Κέρδη για λίγους από την έκρηξη μισθώσεων κατοικιών σε πλατφόρμες

Με ετήσια αύξηση 25% και έσοδα άνω των 1,9 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της ετήσιας τουριστικής δαπάνης, …τρέχουν οι βραχυχρόνιες τουριστικές μισθώσεις κατοικιών στην Ελλάδα!

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα από τις πλατφόρμες τύπου Airbnb τον περασμένο Ιούνιο ήταν διαθέσιμα προς ολιγοήμερη ενοικίαση πάνω από 126.000 σπίτια και στις 13 περιφέρειες της χώρας, έναντι περίπου 96.000 σπιτιών το 2017 και 57.000 το 2016!

Η έκρηξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων κατοικιών έχει εκτοπίσει τις μακροχρόνιες ενοικιάσεις, εκτινάσσοντας στα ύψη και το κόστος των ενοικίων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Χανίων, όπου πλέον διατίθενται 4.300 σπίτια για βραχυχρόνια μίσθωση και μόλις 250 για μακροχρόνια! Αυτό σημαίνει ότι στα Χανιά δύσκολα μπορεί πλέον να βρει κάποιος σπίτι για μακροχρόνια ενοικίαση.

Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται σε μελέτη της Grant Thornton, που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος (ΞΕΕ), με θέμα: «Ο κοινωνικός αντίκτυπος της οικονομίας του διαμοιρασμού και οι προτεινόμενες ρυθμιστικές παρεμβάσεις».

Η μελέτη που παρουσιάστηκε στην Αθήνα από τον διευθυντή Business Consulting της Grant Thornton στην Ελλάδα, δρα Παναγιώτη Πρόντζα, εντοπίζει κυρίως τις κοινωνικές επιπτώσεις των βραχυχρόνιων μισθώσεων, διαπιστώνοντας, μεταξύ άλλων:

* Tην ενίσχυση του φαινομένου «εκτοπισμού» ακινήτων από τις μακροχρόνιες στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Συγκεκριμένα, το πλήθος των ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης αναπτύσσεται με μεγαλύτερο ρυθμό από αυτόν των ακινήτων μακροχρόνιας μίσθωσης. Αυτό προκαλεί ανισορροπία στην ανάπτυξη του τουριστικού και του υπόλοιπου οικιστικού περιβάλλοντος, με αύξηση των τιμών ενοικίασης και επιβάρυνση των οικονομικά ασθενέστερων ομάδων.

* Η οικονομία του διαμοιρασμού διευρύνει το φαινόμενο του «εκτοπισμού» και της αύξησης τιμών (crowding out and price effect). Ειδικότερα, στις κοινωνικές επιπτώσεις, σε επίπεδο αγοράς ακινήτων, διαπιστώνεται ότι στην Αθήνα ένα ακίνητο στην οικονομία διαμοιρασμού στερεί δύο ακίνητα από τις μακροχρόνιες μισθώσεις, ενώ προκαλεί αύξηση 9,3% στις τιμές των ενοικίων. Σε επίπεδο χώρας, η αύξηση των ενοικίων ανέρχεται στο 8,3%.

Αρνητικό κοινωνικό αποτύπωμα

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΞΕΕ κ. Αλέξανδρος Βασιλικός υπογραμμίζει ότι «τα ευρήματα της μελέτης της Grant Thornton τεκμηριώνουν πέραν πάσης αμφισβήτησης το αρνητικό κοινωνικό αποτύπωμα των βραχυχρόνιων μισθώσεων» και προσθέτει: «Το πρόβλημα δεν είναι τι χάνουν οι ξενοδόχοι, αλλά τι χάνει η κοινωνία, όσο η συγκεκριμένη δραστηριότητα παραμένει επί της ουσίας χωρίς ρύθμιση και έλεγχο εφαρμογής των ρυθμίσεων. Η φορολόγηση δεν επιλύει κοινωνικά προβλήματα. Γι’ αυτό και θεωρούμε υποχρέωσή μας να ξεκινήσουμε άμεσα έναν ευρύ κοινωνικό διάλογο με φορείς και συλλογικότητες της κοινωνίας των πολιτών στη βάση των συμπερασμάτων της μελέτης και πολύ σύντομα να καταθέσουμε συγκεκριμένες εφαρμόσιμες προτάσεις, με γνώμονα την κοινωνία και τις ανάγκες της».

