Η δίκη του αιώνα για τον «βασιλιά» της κοκαΐνης

Ο Χοακίν Γκουζμάν Λοέρα, όπως είναι το αληθινό του όνομα, δεν είναι ένας τυχαίος αδίστακτος κακοποιός. Γνωστός με τα παρατσούκλια «Ελ Τσάπο», δηλαδή «Ο Κοντός», λόγω του μετρίου αναστήματός του, και «Ελ Σενιόρ», «Ο Κύριος» στα ελληνικά, λόγω του σεβασμού που τρέφουν στο πρόσωπό του πολλοί συμπατριώτες του, ο 61 ετών άνδρας ξεκίνησε πάμφτωχος από μια αγροτική οικογένεια της περιοχής Σιναλόα, καλλιεργώντας μαριχουάνα, και έφθασε να διευθύνει το ομώνυμο καρτέλ, το μεγαλύτερο που γνώρισε ποτέ ο κόσμος.

Ο Ελ Τσάπο ξεπέρασε σε πλούτο ακόμη και τον πρώην «βασιλιά» της κοκαΐνης Πάμπλο Εσκομπάρ, διαθέτει τεράστιες εκτάσεις γης, αναρίθμητα υπερπολυτελή αυτοκίνητα, αεροσκάφη, βάρκες και ακόμη και τον δικό του στόλο υποβρυχίων, ενώ σε επικινδυνότητα πολλοί τον συγκρίνουν με τον θρυλικό γκάνγκστερ Αλ Καπόνε. Το περιοδικό «Forbes» τον έχει κατατάξει στη λίστα με τους πιο «επιδραστικούς» ανθρώπους παγκοσμίως και η περιουσία του εκτιμάται στο 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Αυτή όμως χτίστηκε με αίμα.

Εξαιτίας του χιλιάδες άνθρωποι, από διακεκριμένα στελέχη της δημόσιας ζωής μέχρι δικαστές, αστυνομικούς αλλά και μέλη της ίδιας του της οικογένειας, βρήκαν φρικτό θάνατο σε ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, σε μάχες με αντίπαλα καρτέλ. Οσοι του στάθηκαν εμπόδιο βγήκαν από τη μέση με συνοπτικές διαδικασίες και φρικτό θάνατο.

Ο ίδιος νόμιζε ότι ήταν ανίκητος. Δυο φορές εξάλλου κατάφερε να αποδράσει από φυλακές υψίστης ασφαλείας στο Μεξικό με τρόπο που θα ζήλευαν οι πιο εφευρετικοί σεναριογράφοι. Ομως η αλαζονεία και η κενοδοξία του να δει τη ζωή του να γίνεται ταινία τού κόστισαν την ελευθερία του.

Η διά ζώσης συνέντευξη που παραχώρησε για αυτόν ακριβώς τον λόγο στη μεξικανή ηθοποιό Κέιτ Ντελ Καστίγιο και στον Σον Πεν για το περιοδικό «Rolling Stone», τον Οκτώβριο του 2015, οδήγησε στη σύλληψή του. Τον Ιανουάριο του 2016 οι μεξικανικές αρχές τον εντόπισαν σε σπίτι στην πόλη Λος Μότσις στο Βορειοδυτικό Μεξικό και έπειτα από ένα σφοδρό ανθρωποκυνηγητό συνελήφθη.

Την Τρίτη, δύο χρόνια μετά την έκδοσή του στις αμερικανικές αρχές, η δίκη του ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη ενώπιον ομοσπονδιακού δικαστηρίου. Συνολικά του έχουν απαγγελθεί 17 κατηγορίες που αφορούν την εισαγωγή και διανομή ναρκωτικών, ανθρωποκτονίες από πρόθεση και ξέπλυμα χρήματος. Εχει δηλώσει αθώος σε όλες.

Οι Αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών αναφέρουν ότι υπό τη διοίκησή του (1989-2014) το καρτέλ Σιναλόα κέρδισε περίπου 14 δισεκατομμύρια δολάρια από το εμπόριο ναρκωτικών, ξέπλυνε τεράστια ποσά χρημάτων μέσω παράκτιων εταιρειών, υποστηρίζοντας ότι η κατάσχεσή τους είναι επιτακτική. Πλην όμως οι εισαγγελείς δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν ούτε ένα δολάριο από αυτό το αστρονομικό ποσό, ενώ οι δικηγόροι του ισχυρίζονται ότι υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ο πελάτης τους δεν ήταν τίποτα περισσότερο από έναν ενδιάμεσο υπεύθυνο διαχείρισης του καρτέλ. Η υπεράσπιση θα κινηθεί στη γραμμή ότι ο Γκουζμάν υπήρξε ο «αποδιοπομπαίος τράγος» της μεξικανικής κυβέρνησης, κορυφαία στελέχη της οποίας έλαβαν δωροδοκίες εκατομμυρίων δολαρίων, και οι δικηγόροι του προτίθενται να θέσουν υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία των μαρτύρων. Ανάμεσά τους θα είναι και καταδικασμένα μέλη του καρτέλ που έλαβαν μειωμένες ποινές ως αντάλλαγμα για τη συνεργασία.

