«Η κυβέρνηση της ΝΔ είναι πολύ κάτω από τη βάση»

Είναι από τα πρόσωπα των ημερών, καθώς η παρουσία του έχει ιδιαίτερη πολιτική βαρύτητα για την εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία. Αποτελεί ένα από τα πιο επιφανή στελέχη του και πόλο έλξης για πολλούς βουλευτές και μέλη του κόμματος. Οι περισσότερες κινήσεις παρακολουθούνται με ιδιαίτερη προσοχή, διότι πάντα υπάρχει και ιδεολογικό πρόσημο.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μιλά για την τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα στο «Βήμα» και αναφέρεται αναλυτικά στην πορεία της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος και πρώην υπουργός Οικονομικών εκφράζει φόβο πως εάν συνεχίσει η κυβέρνηση να πορεύεται όπως σήμερα, η χώρα θα επιστρέψει σε μνημονιακή περίοδο με μέτρα δυσβάσταχτα. Υπεραμύνεται των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την οικονομία ενώ για το Σχέδιο Ανάκαμψης τονίζει ότι «μοιάζει να καταρτίστηκε από συμβουλευτική εταιρεία για κάποια άλλη χώρα».

Ασκεί δριμεία κριτική στον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη για το εργασιακό νομοσχέδιο, υποστηρίζοντας ότι είναι «κομμάτι μιας παγκόσμιας τάσης νεοφιλελευθερισμού».

Υπερασπίζεται την αριστερή ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ζητεί να βγουν νέα πρόσωπα στο προσκήνιο και ξεκαθαρίζει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στη σχέση του με τον Αλέξη Τσίπρα.

Ποια είναι η εκτίμησή σας για την κατάσταση στην οικονομία; Μην τα βλέπουμε όλα μαύρα, λένε από την κυβέρνηση…

«Μα εμείς δεν λέμε ότι είναι όλα μαύρα. Η μεταποίηση, για παράδειγμα, πάει καλύτερα από τις προσδοκίες, η μεγάλη εικόνα όμως δεν είναι αυτή. Η οικονομία – επιχειρήσεις και εργαζόμενοι – είναι αυτή τη στιγμή σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Η έξοδος της από τη διασωλήνωση θα κρίνει τα πάντα. Ωστόσο, η αύξηση του ιδιωτικού χρέους ναρκοθετεί την επόμενη μέρα, και το αφήγημα της κυβέρνησης για γρήγορη ανάκαμψη απέχει πολύ από την πραγματικότητα».

Εκτιμάτε ότι θα επιστρέψουμε σε μνημονιακή περίοδο με μέτρα δυσβάσταχτα;

«Αν συνεχίσει έτσι η κυβέρνηση, φοβάμαι πως ναι».

Τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικό, αλλά άμεσα, αυτή την περίοδο στο πεδίο της οικονομίας;

«Σε κάθε στάδιο της κρίσης ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πρόταση. Τα προγράμματα Μένουμε Ορθιοι Ι & ΙΙ, η πρόταση για την Υγεία, για το Ιδιωτικό Χρέος. Αλήθεια, έχετε δει ξανά αντιπολίτευση με τόσες προτάσεις; Ολες υλοποιήσιμες και κοστολογημένες. Το ότι η κυβέρνηση απαντούσε με φράσεις όπως «αν είχαμε ακούσει τον ΣΥΡΙΖΑ για τις ΜΕΘ θα είχαμε πετάξει (sic) δεκάδες εκατομμύρια» εξηγεί το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα».

