Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η ανακάλυψη από τους Ερνεστ Μακ Κάλοκ και Τζέιμς Τιλ των βλαστικών κυττάρων, πολυδύναμων κυττάρων από τα οποία «βλασταίνουν» πολλοί και διαφορετικοί ιστοί του οργανισμού – οι δύο ερευνητές συγκεκριμένα εντόπισαν αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα σε μοντέλα ποντικού – έμελλε να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τον ρου της ιατρικής. Το 1981 απομονώθηκαν για πρώτη φορά τα πιο πολυδύναμα από τα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, και πάλι σε ποντίκια ενώ λίγο πριν από την εκπνοή του 20ού αιώνα επετεύχθη η λήψη εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων από ανθρώπινα έμβρυα. Ετσι υπήρχε ήδη με το ξεκίνημα του αιώνα μας πολύ καλή «μαγιά» για μελέτες σχετικά με τα κύτταρα αυτά των οποίων η τεράστια πλαστικότητα δεν θα μπορούσε να αφήσει αδιάφορους τους ερευνητές που αναζητούσαν νέους θεραπευτικούς δρόμους για πλήθος ασθενειών. Τα βλαστοκύτταρα και δη τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα δεν αποτελούν όμως μόνο ένα «καυτό» ιατρικό πεδίο αλλά υπήρξαν επί μακρόν και πεδίο… πολιτικής αντιπαράθεσης λαμπρόν, ιδιαιτέρως στις ΗΠΑ όπου ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος άσκησε ενόσω ήταν πρόεδρος επανειλημμένως βέτο σχετικά με τη χρηματοδότηση της έρευνας που τα αφορούσε καθώς για τη λήψη τους απαιτείται η καταστροφή εμβρύων. Ετσι, με δεδομένες τις αντιδράσεις αναζητήθηκαν πιο «ηθικά» πολυδύναμα κύτταρα, τα οποία όχι μόνο ευρέθησαν αλλά μάλιστα το 2012 έλαβαν και Νομπέλ Ιατρικής. Πρόκειται για τα κύτταρα iPS (induced pluripotent stem cells) τα οποία προέρχονται από αναπρογραμματισμό ενηλίκων κυττάρων ώστε να συμπεριφέρονται ως βλαστικά. Πλήθος κλινικών δοκιμών βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη ανά τον κόσμο, κυρίως σχετικά με τα κύτταρα iPS, τα οποία έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα ότι μπορούν να δημιουργηθούν μετά από αναπρογραμματισμό ενηλίκων κυττάρων του ίδιου του ασθενούς στον οποίο θα χρησιμοποιηθούν ώστε να μην υπάρχει φόβος απόρριψής τους. Από όλα έχει το… μενού: δοκιμές για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδος, για τη νόσο μοσχεύματος έναντι του ξενιστή, για τη νόσο του Πάρκινσον, για συμπαγείς καρκινικούς όγκους, για καρδιοπάθειες. Πρόσφατα, και συγκεκριμένα τον περασμένο Σεπτέμβριο, μια ασθενής στο πλαίσιο δοκιμής έλαβε ακόμη και κερατοειδή χιτώνα του ματιού ο οποίος δημιουργήθηκε από κύτταρα iPS. Πάντως, μέχρι στιγμής ελάχιστες βλαστοκυτταρικές θεραπείες έχουν λάβει έγκριση κυκλοφορίας ανά τον κόσμο – στην Ευρώπη για παράδειγμα, μόνο μία θεραπεία βλαστικών κυττάρων του επιθηλίου του κερατοειδούς χιτώνα του ματιού έλαβε έγκριση το 2015, για ασθενείς που έχουν υποστεί εγκαύματα στα μάτια. Σίγουρα πάντως στον 21ο αιώνα η έρευνα στα βλαστοκύτταρα κάνει την ελπίδα να βλασταίνει ακόμη περισσότερο για πολλούς ασθενείς. θ.τ.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
