Οι πρόσφατες επισκέψεις αρχικά του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου, και ακολούθως του υπουργού Αμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου στις Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ιδωθούν υπό το πρίσμα της εμβάθυνσης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Είναι σαφές ότι το ξέσπασμα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου έφερε ακόμη εγγύτερα την Αθήνα και την Ουάσιγκτον στο θέμα της αμυντικής συνεργασίας μέσω… Αλεξανδρούπολης. Η αξιοποίηση του λιμανιού της ακριτικής πόλης αλλά και η διαμόρφωση ενός ευρύτερου στρατιωτικού και ενεργειακού συμπλέγματος εκεί λαμβάνουν άλλη σημασία την επαύριο της ρωσικής εισβολής.
Ο σημερινός Α/ΓΕΕΘΑ, ως υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ το 2018, ενθυμείται πολύ καλά την προσπάθεια που κατέβαλε να πείσει τους Αμερικανούς να δουν θετικά την Αλεξανδρούπολη. Η «Σούδα του Βορρά» μεταβάλλει τους συσχετισμούς, ενώ το επίπεδο των συνεκπαιδεύσεων ανεβαίνει συνεχώς (π.χ. με την άσκηση «Poseidon’s Rage ’22» με συμμετοχή αμερικανικών F-35 και την πιο πρόσφατη με ελληνικά F-16 και αμερικανικά F-18). Την ίδια στιγμή, όμως, οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι ο στρατηγός Φλώρος επιδιώκει, αξιοποιώντας τις πρόσφατες επαφές του στις ΗΠΑ, «να ανοίξει τα μάτια» των αμερικανών συνομιλητών του και για άλλα δύο σημεία της – νησιωτικής – Ελλάδας που θα πρέπει να εντάξει η Ουάσιγκτον στους σχεδιασμούς της. Πρόκειται για τη Σκύρο και τη Λήμνο.
Η υπόθεση της ένταξης της Σκύρου στην τελευταία τροποποίηση της MDCA έλαβε εκτενή δημοσιότητα («Το Βήμα» είχε πρώτο αποκαλύψει τις σχετικές συζητήσεις). Δεν ευοδώθηκε, αλλά οι συνθήκες έχουν ήδη αλλάξει. Η γεωγραφική θέση του νησιού προσφέρει απαράμιλλα πλεονεκτήματα ελέγχου μιας περιοχής που εκκινεί από τη Μαύρη Θάλασσα και φτάνει στην Ανατολική Μεσόγειο και η εκμετάλλευσή της δεν συνδέεται απαραίτητα με στάθμευση αμερικανικών δυνάμεων. Οσο για τη Λήμνο, «νησί-αγκάθι» για την Τουρκία, πρόκειται για γεωγραφική τοποθεσία-κλειδί στην ανάγκη αεροσκαφών για ανεφοδιασμό στο πλαίσιο εναέριας παρακολούθησης και αστυνόμευσης. Η Τουρκία θα τηρήσει σκληρή στάση στη θέση της περί αποστρατιωτικοποίησης του νησιού, αλλά πλέον, στην τρέχουσα συγκυρία, τόσο οι Αμερικανοί όσο και το ΝΑΤΟ ίσως πρέπει να αρχίσουν να το ξανασκέφτονται. Και αυτό ισχύει κυρίως για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Τα F-35, οι νέες
υποδομές και η ΕΑΒ
Η αναβάθμιση των αμυντικών σχέσεων με τις ΗΠΑ λαμβάνει άλλη διάσταση με την απόφαση της Αθήνας να προμηθευτεί 20+20 F-35. Πρέπει δε να επισημανθεί ότι η ενημερωτική επιστολή (LoR for Price and Availability) που εστάλη επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται χρήσιμη ώστε η απάντηση των Αμερικανών στο ελληνικό αίτημα για προμήθεια του αεροσκάφους 5ης γενιάς (η Ελλάδα θα είναι μαζί με Ισραήλ και Ιταλία οι μόνες μεσογειακές χώρες που θα το διαθέτουν) να έλθει σε συντομότερο χρονικό διάστημα. Η εν λόγω προμήθεια θα συνδυαστεί με κατασκευή νέων υποδομών (κόστους άνω των 400 εκατομμυρίων δολαρίων), ενώ αμερικανικό κλιμάκιο θα βρεθεί στην Ελλάδα στα τέλη Αυγούστου για να επανεξετάσει πιθανές τοποθεσίες ως «έδρα» των F-35 (συζητιούνται οι Σούδα, Αραξος και Ανδραβίδα). Την ίδια στιγμή αναμένεται και η LoR για την αναβάθμιση των F-16 Block 50 που είναι πολύ πιθανό να γίνει στην 11 ΠΜ στην Νέα Αγχίαλο.
Στο ζήτημα των εξοπλισμών, πάντως, οι γνωρίζοντες θεωρούν ότι το «κλειδί» είναι ο εκσυγχρονισμός της Ελληνικής Αεροπορικής Βομηχανίας (ΕΑΒ). Η κυβέρνηση βρίσκεται σε συζητήσεις με την εταιρεία Lockheed Martin (LM) που είναι ήδη ο βασικότερος συνεταίρος της ΕΑΒ λόγω των προμηθειών της Πολεμικής Αεροπορίας. Ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι στο παρασκήνιο διεξάγονται εκτενείς συζητήσεις για τον τρόπο με τον οποίο η ΕΑΒ θα μπορούσε «να σπάσει» σε δύο εταιρείες, με τον αμερικανικό κολοσσό να αναλαμβάνει το σκέλος της παραγωγής. Αν οι συζητήσεις ευδοκιμήσουν και η LM αναλάβει το management, τότε η ΕΑΒ θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε κέντρο κατασκευών και επισκευών για όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη – εξέλιξη μείζονος σημασίας.
