διασχίζει. Από εκεί, από τη ρωµαϊκή γέφυρα που χτίστηκε τον 1ο αιώνα π.Χ., η Κόρδοβα αποκτά µια διάσταση παραµυθένια, έτσι όπως «ενδεδυµένη» την ώχρα και το λευκό (είναι τα χρώµατα που κυριαρχούν στους δρόµους της) γίνεται σχεδόν διάφανη στο δυνατό φως του ήλιου.

Αν θέλετε τη συµβουλή µου, επισκεφθείτε την πόλη την άνοιξη, έστω το φθινόπωρο, και αποφύγετε το καλοκαίρι, εποχή που την πρωτοεπισκέφθηκα εγώ. Τότε κατάλαβα πως η βεντάλια είναι κάτι περισσότερο από ένα αξεσουάρ πίσω από το οποίο οι φλογερές Ισπανίδες ρίχνουν τσαχπίνικες µατιές στους τορεαδόρ (ταυροµάχους) τους. Υποφέροντας από την ξηρή, γεµάτη σκόνη ζέστη και βλέποντας τις γυναίκες, από τις πιο νέες έως τις πιο ηλικιωµένες, να περπατούν κάνοντας αέρα µε τις βεντάλιες τους, επιβεβαίωσα την τεράστια πρακτική χρησιµότητα αυτού του χειροκίνητου µίνι συστήµατος κλιµατισµού. Είδα και µερικούς άνδρες να χρησιµοποιούν βεντάλιες, εγώ όµως προτίµησα ένα καπέλο που έγραφε Córdoba, τουρίστας ανάµεσα σε εκατοντάδες τουρίστες που έβραζαν στο υπαίθριο χαµάµ όπου συναντήθηκαν Δύση και Ανατολή για να µπερδέψουν εικόνες, γεύσεις και αρώµατα από τους διαφορετικούς πολιτισµούς τους.

Ρωµαϊκή πόλη (χρονολογείται από το 169 π.Χ.) που το 756 µ.Χ. έγινε πρωτεύουσα της µαυριτανικής Ισπανίας, η Κόρδοβα γνώρισε τη µεγαλύτερη ακµή της όταν ο Αµπντ αλ Ραχµάν Γ’ αυτοανακηρύχθηκε χαλίφης, κάνοντάς την πρωτεύουσα του χαλιφάτου της Κόρδοβας – την αποκαλούσαν και «Κωνσταντινούπολη της Δύσης». Από τον 11o αιώνα άρχισε να παρακµάζει, ενώ τον 13o πέρασε στα χέρια των χριστιανών. Oµως διατηρεί µέχρι σήµερα το αραβικό στοιχείο στην αρχιτεκτονική της, γεγονός που την κάνει (όπως και τη Σεβίλλη και τη Γρανάδα) από τις πιο ξεχωριστές πόλεις, όχι µόνο της Ισπανίας αλλά της Ευρώπης ολόκληρης.

Κορυφαίο αξιοθέατό της είναι ο καθεδρικός ναός Μεσκίτα (στα αραβικά σηµαίνει τζαµί), το µεγαλύτερο και αρχαιότερο ισλαµικό τέµενος της Ευρώπης. Ξεκίνησε να χτίζεται το 600 µ.Χ. ως βησιγοτθικός ναός του Αγίου Βικεντίου. Στη συνέχεια άλλαξε χρήση και έγινε χώρος λατρείας των µουσουλµάνων. Σήµερα η έκταση του τεράστιου οικοδοµήµατος φτάνει τα 24.000 τ.µ. Η οροφή του στηρίζεται σε περισσότερες από 850 κολόνες, χτισµένες σε διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθµούς, πάνω στις οποίες ακουµπούν αψίδες σε λευκό και κόκκινο χρώµα. Στο κέντρο δεσπόζει ο λαµπρός καθεδρικός ναός, κατασκευασµένος σε µπαρόκ ρυθµό.

Γύρω από τη Μεσκίτα, η Χουδερία, η παλιά εβραϊκή συνοικία µε τα στενά δροµάκια, είναι ένας λαβύρινθος που αξίζει να εξερευνήσετε, µαζί µε όλο το ιστορικό κέντρο της πόλης το οποίο περιλαµβάνεται από το 1984 στη λίστα των Μνηµείων Παγκόσµιας Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της UNESCO. Τα ανθοστολισµένα στενά µοιάζουν ψεύτικα – το πιο διάσηµο είναι «το δροµάκι των λουλουδιών» µε τις κρεµασµένες στους τοίχους του γλάστρες. Οι µεγάλες αυλές µε τα χρωµατιστά πλακάκια και τα µικρά σιντριβάνια µπροστά από τις εισόδους των σπιτιών είναι πανέµορφα.