Η δέσμη μέτρων που προτείνει το ΞΕΕ

Το ΞΕΕ, έχοντας ως βάση του τη μελέτη της Grant Thornton, προτείνει την υιοθέτηση και στην Ελλάδα δέσμης μέτρων που ήδη εφαρμόζονται σε άλλες χώρες, όπως:

* Εγγραφή των προσφερόμενων προς ενοικίαση ακινήτων σε ειδικό μητρώο και τήρηση συγκεκριμένων τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών.

* Καθορισμό του ορίου ημερών μίσθωσης και προσδιορισμό του μέγιστου αριθμού ακινήτων προς διάθεση ανά ιδιοκτήτη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο εξωτερικό ως όρια έχουν τεθεί οι 30 διανυκτερεύσεις σε Ολλανδία και Καναδά, οι 31 διανυκτερεύσεις στην Ισπανία, οι 90 διανυκτερεύσεις σε Γερμανία (σε δευτερεύουσα κατοικία), Γαλλία (κύρια κατοικία), Βέλγιο, Αγγλία και Ισλανδία και οι 120 διανυκτερεύσεις στη Γαλλία, εφόσον πρόκειται για δευτερεύουσα κατοικία.

* Εξασφάλιση της προστασίας των κατοίκων, μέσω της πρόβλεψης κανόνων συμπεριφοράς.

* Φορολόγηση ισοδύναμη με αυτή των ξενοδοχειακών καταλυμάτων.

* Θέσπιση νομοθετικού πλαισίου με σαφείς κανόνες λειτουργίας και ύπαρξη μηχανισμών παρακολούθησης της εφαρμογής των κανονιστικών ρυθμίσεων.

* Στενή συνεργασία των ρυθμιστικών αρχών με τους διαμεσολαβητές υπηρεσιών οικονομίας διαμοιρασμού (σύναψη πρωτοκόλλων συνεργασίας, σύνδεση των συστημάτων για ανταλλαγή δεδομένων).

Δικαστικές διενέξεις αλλά και επιπτώσεις στα δημόσια έσοδα και στην απασχόληση

Σύμφωνα με τη μελέτη της Grant Thornton, επιπτώσεις υπάρχουν και στα δημόσια έσοδα αλλά και στην απασχόληση. Στην τριετία 2016-2018 εκτιμάται ότι η καθαρή απώλεια των δημοσίων εσόδων ανήλθε στα 300 εκατ. ευρώ, ενώ χάθηκαν συνολικά 36.560 θέσεις εργασίας.

Επίσης, αρνητικές είναι και οι επιδράσεις σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής, όπου εντοπίζονται αλλοίωση του αστικού περιβάλλοντος και στρεβλή ανάπτυξη. Τα εμπορικά καταστήματα και οι υπηρεσίες εστίασης, αναφέρει η Grant Thornton, «αναπροσαρμόζονται και στρέφονται σχεδόν αποκλειστικά στην εξυπηρέτηση των αναγκών των επισκεπτών, με αποτέλεσμα την περαιτέρω αλλοίωση της φυσιογνωμίας των περιοχών και τη μετατροπή τους σε τουριστικά γκέτο».
Ακόμη, διαπιστώνεται αύξηση των δικαστικών διενέξεων μεταξύ των κατοίκων-ενοίκων των πολυκατοικιών, με συνδυαστική ζητημάτων δημόσιας ασφάλειας.
«Ως εκ τούτου, ελλοχεύει άμεσα ο κίνδυνος γενικότερης υποβάθμισης του τουριστικού προϊόντος της χώρας» τονίζει η Grant Thornton.