Η νέα γενιά των… μεγάλων έργων

Πολύπλοκη εξίσωση είναι η χαρτογράφηση της επόμενης γενιάς νέων έργων. Τα ιστορικά ρεκόρ στον τουρισμό και στη διακίνηση εμπορευμάτων που σπάνε κάθε χρόνο, σε συνδυασμό με τον γρίφο της χρηματοδότησης και την ανάγκη για αναθέρμανση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, αποτελούν καθοριστικές παραμέτρους.

Οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις που θα βάλουν στον χάρτη των μεγάλων αξόνων σημαντικά λιμάνια και τουριστικές περιοχές, επεκτάσεις των δικτύων μετρό και προαστιακού, εμπορευματικά κέντρα και αεροπορικές υποδομές συνιστούν τη βεντάλια των επόμενων μεγάλων έργων. Η αναζήτηση βιώσιμου μείγματος χρηματοδότησης αποτελεί το «κλειδί», προκειμένου η χώρα μας να προλάβει τις γεωπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις ευρύτερα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Επεκτάσεις παραχωρήσεων

Σε τρία μέτωπα εξελίσσονται οι συζητήσεις για τη χρονική επέκταση των υφιστάμενων μεγάλων παραχωρήσεων, με «αντάλλαγμα» νέα έργα που θα ολοκληρώσουν το οδικό δίκτυο της χώρας. Αυτή την περίοδο προχωρεί η ωρίμαση από την πλευρά υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και παραχωρησιούχων των απαραίτητων μελετών για τα έργα που θα επεκτείνουν το φυσικό αντικείμενο των συμβάσεων, με το κόστος να προσδιορίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, στα 3-4 δισ. ευρώ.

Οι συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις επεκτάσεις των συμβάσεων, βάσει του μοντέλου που έχει εγκριθεί για Ιταλία και Γαλλία, με παράλληλη μείωση των διοδίων τελών, βρίσκονται σε καλό δρόμο. «Κλειδί» αποτελεί η ισορροπία ως προς τη χρονική διάρκεια της επέκτασης. Παράλληλα, αναζητείται χρηματοδότηση, που, όπως σχεδιάζεται, θα καλυφθεί από ιδιωτικά κυρίως κεφάλαια και κατά ένα μικρό μέρος από πόρους του ΕΣΠΑ 2021-2027.

Σε αυτό το πλαίσιο πιθανότατα θα ενταχθούν η ολοκλήρωση του οδικού δακτυλιδιού της Πελοποννήσου, «Πύργος – Καλό Νερό – Τσακώνα» και «Καλαμάτα – Πύλος», οι άξονες Ιωάννινα – Κακαβιά και Αντίρριο – Ναύπακτος, όπως και η σύνδεση της Ιονίας οδού με το Αγρίνιο. Στόχος είναι η διαδικασίες να έχουν ολοκληρωθεί εντός δύο ετών.

Μετρό και προαστιακός

Η κάλυψη των αναγκών μετακίνησης κατοίκων και επισκεπτών στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα φέρνει στο προσκήνιο νέες προκλήσεις. Με την τροχοδρόμηση του διαγωνισμού για την πρώτη φάση της Γραμμής 4, που δεν αποκλείεται να λάβει μία ακόμα μικρή παράταση μετά το τέλος Φεβρουαρίου, οι επόμενες επεκτάσεις τίθενται επί τάπητος.

Στην αναμονή για την επικαιροποιημένη Μελέτη Ανάπτυξης του Μετρό της Αθήνας, που θα προσδιορίσει τις μελλοντικές ανάγκες, γνωρίζουμε ότι θα δημοπρατηθούν οι επόμενες φάσεις της Γραμμής 4 προς Εθνική Οδό μέσω Κηφισίας, προς Πετρούπολη και προς Ανω Ηλιούπολη, ενώ πρέπει να επεκταθεί και η Γραμμή 2 προς Ιλιον (που δεν αποκλείεται να ενταχθεί στο επόμενο ΕΣΠΑ), καθώς και το δίκτυο προς Κερατσίνι/Πέραμα. Βάσει σχεδιασμού, οι νέες γραμμές θα έχουν αποφασιστεί το 2021 και εκτιμάται ότι θα παραδοθούν στο κοινό μία δεκαετία αργότερα.

Αντίστοιχα στη Θεσσαλονίκη, θα πρέπει να τρέξει η επέκταση του μετρό από Καλαμαριά μέχρι αεροδρόμιο, η οποία σε ένα κομμάτι της θα είναι υπέργεια. Επίσης, πριν από 15 ημέρες ξεκίνησε ο διαγωνισμός για τη μελέτη της Ανάπτυξης Δικτύου Προαστιακού Σιδηροδρόμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη, κόστους 2,8 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Πρόκειται για δύο έργα που θα μπορούσαν να ενταχθούν στην προγραμματική περίοδο 2021-2027.