Η Συναγωγή αποτελεί έτερο σηµαντικό αξιοθέατο. Στο Palacio Episcopal, κτίσµα του 16ου αιώνα, στεγάζεται το Μουσείο Καλών Τεχνών. Το ανάκτορο Αλκάθαρ ήταν αρχικά φρούριο όπου ζούσαν καλόγεροι. Οι ανθισµένοι κήποι του µε τα νερά και τα σιντριβάνια είναι όαση δροσιάς στο κέντρο της πόλης. Το Φρούριο Καλαόρα βρίσκεται στην απέναντι πλευρά της ρωµαϊκής γέφυρας. Ενδιαφέρουσα η συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου, ενώ στο πρώην «Μουσείο Βασανιστηρίων» που έχει µετονοµαστεί σε «Μουσείο της Ιεράς Εξέτασης» θα δείτε τι θα παθαίνατε αν εκείνες τις παλιές και τόσο σκληρές εποχές παρανοµούσατε και πέφτατε στα χέρια της εξουσίας. Eξω από την πόλη, ο αρχαιολογικός χώρος Μεντίνα Αζάρα και το Κάστρο Αλµοδόβαρ, που χτίστηκε περί τα 760 από τους Aραβες και που έγινε διάσηµο όταν χρησιµοποιήθηκε στα γυρίσµατα της σειράς «Game of Thrones», είναι επίσης προορισµοί που αξίζουν την προσοχή σας.

Η ιδιαίτερη πατρίδα του Σενέκα και του Μαϊµωνίδη αποτελεί µαζί µε τις (σχετικά) κοντινές και εξίσου όµορφες Σεβίλλη και Γρανάδα ένα τρίπτυχο µοναδικής γοητείας. Παιδιά της συνύπαρξης διαφορετικών πολιτισµών, και οι τρεις πόλεις ξεχωρίζουν σήµερα ανάµεσα στους οικισµούς της Ανδαλουσίας ως ζωντανά µουσεία της ιστορικής πορείας της Ισπανίας (της Ευρώπης γενικότερα) µέσα στους αιώνες. Η Κόρδοβα των 300.000 κατοίκων, αυτή η παραµυθένια πόλη µε τις µυρωδιές και τα χρώµατα της Ανατολής, εύκολα εξερευνήσιµη, πλούσια σε εικόνες και ευχάριστες εκπλήξεις για τον επισκέπτη της, είναι µια απαραίτητη στάση σε ένα ταξίδι που σε βοηθάει (τώρα πια που οι επί αιώνες εντάσεις, έχθρες και συγκρούσεις των διεκδικητών της και των φιλόδοξων µνηστήρων της έχουν ηρεµήσει) να αντιληφθείς την πολυπολιτισµικότητα σε όλο το (δηµιουργικό) µεγαλείο της. Το επαναλαµβάνω, όµως, και αν θέλετε µε ακούτε: αποφύγετε την επίσκεψη στην πόλη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ή αγοράστε, τουλάχιστον, µία βεντάλια. Και ένα καπέλο. Και αντηλιακό, οπωσδήποτε!

Post-it

Πώς να πάτε

Από τη Μαδρίτη υπάρχουν τα γρήγορα τρένα που κάνουν εφικτή ακόμη και μια ημερήσια εκδρομή, παρά τα 400 χιλιόμετρα που χωρίζουν τις δύο πόλεις, αφού το ταξίδι με αυτά διαρκεί 1 ώρα και 40 λεπτά. Το εισιτήριο στοιχίζει περί τα 100 ευρώ το άτομο (πήγαινε-έλα).

Πού να μείνετε

Στο κεντρικό «Madinat» το δίκλινο δωμάτιο ξεκινάει από 130 ευρώ με το πρωινό. Τα «Las casas de la Juderia de Córdoba», «Hospes Palacio del Bailío» και «Soho Boutique Capuchinos» είναι επίσης πολύ καλές λύσεις για διαμονή στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Για την όρεξη

Στα στενά της πόλης, μέσα σε υπέροχα διακοσμημένες αυλές, θα βρείτε ταβέρνες που προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας (και σε αρκετά καλές τιμές) φαγητό. Oσο και αν η παέγια και η σούπα γκασπάτσο είναι must για όποιον ταξιδεύει στην Ισπανία, στην Κόρδοβα θα δοκιμάσετε και διάφορες άλλες τοπικές σπεσιαλιτέ, όπως τη Salmorejo Cordobés, μια κρεμώδη κρύα πάστα από φρέσκια ντομάτα, ψωμί και ελαιόλαδο που σερβίρεται με ζαμπόν και βραστά αβγά, το Rabo de Toro (ουρά του ταύρου) μαγειρεμένο με το τοπικό κρασί Montilla-Moriles ή τα αραβικής προέλευσης κέικ αρωματισμένα με κανέλα, γεμιστά με μια μαρμελάδα από λεμόνι που λέγεται Cabello de angel (μαλλιά αγγέλου). Η σπεσιαλιτέ που με ενθουσίασε ήταν οι τηγανητές μελιτζάνες όπως τις κάνουμε και στην Ελλάδα, περιχυμένες όμως με μέλι.