Ακούσαμε και την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Μήπως αρχίζετε και πάλι να υπόσχεστε, όπως το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης – αυτή είναι η κατηγορία που σας απευθύνουν – αλλά πολλά δεν μπορούν να εφαρμοστούν;

«Οταν είπαμε ότι η επιστρεπτέα προκαταβολή πρέπει να είναι μη επιστρεπτέα, μας κατηγόρησαν για λεφτόδεντρα. Οταν μιλήσαμε για επιτάξεις μάς χλεύασαν. Τώρα, πολύ αργά πια, η κυβέρνηση αρχίζει να υιοθετεί μέρος όσων χαρακτήριζε ως ανεφάρμοστα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει και εμπειρία και ικανότερους τεχνοκράτες από τους αυτοανακηρυχθέντες άριστους. Η ομάδα που δούλεψε για την έξοδο από τα μνημόνια εξακολουθεί να έχει κομβικό ρόλο στις προτάσεις μας. Η κυβέρνηση το ξέρει, γι’ αυτό υιοθετεί μέρος τους όταν ο «κόμπος φτάνει στο χτένι». Δεν τις υλοποιεί συνολικά όμως, γιατί έχει σαφές σχέδιο αναδιάρθρωσης της αγοράς υπέρ των λίγων. Εμείς θα συνεχίσουμε να δίνουμε λύσεις. Προφανώς πηγαίνοντας από το συνολικό πρόγραμμα σε συγκεκριμένες πολιτικές θα αναδεικνύονται και οι προτεραιότητες».

Σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη παγκόσμια οικονομία, όπου και ο καπιταλισμός αναδιαρθρώνεται, η Ελλάδα τι μπορεί να προσδοκά;

«Σε αυτή την αναδιάρθρωση πολλές χώρες, μέχρι και οι ΗΠΑ, έχουν αντιληφθεί τη σημασία του δημόσιου τομέα και των δημοσίων επενδύσεων. Η τεχνολογική πρόοδος δημιουργεί προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για την Ελλάδα. Το ερώτημα είναι ποια θέση θέλουμε να λάβουμε στον νέο παγκόσμιο καταμερισμό. Θέλουμε να παράγουμε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας εκμεταλλευόμενοι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα όπως το υψηλό ανθρώπινο κεφάλαιο;  Ή θέλουμε να προσφέρουμε φτηνή και ευέλικτη εργασία; Το πρώτο σημαίνει πολιτικές για την μείωση των ανισοτήτων και ισχυρός δημόσιος τομέας με συντονιστικό ρόλο, άνοιγμα του παιχνιδιού σε συνεργατικές μορφές παραγωγής. Το δεύτερο το κάνει πράξη η κυβέρνηση».

Συζητάμε για το Σχέδιο Ανάκαμψης, αλλά το επικρίνετε με σφοδρότητα. Δεν υπάρχουν θετικά σημεία που μπορεί να συμφωνήσετε ως κόμμα;

«Προφανώς υπάρχουν πράγματα που θα ενσωματώναμε και εμείς, π.χ. την ψηφιακή μετάβαση και την ενεργειακή εξοικονόμηση. Από εκεί και πέρα η κριτική είναι και επί της διαδικασίας και επί της ουσίας. Η κυβέρνηση δεν διαβουλεύτηκε με την κοινωνία, δεν ενσωμάτωσε τις ανάγκες της και τα χαρακτηριστικά της οικονομίας, όπως το πλήθος και τη σημασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα δεν μεριμνά για την αντιμετώπιση κοινωνικών, περιφερειακών και άλλων ανισοτήτων. Το σχέδιο που παρουσίασαν μοιάζει να καταρτίστηκε από συμβουλευτική εταιρεία για κάποια άλλη χώρα».

