«Κλείδωσε» η αύξηση στις συντάξεις τον Ιανουάριο

Επισημοποιείται η «κυβερνητική στροφή ενδιαφέροντος» για την ταχεία επίλυση θεμάτων λαϊκού ενδιαφέροντος και ιδιαιτέρως ζητημάτων που απασχολούν την πλέον ευάλωτη ομάδα, τους συνταξιούχους.

Ετσι, τίθενται οι βάσεις για άμεση προτεραιότητα και ταχεία διεκπεραίωση ζητημάτων όπως η επίλυση των εκκρεμών συνταξιοδοτήσεων, αλλά και αυξήσεων στις υπάρχουσες συντάξεις, δηλαδή ικανοποίηση θεμάτων που λιμνάζουν πάνω από μια δεκαετία.

Η κυβερνητική αυτή στροφή έρχεται έναν μόλις χρόνο πριν από τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών, ενώ συνδέεται άμεσα και με τις πιέσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, για την επίλυση ανάλογων ζητημάτων εν όψει της αναμενόμενης εξόδου της οικονομίας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, το ερχόμενο καλοκαίρι.

13 χρόνια απομείωσης

Δύο είναι τα άμεσα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τη στάση της κυβέρνησης. Η οριστικοποίηση της χορήγησης αυξήσεων στις συντάξεις το 2023, μετά από 13 χρόνια ουσιαστικής απομείωσης και «παγώματος» των παροχών. Και η ανακοίνωση νέου τρόπου απονομής των συντάξεων (συντάξεις fast track και «συντάξεις εμπιστοσύνης»), με άμεσο στόχο την οριστική επίλυση του προβλήματος των εκκρεμών αιτήσεων, κάτι για το οποίο – μέχρι τώρα – μικρή πρόοδος είχε σημειωθεί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα των εκκρεμών συντάξεων βρίσκεται στην πρώτη προτεραιότητα των ενδιαφερόντων των ευρωπαϊκών θεσμών και μάλιστα η επίλυσή του αποτελεί «προαπαιτούμενο» για την έξοδο της χώρας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.

Το ποσοστό

«Κλειδωμένη» θεωρείται πλέον η χορήγηση αύξησης στις συντάξεων την 1η Ιανουαρίου 2023, ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει το ύψος των αυξήσεων, κάτι που θα εξαρτηθεί από το ποσοστό της ανάπτυξης αλλά και του πληθωρισμού εντός του τρέχοντος έτους.

Τη χορήγηση αυξήσεων στις συντάξεις, μετά από 13 χρόνια συρρίκνωσης, επιβεβαίωσε ο υπουργός Εργασίας κ. Κ. Χατζηδάκης, αποφεύγοντας ωστόσο να αναφερθεί σε ποσοστά, καθώς αυτά θα εξαρτηθούν από τους δείκτες της οικονομίας εντός του 2022.

Η επιστροφή των συντάξεων σε τροχιά ανόδου το 2023 και γενικότερα η βελτίωση των αμοιβών αναμένεται να αποτελέσουν το βασικό «αντίδοτο» στην κλιμακούμενη έξαρση της ακρίβειας.

Η αύξηση των συντάξεων από την 1.1.2023 προβλέπεται στην ισχύουσα νομοθεσία, την οποία η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να εφαρμόσει.

Η προσωπική διαφορά

Σύμφωνα με τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση) από 1ης Ιανουαρίου 2023 θα δοθούν αυξήσεις στις συντάξεις ίσες με το 50% της μεταβολής του ΑΕΠ και επίσης 50% της μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (τιμάριθμος).

Αυτό σημαίνει ότι αν το ΑΕΠ αυξηθεί το 2022 κατά 4% και ο ΔΤΚ αυξηθεί κατά 5%, τότε η αύξηση στις συντάξεις θα είναι 4,5% (2%+2,5%). Με τη δέσμευση ότι η συνολική αύξηση που θα προκύψει δεν θα ξεπερνά τον πληθωρισμό.

Ωστόσο κάποιοι συνταξιούχοι – όχι λίγοι – δεν θα δουν την αύξηση αυτή στο τελικό ποσό της σύνταξής τους. Συγκεκριμένα, αύξηση δεν θα λάβουν οι συνταξιούχοι που μετά τον επανυπολογισμό της σύνταξής τους – σύμφωνα με τους νόμους Κατρούγκαλου και Βρούτση – είχαν τη λεγόμενη προσωπική διαφορά. Δηλαδή ελάμβαναν υψηλότερο ποσό σύνταξης από αυτήν που προέκυψε μετά τον επανυπολογισμό της σύνταξής τους. Η σύνταξη – μετά τον επανυπολογισμό – συνέχισε να καταβάλλεται ως είχε. Ωστόσο το επιπλέον ποσό – μελλοντικά – αναμένεται να συμψηφισθεί με ενδεχόμενες αυξήσεις των συντάξεων.

