Δύο πρωθυπουργοί που άλλαξαν από τη στιγμή που συναντήθηκαν για πρώτη φορά πριν από τέσσερα χρόνια.

Δύο πρωθυπουργοί που μάλλον βρίσκονται στην τελευταία φάση της θητείας τους.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην πορεία συμπάθησε ο ένας τον άλλο. Για άγνωστους λόγους. Αυτά θα τα βρουν οι ιστορικοί και οι ψυχολόγοι.

Το βέβαιο είναι ότι, χωρίς κοινό σχέδιο, ο ένας υπηρέτησε το σχέδιο του άλλου. Ενα παράξενο ζευγάρι.

Ο Τσίπρας βρήκε απρόσμενο αποκούμπι σε έναν χώρο που του ήταν ξένος, στην αρχή εχθρικός, πάντως ελάχιστα οικείος.

Η Μέρκελ πίστεψε ότι έφερε στα νερά της και βρήκε πεδίο συνεννόησης με κάποιον με τον οποίο ελάχιστοι πίστευαν ότι θα μπορούσε να συνεννοηθεί.

Η απροσδόκητη αυτή συνεργασία φωτίζει με τον καλύτερο τρόπο και την αδυναμία της σημερινής Ευρώπης.

Μιας Ευρώπης που, κακά τα ψέματα, στηρίζεται πλέον όχι σε ένα πλαίσιο κοινών αρχών, αξιών και κανόνων, σε ένα όραμα, αλλά στη δυνατότητα των πρωταγωνιστών να διαχειρίζονται μια συνεργασία χωρίς κλυδωνισμούς.

Μια διαρκής κωλοτούμπα.

Το ζητούμενο δεν είναι να προχωρεί το σύνολο αλλά να μην απειλείται. Να κερδίζουν την ησυχία τους.

Μη μου δημιουργείς προβλήματα, να μη σου δημιουργώ.

Αν θέλουμε να είμαστε τίμιοι, τον τόνο σε αυτή την κατεύθυνση τον έδωσε πρώτη η Μέρκελ. Προσεκτική, επιφυλακτική, χωρίς εξάρσεις.

Μικρά βήματα, κατά προτίμηση σημειωτόν. Και ατελείωτες νουθεσίες σε ύφος νηπιαγωγού.

Ο Τσίπρας έπιασε το νόημα (με κόστος) και έκτοτε το ακολούθησε. Μπήκε στο πνεύμα ενός παιχνιδιού, του οποίου τους κανόνες είχε ορίσει η Μέρκελ.

Η επιλογή αποδείχθηκε ωφέλιμη και για τους δύο. Δύο άνθρωποι με καμία σταθερή άποψη για τα πράγματα αλλά με ανεξάντλητη προσαρμοστικότητα στη διαχείριση των πραγμάτων.

Δεν ήταν όμως ωφέλιμη για την Ενωση.

Δύο από τους λιγότερο «κοσμοπολίτες» και «ευρωπαίους» ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών οικοδόμησαν μια συνεργασία στα μέτρα των δυνατοτήτων και των αδυναμιών τους.

Και υπηρέτησαν μια περίοδο, με τα καλά και τα στραβά της, η οποία πάντως κλείνει τον κύκλο της.

Δεν ξέρω αν θα τη νοσταλγήσουμε, δεν νομίζω.

Είμαι βέβαιος όμως ότι η Ευρώπη για να υπάρξει πρέπει να αλλάξει. Μια αλλαγή την οποία ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπορούν πλέον να υπηρετήσουν.

Είναι δύο πολιτικοί προηγούμενης εποχής και ξεπερασμένης νοοτροπίας, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Πάμε για άλλα λοιπόν. Θα είναι καλύτερα; Δεν είμαι μάντης. Αλλά θα είναι διαφορετικά.