Ολα τα ονόματα στον κατάλογο των μαρτύρων που θα καταθέσουν εναντίον του είναι μαύρα στα αρχεία και πληροφορίες αναφέρουν ότι πολλοί κρατούνται σε ασφαλείς τοποθεσίες ή τους έχουν δοθεί νέες ταυτότητες σε προγράμματα προστασίας.

Οι εισαγγελείς τη χαρακτηρίζουν ως την πιο πολύπλοκη δίκη των τελευταίων δεκαετιών και δικαίως: 300.000 σελίδες εγγράφων, 117.000 ηχογραφήσεων και βίντεο είναι το υλικό που σχετίζεται με την εγκληματική δράση του Ελ Τσάπο. Σε περίπτωση που κριθεί ένοχος, θα είναι ο ισχυρότερος βαρόνος ναρκωτικών που καταδικάστηκε ποτέ.

Αν και τα ονόματα των ενόρκων είναι άκρως απόρρητα για λόγους ασφαλείας, προβλέπεται πως θα συνοδεύονται καθημερινά από πάνοπλους φρουρούς από και προς το δικαστήριο.

Πολλοί ένορκοι ζήτησαν απαλλαγή, υπό τον φόβο των αντιποίνων από συνεργάτες του κακοποιού, άλλοι αναφέρεται πως έπαθαν κρίση πανικού και, προς έκπληξη πολλών, ένας φέρεται να ζήτησε να λάβει αυτόγραφό του!

Η σύλληψη του ανθρώπου που δημιούργησε μια απίστευτη εγκληματική οργάνωση έγινε φυσικά με τη στήριξη και αρωγή των Ηνωμένων Πολιτειών. Αναμφίβολα υπήρξε μια τεράστια επιτυχία για το Μεξικό, θέμα τιμής και ύψιστης προτεραιότητας για την κυβέρνηση του Ενρίκε Πένια Νιέτο που είχε πανηγυρίσει τότε μέσω Twitter γράφοντας «αποστολή εξετελέσθη».

Ωστόσο, όπως αναφέρουν αναλυτές, το καρτέλ Σιναλόα όχι μόνο δεν έχει αποδυναμωθεί, αλλά ζει, βασιλεύει και επεκτείνει την εγκληματική του δράση. Ενας εκ των πρώην συνεργατών του, με τον οποίο ο Γκουζμάν βρίσκεται σήμερα στα μαχαίρια, ο Ισμαήλ Ζαμπάδα Γκαρσία, προσπαθεί να κρατήσει τον έλεγχο της οργάνωσης και της περιουσίας της που, σύμφωνα με τη λίστα των δισεκατομμυριούχων του Bloomberg (Bloomberg Billionaires Index), εκτιμάται σε τουλάχιστον τρία δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο κύριος λόγος είναι ότι το καρτέλ διαθέτει μια οριζόντια δομή, με τη λήψη των αποφάσεων να διαμοιράζεται σε ολόκληρη την οργάνωση, αντίθετα με το σχήμα κάθετης δομής σε άλλες οργανώσεις, όπου μόνο ένα ή ορισμένα εκ των βασικών μελών εκτελούν τα σχέδια.

Η ομάδα εξακολουθεί να διατηρεί ισχυρή παρουσία όχι μόνο στο Μεξικό αλλά και στο εξωτερικό. Τον Φεβρουάριο του 2018 οι Αρχές της Κολομβίας εξέδωσαν προειδοποίηση αναφέροντας ότι το καρτέλ χρηματοδοτεί εγκληματικές δραστηριότητες πρώην ανταρτών των FARC, ενώ τα πλοκάμια της φθάνουν μέχρι τα πέρατα του κόσμου. Υπό την ηγεσία του Ζαμπάδα το καρτέλ προμηθεύεται πρώτες ύλες και χημικά από την Κίνα προκειμένου να παρασκευάσει ηρωίνη, κοκαΐνη, κάνναβη και μεθαμφεταμίνη, ναρκωτικά που διοχετεύει στην αχανή αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών και όχι μόνο.
Σύμφωνα με αμερικανικά Μέσα, οι Αρχές της Νέας Υόρκης έβαλαν σε εφαρμογή ένα μυστικό σχέδιο για το πού θα κρατείται ο Γκουζμάν μέχρι να ολοκληρωθεί η δίκη του, η οποία μπορεί να ξεπεράσει τους τέσσερις μήνες.