Απονομές σε τρεις μήνες μετά την αίτηση

Με την καθιέρωση συντάξεων-εξπρές που θα χορηγούνται εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης επιχειρεί το υπουργείο Εργασίας να επιλύσει – οριστικά – το πρόβλημα των εκκρεμών συντάξεων.
Με τροπολογία στο νομοσχέδιο για τον ΟΑΕΔ το υπουργείο εισάγει τις fast track συντάξεις και τις συντάξεις εμπιστοσύνης. Οι fast track συντάξεις είναι ένας μόνιμος θεσμός που ισχύει για τις νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης που θα υποβάλλονται από εδώ και στο εξής και οι «συντάξεις εμπιστοσύνης» αφορούν τις εκκρεμείς αιτήσεις που «στοιβάζονται» στον ΕΦΚΑ.
Οι κύριες συντάξεις θα πρέπει – εφεξής – να εκδίδονται σε τρεις μήνες από την αίτηση, οι επικουρικές εντός τριών μηνών μετά την έκδοση των κύριων συντάξεων και το εφάπαξ βοήθημα έξι μήνες από την υποβολή του σχετικού αιτήματος.

Οι εκκρεμότητες
Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση, τα δικαιολογητικά της συνταξιοδότησης δεν ελέγχονται εκ των προτέρων, αλλά εκ των υστέρων και εντός χρονικού διαστήματος πέντε ετών. Ο συνταξιούχους λαμβάνει τη σύνταξη σύμφωνα με τα δικαιολογητικά που έχει υποβάλει, ενώ το Ταμείο προχωρεί στον έλεγχο καταβάλλοντας τη σύνταξη.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το θέμα των εκκρεμών συντάξεων ήταν ένα εκ των θεμάτων που προκάλεσαν τις επιφυλάξεις των ευρωπαϊκών θεσμών κατά την τελευταία αξιολόγηση, καθώς υπήρχαν επιφυλάξεις για το κατά πόσο η κυβέρνηση θα καταφέρει να εξαλείψει το πρόβλημα εντός του πρώτου εξαμήνου του έτους, όπως είχε επανειλημμένως δεσμευτεί. Οι ευρωπαίοι τεχνοκράτες δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο θέμα αυτό, καθώς οι εκκρεμείς συντάξεις αποτελούν μια δημοσιονομική «οφειλή διαρκείας» και χαρακτηρίζονται ως εν δυνάμει «κρυφό χρέος».
Αλλωστε για τον λόγο αυτόν το υπουργείο Εργασίας προχώρησε στη νέα ρύθμιση με την οποία έχει τη δυνατότητα εντός τριών μηνών να ολοκληρώσει το σύνολο των εκκρεμοτήτων.

Σε αναμονή: Συνολικά 242.061 φάκελοι για κύριες και επικουρικές συντάξεις βρίσκονται σε αναμονή, εκ των οποίων οι 182.874 είναι ληξιπρόθεσμοι, δηλαδή βρίσκονται σε καθυστέρηση για πάνω από τρεις μήνες. Η δαπάνη αποπληρωμής φθάνει τα 522,6 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 459 εκατομμύρια αφορούν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Τα στοιχεία περιέχονται στην τελευταία για το 2021 έκθεση του Γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής.
Ωστόσο, η εικόνα είναι σημαντικά βελτιωμένη σε σχέση με το παρελθόν.

Κύριες συντάξεις: Συνολικά μέσα σε έναν χρόνο οι εκκρεμότητες στις κύριες συντάξεις μειώθηκαν κατά 22,4%, καθώς από 152.949 στο τέλος του 2020 έφθασαν τις 118.269 στο τέλος του 2021. Να σημειωθεί ότι οι ληξιπρόθεσμες (εκκρεμείς πάνω από 90 ημέρες) αιτήσεις κύριας συνταξιοδότησης ήταν στο τέλος Δεκεμβρίου 86.328.

Επικουρικές συντάξεις: Και στον κλάδο της επικουρικής ασφάλισης, ο συνολικός αριθμός εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης εμφανίζεται ελαφρώς μειωμένος. Τον Δεκέμβριο 2021 οι εκκρεμείς αιτήσεις ήταν 123.792, ενώ τον Σεπτέμβριο έφθαναν τις 124.461. Οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις επικουρικής σύνταξης στο τέλος του 2021 ήταν 96.546. Τέλος, ο αριθμός των νέων αιτήσεων για συνταξιοδότηση στον e-ΕΦΚΑ αυξήθηκε το 2021 σε 163.872 από 162.906 το 2020.