εν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι το στοιχείο που έχει επηρεάσει σε σημαντικότατο βαθμό τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική τα τελευταία χρόνια είναι η επιστροφή της Ρωσίας. Η ρωσική επέμβαση στη Συρία το 2015 επέδρασε καταλυτικά στις εξελίξεις. Φυσικά, ήταν η απουσία της Ρωσίας που συνιστούσε ανωμαλία, όχι η ενεργός παρουσία της. Πολλοί πίστευαν ότι η εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία θα μετατρεπόταν σε ένα «νέο Αφγανιστάν», αλλά αυτό δεν συνέβη.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο «ισχυρός ανήρ» της Ρωσίας την τελευταία 20ετία και κρίνοντας από την πρόσφατη «πολιτική ντρίμπλα» του να προτείνει συνταγματικές αλλαγές για ενίσχυση του Κοινοβουλίου και για τα επόμενα χρόνια, υπολόγισε σωστά ότι η ρωσική εμπλοκή στη Συρία για τη διάσωση του Μπασάρ αλ Ασαντ γινόταν την κατάλληλη στιγμή: ακριβώς όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες έδειχναν τάσεις αναχωρητισμού από τη Μέση Ανατολή, ήδη επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα και πριν από την έλευση στον Λευκό Οίκο του Ντόναλντ Τραμπ. Πλέον, η Μόσχα έχει καταφέρει να είναι συνομιλητής όλων των πλευρών με το ελάχιστο δυνατό κόστος, από τη Σαουδική Αραβία μέχρι το Ιράν.
Πολυπολικός κόσμος
Μετά τα γεγονότα της Κριμαίας το 2014, πολλοί ήταν αυτοί που άρχισαν να ομιλούν τον «υβριδικό πόλεμο» (hybrid war) και το «Δόγμα Γερασίμοφ», από το όνομα του Αρχηγού του ρωσικού Γενικού Επιτελείου, στρατηγού Βαλέρι Γερασίμοφ. Είναι, ωστόσο, ένα άλλο δόγμα αυτό που καθοδηγεί τη ρωσική εξωτερική πολιτική. Οπως επισημαίνει στην έξοχή ανάλυσή του για το Carnegie Endowment for International Peace o Γιουτζίν Ρουμέρ, είναι το «Δόγμα Πριμακόφ» που συνιστά τον μοχλό που καθοδηγεί τη ρωσική εξωτερική πολιτική.
Το δόγμα αυτό έχει πάρει το όνομά του από τον πρώην υπουργό Εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργό της Ρωσίας Γεβγκένι Πριμακόφ και το οποίο έχει επιμελώς εφαρμόσει τόσο ο πρόεδρος Πούτιν όσο και η «γηραιά αλεπού» της ρωσικής διπλωματίας, ο 69χρονος σήμερα Σεργκέι Λαβρόφ. Στον πυρήνα του δόγματος αυτού βρίσκεται η άποψη ότι ένας μονοπολικός κόσμος ο οποίος θα εδράζεται επί της ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει αποδεκτό από τη Μόσχα. Αντιθέτως, η ρωσική εξωτερική πολιτική θα πρέπει να έχει ως στόχο τη διαμόρφωση ενός πολυπολικού κόσμου που θα βασίζεται σε ένα «κονσέρτο μεγάλων δυνάμεων» και στο οποίο θα συμμετέχουν χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία, σε ισότιμη βάση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αναβάθμιση ρόλου
Είναι αυτή ακριβώς η αναβάθμιση του ρόλου της Ρωσίας η οποία απασχολεί σφόδρα υψηλόβαθμους παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας. Την τρέχουσα περίοδο, οι σχέσεις Αθήνας – Μόσχας διέρχονται μία από τις χειρότερες φάσεις της ιστορίας τους και δεν διαφαίνεται βελτίωσή τους το προσεχές διάστημα. Η κατάσταση επιβαρύνεται φυσικά από το γεγονός ότι, την ίδια στιγμή, οι σχέσεις Μόσχας – Αγκυρας μοιάζουν να εμβαθύνονται καθημερινά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι δύο χώρες έχουν γίνει σύμμαχοι – είναι όμως εταίροι, όπως παρατηρούν στο «Βήμα» αξιόπιστες διπλωματικές πηγές.
«Διπλωματικοί πάγοι»
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, η Αθήνα θα επιθυμούσε να υπάρξει μία προσέγγιση με τη Μόσχα και, ει δυνατόν, μία συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Δεν είναι όμως σαφές ότι επιθυμεί κάτι ανάλογο η ρωσική πλευρά. Μία πρώτη απόπειρα «να λιώσουν οι διπλωματικοί πάγοι» θα καταβληθεί, όπως πληροφορείται «Το Βήμα», κατά την επίσκεψη που αναμένεται να πραγματοποιήσει στις 3 Φεβρουαρίου στη Μόσχα ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών Θεμιστοκλής Δεμίρης.
