Η μαφία της Στοκχόλμης

Ο Αρνε Νταλ (γεννήθηκε το 1963) είναι ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας της Σουηδίας. Με το πραγματικό του όνομα, το Γιαν Αρναλντ, είναι γνωστός ως πανεπιστημιακός, κριτικός λογοτεχνίας και δημοσιογράφος. Εχει γράψει μυθιστορήματα (εμφανίστηκε στα γράμματα το 1990 με ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την Καταστροφή της Χίου) και ποιήματα. Τα πρώτα του αστυνομικά μυθιστορήματα είχαν ως ήρωες μια ομάδα αστυνομικών (Ομάδα Αλφα), οι οποίοι δρούσαν στο πλαίσιο των επαγγελματικών τους καθηκόντων – αργότερα άλλαξε τους ήρωές του (Ομάδα Opcop). Μολονότι τα συγκεκριμένα βιβλία μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, είχαν εμπορική επιτυχία και τιμήθηκαν με βραβεία, ο συγγραφέας άλλαξε πάλι τους ήρωες και εξέδωσε μια καινούργια σειρά μυθιστορημάτων με πρωταγωνιστή τον Σαμ Μπέργερ, πρώην αστυνομικό. Ο Μπέργερ εργάζεται ως ιδιωτικός ερευνητής, έχοντας δίπλα του τη μυστική αστυνομικό Μόλι Μπλουμ, η οποία είναι και σύντροφός του.

Στο Τέσσερα διά τέσσερα (εκδ. Μεταίχμιο) ο Μπέργερ, χωρισμένος με παιδιά, νιώθει άσχημα επειδή εξαφανίστηκε, ίσως εκούσια, η Μπλουμ, έγκυος στο παιδί του. Θέλοντας να ξεφύγει από τις σκέψεις του, επισκέπτεται μια ψυχοθεραπεύτρια, τη Ρίτα Ουλέν, ειδικευμένη στη θεραπεία θυμάτων σεξουαλικών εγκλημάτων. Η Μόλι επιστρέφει και η Ουλέν του αναθέτει να βρει μια ασθενή της ουκρανικής καταγωγής, τη Νάντια, η οποία έχει απαχθεί – οι απαγωγείς ζητούν λύτρα. Ο Μπέργερ και η Μόλι, η οποία θεωρεί πως η απόκτηση παιδιού δυσκολεύει την επαγγελματική της ζωή ως μυστικής αστυνομικού, αρχίζουν τις έρευνες και φτάνουν στην απαχθείσα. Η Νάντια ήταν καθαρίστρια σε μια εταιρεία και μπήκε παράνομα στη Σουηδία με τη βοήθεια της ρωσικής μαφίας.

Υστερα, εμφανίζεται κάποιος Ιβάν, αγνώστων λοιπών στοιχείων, που συνδέεται με τη Νάντια. Τι σχέση έχουν; Επίσης τι κρύβεται πίσω από τη ρωσική λέξη «σβομπόντα» που σημαίνει «ελευθερία» και αφορά κάποιους εκ Ρωσίας; Σιγά-σιγά, με αφηγηματική δεξιότητα, ο Αρνε Νταλ, ο οποίος μας ξεναγεί στα γνωστά και άγνωστα μέρη της Στοκχόλμης, σε μέρες του καλοκαιριού, όπου συχνά πέφτει ευεργετική βροχή, οδηγεί τον αναγνώστη στη λύση των αινιγμάτων που θέτει ο ίδιος και σχετίζονται με το παρελθόν των ηρώων του. Μαθαίνουμε πως το 2002 η Μόλι Μπλουμ ως μέλος της μυστικής αστυνομίας είχε πάρει μέρος σε μια επιχείρηση με λεία διακόσια εκατομμύρια κορόνες, ή αλλιώς είκοσι εκατομμύρια ευρώ, προϊόν προερχόμενο από πορνεία. Τι απέγιναν τα χρήματα; Ποιος τα πήρε;

Τα ποικίλα ερωτήματα που απασχολούν τον Μπέργερ δεν συνδέονται μόνο με τα χρήματα, αλλά και με τις δύο εξαφανίσεις, της Νάντια και της Μόλι, ενώ στη σκοτεινή υπόθεση εμπλέκονται και αστυνομικοί, άνδρες και γυναίκες. Και έπειτα, καθώς πλησιάζει η επίλυση των αινιγμάτων, ένα σωρό άνθρωποι αρχίζουν να πέφτουν νεκροί, δολοφονημένοι: είναι εκείνοι που έστησαν την επιχείρηση των εξαφανίσεων, προσβλέποντας στη λεία των χρημάτων.

Ο Αρνε Νταλ θέλει να μιλήσει για τις μαφιόζικες οργανώσεις που διακινούν γυναίκες στη Σουηδία, φαινόμενο που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1990, μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Επίσης, θίγει το ζήτημα των εταιρειών που διαθέτουν μαύρο χρήμα από ναρκωτικά, πορνεία, τυχερά παιχνίδια, παράνομο αλκοόλ, εμπόριο όπλων, παράνομη εργασία. Αξίζει να σημειώσουμε πως στο τέλος, σε πρόσθετο σημείωμά του, ο Γρηγόρης Κονδύλης, ο έλληνας μεταφραστής του βιβλίου, με αφορμή μια φράση του συγγραφέα, καταγράφει ένα ποίημα του Τ.Σ. Ελιοτ που παραπέμπει στον ψυχισμό του πρωταγωνιστή, του Σαμ Μπέργερ. Ορισμένοι στίχοι του Ελιοτ, διαβάζουμε, δείχνουν κάποιο μέρος, πέρα από το σώμα και την ψυχή του ανθρώπου, όπου τα απολύτως αντίθετα μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά, μακριά από την αγωνία της αλλαγής και τη βαρεμάρα της αδράνειας.

{SYG}Arne Dahl{SYG}{TIT}Τέσσερα διά τέσσερα{TIT}{EKD}Μετάφραση Γρηγόρης Κονδύλης.Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2021, σελ. 512, τιμή 17,70 ευρ{EKD}ώ