Η Ελλάδα ως ενεργειακή πύλη της Ευρώπης

Η Ελλάδα διαθέτει μια μοναδική γεωγραφική θέση ώστε να μετατραπεί σε πύλη εισόδου των ενεργειακών πόρων προς την Ευρώπη, υποστηρίζει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα ο Φράνσις Φάνον. Ο αμερικανός βοηθός υπουργός Εξωτερικών με αρμοδιότητα τους ενεργειακούς πόρους βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στην ελληνική πρωτεύουσα για να συμμετάσχει στην 1η Ενεργειακή Υπουργική Διάσκεψη του σχήματος «3+1» μαζί με τους υπουργούς Ενέργειας Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ, ενώ το αμέσως προηγούμενο διάστημα επισκέφθηκε τόσο την Αίγυπτο για το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) όσο επίσης τον Λίβανο και την Ιορδανία.

Ο κ. Φάνον εκτιμά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να βοηθήσουν αποφασιστικά, με την τεχνογνωσία που διαθέτουν, στην εμβάθυνση της συνεργασίας «3+1», ενώ παράλληλα κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη συμπεριληπτικής προσέγγισης (inclusive approach) για την ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων της περιοχής. Δεν παραλείπει φυσικά να καταδικάσει, στο γνωστό πνεύμα, τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) – χωρίς να παραλείπει να σημειώσει ότι η Ουάσιγκτον και η Αθήνα μοιράζονται την άποψη ότι η Αγκυρα πρέπει να μείνει αγκυροβολημένη στη Δύση.

Ο «ενεργειακός διάδρομος» και η «δύσκολη» Τουρκία

Η νέα «ενεργειακή τετραμερής» με τη συμμετοχή των Κωστή Χατζηδάκη, Γιώργου Λακκοτρύπη, Γιουβάλ Στάινιτς και φυσικά του κ. Φάνον αποδεικνύει κατά τον αμερικανό αξιωματούχο ότι το νέο σχήμα προχωρεί γρήγορα. Η δε Κοινή Δήλωση που ακολούθησε υπήρξε ιδιαίτερα φιλόδοξη, με έμφαση στη δημιουργία ενός Ενεργειακού Διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου.

«Συνόδευα τον περασμένο Μάρτιο τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην πρώτη τέτοια συνάντηση στην Ιερουσαλήμ, μαζί με τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων Ελλάδος, Ισραήλ και Κύπρου. Τότε, η ενέργεια ήταν το πρωταρχικό ζήτημα που μας απασχόλησε, όπως και οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην Ανατολική Μεσόγειο. Τον περασμένο Ιούνιο, η Κύπρος φιλοξένησε άλλη μία συνάντηση «3+1″ με έμφαση στην αντιτρομοκρατία και στην ασφάλεια, ενώ τον περασμένο μήνα η συνάδελφός μου και αρμόδια για τις οικονομικές υποθέσεις φιλοξένησε άλλη μία με θέμα την οικονομική ανάπτυξη. Η συνάντησή μας στην Αθήνα είχε σκοπό να γίνει σαφές ότι πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία ανάμεσα στα κράτη-κλειδιά. Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι είμαστε τέσσερις χώρες με κοινές αρχές και αξίες» μας λέει, προτού θέσει και απαντήσει ο ίδιος το επόμενο ερώτημα: «Πού πάμε λοιπόν από εδώ και πέρα; Θέλουμε να συγκροτήσουμε συγκεκριμένες τεχνικές ομάδες σε θέματα όπως η διασφάλιση της περιβαλλοντικής ασφάλειας κατά την εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων, η τεχνολογική καινοτομία σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η κυβερνοασφάλεια για την προστασία κρίσιμων ενεργειακών υποδομών. Οι ΗΠΑ παίζουν άλλωστε ηγετικό ρόλο σε αυτούς τους τομείς».

Τα φώτα της δημοσιότητας έχουν πέσει στον αγωγό East Med. Εχουν μήπως οι Ηνωμένες Πολιτείες κάποια προτίμηση σε αυτόν, εν αντιθέσει με άλλες μεθόδους μεταφοράς, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG); «Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα! Η άποψη των ΗΠΑ είναι ότι πρέπει να εξετάσουμε όλες τις εναλλακτικές λύσεις. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ίδια η αμερικανική κυβέρνηση αυτοπεριορίζεται ώστε να μη δίνει κατευθύνσεις στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό καθοδηγεί τις απόψεις μας και για την Ανατολική Μεσόγειο. Πιστεύουμε ότι το LNG θα ήταν καλό, αλλά το ίδιο ισχύει για τη μεταφορά με αγωγούς. Πρέπει να δημιουργήσουμε το περιβάλλον που θα επιτρέψει στον ιδιωτικό τομέα να λάβει τις σχετικές επενδυτικές αποφάσεις» τονίζει.

Η αλληλεξάρτηση
των οικονομιών

Η Ουάσιγκτον εμφανίζεται επίσης πολύ ενεργή στο πλαίσιο του EMGF. Μπορεί αυτό να πορευθεί στα βήματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), όπως κάποιοι οραματίζονται; Ο κ. Φάνον θυμάται ότι συναντήθηκε τον Μάιο του 2018 με τον αιγύπτιο υπουργό Ενέργειας Ταρίκ αλ Μόλα στο περιθώριο του World Gas Conference στην Ουάσιγκτον. «Μου παρουσίασε το όραμα για τη δημιουργία του Φόρουμ. Η ιδέα αυτή είναι σαφής έκφραση μιας συμπεριληπτικής προσέγγισης για την ανάπτυξη των πόρων της Ανατολικής Μεσογείου. Αποτελεί επίσης αντανάκλαση της απλής δυναμικής της αγοράς. Εχουμε μια μεγάλη ανακάλυψη φυσικού αερίου στα ανοιχτά του Ισραήλ που υπερβαίνει την εσωτερική ζήτηση. Λίγο πιο δίπλα υπάρχει η αναπτυσσόμενη οικονομία και ο τεράστιος πληθυσμός της Αιγύπτου. Επομένως, το Ισραήλ πρέπει να βρει μια εξαγωγική αγορά και η Αίγυπτος είναι η λογική απάντηση. Αυτή η εμπορική συνεργασία μπορεί να ανοίξει τη συζήτηση για το πώς θα αναπτυχθεί όλη η περιοχή. Ο ρόλος των ΗΠΑ θα είναι αυτός του παρατηρητή. Πρέπει να δούμε αν θα υπάρξουν άλλοι τομείς τεχνικής συνεργασίας όπου μπορούμε να συνεισφέρουμε».