Διάβασα πρόσφατα μια ανάρτηση για το Σικάγο που ζητούσαν πριν από 135 χρόνια το 8ωρο. Ο υπουργός Εργασίας μιλά για εκπλήξεις και μεγάλη μεταρρύθμιση. Τελικά είναι τόσο αρνητικό το νομοσχέδιο για τα εργασιακά;

«Ο κ. Χατζηδάκης είναι κομμάτι μιας παγκόσμιας τάσης νεοφιλελευθερισμού που προωθεί τη συμπίεση των μισθών με στόχο, δήθεν, την αύξηση των επενδύσεων και τη βελτίωση των εισοδημάτων για τον κόσμο της εργασίας, μέσω της περίφημης διάχυσης του πλούτου προς τα κάτω. Κάτι που δεν πραγματοποιείται όμως. H τάση αυτή παίζει στην παγκόσμια σκακιέρα και αδιαφορεί για τη βιωσιμότητα, πόσο μάλλον τη δίκαιη βιωσιμότητα, συγκεκριμένων οικονομιών. Ο κ. Χατζηδάκης αδιαφορεί για το γεγονός ότι η μοίρα της Ελλάδας σε αυτό το μοντέλο είναι ο ανταγωνισμός σε όρους χαμηλών μισθών και επισφαλούς εργασίας. Περίπου όπως αδιαφόρησαν για το ποδόσφαιρο και τους οπαδούς οι 12 ομάδες που πήγαν να κάνουν την ευρωπαϊκή super league και έφαγαν τα μούτρα τους από τις αντιδράσεις. Κάπως έτσι, όσοι ματαιόδοξοι βλέπουν τον εαυτό τους σαν τον σούπερμαν και φαντασιώνονται να τσακίζουν συντάξεις και μισθούς, νομίζουν ότι θα πετάξουν, αλλά η επερχόμενη πρόσκρουση θα είναι σκληρή. Η Αριστερά έχει διαμετρικά αντίθετη πρόταση. Στην Ισπανία θα εφαρμοστεί πιλοτικά το τετραήμερο με διατήρηση των μισθών. Εμείς έχουμε στο πρόγραμμά μας το 35ωρο, επίσης πιλοτικά στην αρχή και με ενίσχυση των επιχειρήσεων που θα συμμετάσχουν, μια απόλυτα εφαρμόσιμη πρόταση, που βελτιώνει την παραγωγικότητα, στηρίζει τις επιχειρήσεις, μειώνει την ανεργία, αυξάνει το ΑΕΠ. Αυτό είναι για μας πρόοδος, η βελτίωση των εργασιακών συνθηκών, η αύξηση των μισθών, η δικαιοσύνη».

Πώς θα χαρακτηρίζατε τη διακυβέρνηση της ΝΔ μέχρι στιγμής;

«Πολύ κάτω από τη βάση. Εκτός από τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα, όπου κάνουν πράξη τις εξαγγελίες τους, είναι εντυπωσιακό σε πόσα πράγματα αποδείχθηκαν αναξιόπιστοι. Και δεν εννοώ μόνο για τα μεσαία στρώματα και τις μικρές επιχειρήσεις που έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Ακόμα και στο μέτωπο της αξιοκρατίας και της αποτελεσματικότητας – που ήταν προεκλογική σημαία – υπάρχει μια γενικευμένη σήψη με απευθείας αναθέσεις, διορισμούς «ημετέρων» και λογική άλωσης του δημόσιου τομέα. Συνδετικός κρίκος όλων είναι ότι, για τη ΝΔ, η δημοκρατία είναι στην καλύτερη περίπτωση μια αναλώσιμη πολυτέλεια».

Η κυβέρνηση καταγράφει φθορά, αλλά αντέχει, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντίθετα δεν έχει αναπτύξει δυναμική. Τι φταίει; Μήπως δεν πείθετε;