Πρωταγωνιστές
τα αεροδρόμια

Τα ιστορικά ρεκόρ στον τουρισμό έχουν απογειώσει και την κίνηση στα αεροδρόμια που διακίνησαν το 2018 πάνω από 63,7 εκατομμύρια επιβάτες. Στην Αθήνα, όπου το «Ελευθέριος Βενιζέλος»… πέταξε στους 24,1 εκατομμύρια επιβάτες, η ολοκλήρωση της 20ετούς παράτασης της σύμβασης ανοίγει τον δρόμο για την ανακοίνωση του πλάνου επέκτασης του Αεροσταθμού, δεδομένου ότι η επιβατική κίνηση πιάνει ταβάνι.

Επίσης μέσα στην εβδομάδα μπαίνουν οι υπογραφές στη σύμβαση παραχώρησης για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου στην κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την ινδική GMR. Το έργο μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του νέου αερολιμένα έχει οριστεί σε 37 χρόνια, με την κατασκευαστική περίοδο να ορίζεται στα πέντε εξ αυτών.

Πόλοι ανάπτυξης
στην Περιφέρεια

Προ των πυλών, αλλά με άγνωστο ακόμη ορίζοντα για τις τελικές αποφάσεις, βρίσκεται ο διαγωνισμός επιλογής συμβούλου για την αξιοποίηση των 23 μικρότερων περιφερειακών αεροδρομίων, που δεν εντάχθηκαν στη μεγάλη παραχώρηση του ΤΑΙΠΕΔ. Το μοντέλο πρόκειται να διαμορφωθεί βάσει της νέας στρατηγικής που έχει χαράξει ο αρμόδιος υπουργός κ. Χρήστος Σπίρτζης.

Πρόκειται για την παραχώρηση των εμπορικών δραστηριοτήτων των αεροδρομίων (καταστήματα, πάρκινγκ) και την απόδοση ενός fee για την προσέλκυση tour operators. Υπό εξέταση είναι εάν θα παραχωρηθούν και οι υπηρεσίες καθαριότητας.

Δεδομένου όμως ότι ορισμένα από αυτά τα αεροδρόμια δεν θα γίνουν εύκολα βιώσιμα, σχεδιάζεται, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», η ανάπτυξη άλλων υποδομών που θα ενισχύσουν τις τοπικές κοινωνίες. Για παράδειγμα, στο αεροδρόμιο της Αγχιάλου θα μπορούσε να αναπτυχθεί βάση συντήρησης αεροσκαφών και στης Σητείας σχολή εκπαίδευσης πιλότων.

Η επέκταση της Αττικής οδού και τα διόδια

Εκτός κάδρου βρίσκεται η παραχώρηση της Αττικής οδού, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών κ. Χρήστος Σπίρτζης. Η δυνατότητα παράτασης της σύμβασης για ένα-δύο έτη βάσει της υφιστάμενης πρόβλεψης εξετάζεται μεν, όμως, όπως πληροφορείται «Το Βήμα», θαμπώνει το σενάριο της παράτασης «πακέτο» με το έργο επέκτασης του προαστιακού ως το Λαύριο.

Στο τραπέζι παραμένει όμως η μείωση των διοδίων, με όλες τις αποφάσεις να εξαρτώνται από την ισχυρή τεκμηρίωση. Ο ακριβής προσδιορισμός παραμέτρων, όπως τα κόστη λειτουργίας και συντήρησης του αυτοκινητοδρόμου, θα παίξει σημαντικό ρόλο για τις ευρωπαϊκές εγκρίσεις που απαιτούνται. Σίγουρα όμως οι αποφάσεις είναι προ των πυλών, καθώς η υφιστάμενη σύμβαση λήγει το 2024 και το Δημόσιο θα πρέπει να προχωρήσει σε νέο διαγωνισμό.

Παρ’ όλα αυτά οι επεκτάσεις των συνδέσεων της Αττικής οδού και του Προαστιακού με τα λιμάνια Λαυρίου και Ραφήνας θεωρούνται πια επιβεβλημένες, λόγω της τουριστικής και εμπορευματικής απογείωσης της πρωτεύουσας. Η μελετητική ωρίμαση των έργων έχει ανατεθεί στον παραχωρησιούχο με δική του χρηματοδότηση. Στο πλαίσιο νέου διαγωνισμού, εντάσσονται η οδική και σιδηροδρομική σύνδεση με τη Ραφήνα, η ένωση της λεωφόρου Κύμης με την Εθνική οδό και το τμήμα από Κατεχάκη μέχρι Βουλιαγμένη.