Η πυξίδα της ανάκαμψης στη μετα COVID εποχή

Παρά τη διαφαινόμενη πορεία αποκλιμάκωσης και την αισιοδοξία για το απαραίτητο πλέον τείχος ανοσίας, η πανδημία εξακολουθεί να ταλαιπωρεί κοινωνίες και οικονομίες.

Σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί οι κατατάξεις της ανταγωνιστικότητας των χωρών να έρχονται σε δεύτερη μοίρα, αλλά, όπως φαίνεται και από την εφετινή ιδιαίτερη έκδοση του WEF, η ετοιμότητα μιας οικονομίας να ανακάμψει γρήγορα  μετά την πανδημία εξαρτάται απόλυτα από τα βασικά μεγέθη που ορίζουν την ανταγωνιστικότητά και τις πολιτικές που αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της.

Το WEF εφέτος αντί για τη συνηθισμένη έκδοση του Δείκτη Ανταγωνιστικότητας, δημοσιοποίησε στοιχεία για τις προτεραιότητες που απαιτούνται για την παραγωγικότητα, την αειφορία και τη γενικότερη ευημερία ως Δείκτη Ετοιμότητας για Μετασχηματισμό των 37 σημαντικότερων χωρών, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.

Οσον μας αφορά, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή καθ’ όσον η Ελλάδα, που φέρει και ένα μεγάλο δημόσιο χρέος από την προηγούμενη κρίση, κατατάχθηκε μεταξύ των χωρών που χρειάζεται να κάνουν τη μεγαλύτερη προσπάθεια για να ανακάμψουν στη μετά COVID εποχή.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κυβέρνηση προχώρησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις αυτή την περίοδο, που αναμένεται να συμβάλουν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης αλλά και να αποτυπωθούν στις επόμενες διεθνείς μετρήσεις ανταγωνιστικότητας. Ηδη η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για τη μεγαλύτερη ιστορικά αύξηση του ΑΕΠ το β’ τρίμηνο του 2021 αποτελεί απόδειξη σημαντικής βελτίωσης του οικονομικού περιβάλλοντος.

Με αυτά τα δεδομένα το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας προχώρησε στην εφετινή έκδοση της ΠΥΞΙΔΑΣ λαμβάνοντας υπ’ όψιν τόσο τις διεθνείς κατευθύνσεις που διαμορφώθηκαν από την πανδημική κρίση, αλλά εμβαθύνοντας κυρίως στην ελληνική πραγματικότητα.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το να ενημερωθεί και προετοιμαστεί κανείς κατάλληλα για τον οικονομικό μετασχηματισμό και τις νέες αγορές που αναμένεται να διαμορφωθούν μετά τη λήξη της πανδημίας, αυτές που το WEF ονομάζει «αγορές του αύριο».

Ο μετασχηματισμός θα προέλθει από την εγκατάσταση των νέων τεχνολογιών και θεσμικών συστημάτων στην καθημερινότητα ως απάντηση στα πιεστικά κοινωνικά θέματα.

Οι αγορές που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του πλανήτη, αυτές που αφορούν την ενδυνάμωση και προστασία των ανθρώπων και αυτές που έχουν να κάνουν με την εξέλιξη της γνώσης παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για το μέλλον και την κατεύθυνση της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας.

Εξίσου σημαντική με την αντίληψη της νέας πραγματικότητας είναι και η κατανόηση της σημερινής θέσης της Ελλάδας με όρους ανταγωνιστικότητας. Η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, όπως προκύπτει από την ανάλυση  δεικτών και από την εμβάθυνση στην ελληνική πραγματικότητα, δείχνει τάσεις βελτίωσης στους πυλώνες Καινοτομία & Τεχνολογία, Πόρων & Υποδομών και Θεσμών & Οικονομίας. Επίσης, αναδεικνύονται τρεις κύριες πρωτοβουλίες οι οποίες θα υποστηρίξουν την περαιτέρω βελτίωση της θέσης της χώρας.

Εμφαση στον περιφερειακό χαρακτήρα: Εστίαση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών σε τοπικό και υπερ-τοπικό επίπεδο σύμφωνα με τα στρατηγικά πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες δημιουργίας ανταγωνιστικών συστάδων της κάθε περιοχής.

Σύγκλιση δεξιοτήτων με τις απαιτήσεις των αγορών του μέλλοντος: Συγκρότηση στρατηγικού σχεδιασμού για τη σύγκλιση δεξιοτήτων σε κλαδικό επίπεδο λαμβάνοντας υπ’ όψιν το χάσμα δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τόσο με τις υπάρχουσες απαιτήσεις της τοπικής και της διεθνούς αγοράς όσο και τις μελλοντικές τάσεις. Η συνεχιζόμενη κατάρτιση (reskilling) μπορεί να δημιουργήσει γέφυρες μεταξύ ανθρώπινου δυναμικού που βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας και κλάδων που παρουσιάζουν σημαντική ζήτηση, ενώ η βελτίωση δεξιοτήτων (upskilling) αποτελεί προϋπόθεση για την προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στις αλλαγές που φέρνουν η τεχνολογία και οι μελλοντικές τάσεις.

Ανάδειξη της επιχειρηματικής διάστασης της καινοτομίας: Επιτάχυνση της διασύνδεσης της έρευνας με τον επιχειρηματικό κόσμο και ανάδειξη, σε διεθνές επίπεδο, των ερευνητικών δραστηριοτήτων και του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού της χώρας. Μέσω δράσεων, όπως η καταγραφή των ερευνητικών κέντρων, η δημιουργία καινοτόμων χρηματοδοτικών μηχανισμών της έρευνας, η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί ως προορισμός καινοτομίας σε διεθνές επίπεδο.

Συμπερασματικά, οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες δίνουν έμφαση στην ανάδειξη των σημείων που δύνανται να διαφοροποιήσουν την Ελλάδα στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας. Για την επιτυχή υλοποίησή τους είναι απαραίτητες τόσο η ένταξή τους σε ένα μακροχρόνιο πλάνο όσο και η ενεργή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών.

Ο κ. Σίμος Αναστασόπουλος είναι πρόεδρος Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας
της Ελλάδας CompeteGr, πρόεδρος Συνδέσμου ΑΕ & ΕΠΕ.ΕΠΕ.