«Ζούμε σε μια ιδιότυπη εποχή. Η πανδημία τον τελευταίο ενάμιση χρόνο αλλάζει συνεχώς τα δεδομένα και ό,τι πεις γρήγορα καθίσταται ξεπερασμένο από την ίδια την πραγματικότητα. Πόσο μάλλον όταν οι προτάσεις μας δεν εφαρμόστηκαν τη στιγμή που έπρεπε. Ταυτόχρονα είναι δύσκολο να προσεγγίσεις τον κόσμο αδιαμεσολάβητα και με φυσική παρουσία, ενώ τα προβλήματα τα καθημερινότητας είναι πιεστικά και η εικόνα για τη μεσοπρόθεσμη πραγματικότητα θολή. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σχέδιο και προτάσεις, τις οποίες εξάλλου παρουσιάζει συνεχώς. Ομως, το να πειστεί ο κόσμος είναι πολύ πιο δύσκολο, ιδίως με το σημερινό μιντιακό περιβάλλον. Βλέπω όμως ότι σταδιακά αυτή η εικόνα αλλάζει. Τα μίντια χάνουν αξιοπιστία και εμείς κερδίζουμε. Σύντομα θα έχουμε νέα δεδομένα».

Με το χέρι στην καρδιά, υπάρχει πρόβλημα με τον Αλέξη Τσίπρα στη σχέση σας; Απειλείται από κάπου ο κ. Τσίπρας;

«Η απάντηση είναι η ίδια που έχω δώσει πολλές φορές στο παρελθόν: Oχι. Βασικό χαρακτηριστικό, αλλά και πλούτος της δημοκρατίας, είναι η ελευθερία να εκφράζει κανείς την άποψή του και να υπάρχουν εποικοδομητικές ζυμώσεις. Η διαρκής αναζήτηση από τα μέσα ενημέρωσης σημείων όπου υπάρχουν διαφωνίες ώστε να πουν ότι «σφάζονται στον ΣΥΡΙΖΑ» ή «αμφισβητείται ο Τσίπρας» κάνει φτωχότερη τη δημοκρατία και την ποιότητα του δημοσίου διαλόγου».

«Ο κόσμος θα σε ψηφίσει όταν εκφράζεις γνήσια αυτό που είσαι»

{ERT}Πολλοί έχουν μπερδευτεί, διαβάζοντας πολλά και ακούγοντας διάφορους τελευταία. Ο ΣΥΡΙΖΑ πού πρέπει τελικά να κατευθυνθεί: προς τα αριστερά, προς το Κέντρο, προς την Κεντροαριστερά; {ERT}
«Οι εκλογές μπορεί κάποιες φορές να κερδίζονται στο Κέντρο αλλά όχι από το Κέντρο. Αυτό ισχύει και για την Αριστερά και για τη Δεξιά. Κόμματα που κέρδισαν με αριστερό πρόγραμμα εξαφανίστηκαν όταν θεώρησαν ότι μόνο από το Κέντρο μπορείς να κερδίσεις. Βλέπετε την πορεία του Ρέντσι. Αντίστοιχα, ούτε η Θάτσερ ούτε ο Τραμπ έβαλαν νερό στο δεξιό κρασί τους για να εκλεγούν. Ο κόσμος θα σε ψηφίσει όταν εκφράζεις γνήσια αυτό που είσαι. Ετσι κερδίσαμε στο παρελθόν, έτσι θα ξανακερδίσουμε. Η βασική μέριμνα είναι η ηγεμονία, να πείσεις δηλαδή τον κόσμο για τις θέσεις σου, πολύ περισσότερο τώρα, που με την πανδημία ανοίγουν όλα τα θέματα που παραδοσιακά θέτει η Αριστερά, όπως η υγεία, ο ρόλος του δημόσιου τομέα, η αγροδιατροφική αλυσίδα και η κλιματική αλλαγή».

{ERT}Πρέπει να αναδειχθεί μια νέα ηγετική ομάδα στον ΣΥΡΙΖΑ και να βγουν μπροστά νέα πρόσωπα;{ERT}
«Οχι μόνο πρέπει να αναδειχθούν νέα στελέχη, επιβάλλεται. Ανέκαθεν, η ανάδειξη νέων στελεχών ήταν μία από τις βασικές δουλειές των αριστερών κομμάτων, και εμείς είναι προφανές ότι έχουμε ικανά νέα στελέχη. Η μόνη κριτική που δέχομαι είναι ότι δεν έχουμε αναδείξει ακόμα περισσότερα».