Η ανάγκη συγχρονισμού τεχνολογικών εξελίξεων και νομοθετικών ρυθμίσεων

Ενώ οι τεχνολογικές εξελίξεις κινούνται με γοργό ρυθμό και μεγάλες ταχύτητες, δυστυχώς οι νομοθετικές ρυθμίσεις (Κανονισμοί, Νόμοι, Διατάγματα κ.λπ.) δεν ακολουθούν και δεν προσαρμόζονται με τους ίδιους ρυθμούς.

Ασφαλώς και δεν ευθύνεται η άψογη νομική επιστήμη, ούτε οι νομικοί εκφραστές της. Ομως οι εκάστοτε εξουσίες είναι επιφυλακτικές ή αρνητικές… (Κι αυτό λόγω στοχεύσεων των πολιτικών ηγεσιών, των επιχειρηματικών συμφερόντων ή και για άλλες σκοπιμότητες.)

Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Θα αναφέρω ορισμένα μόνο ενδεικτικά παραδείγματα.

1) Κανονισμός e-privacy για προστασία της ιδιωτικής ζωής. Ο κανονισμός αυτός της ΕΕ επικαιροποιεί τους κανόνες που απορρέουν από την Οδηγία του 2002 (!), ευθυγραμμίζοντάς τους με την τρέχουσα πραγματικότητα των επικοινωνιών, στο πλαίσιο της ενιαίας ψηφιακής αγοράς (Digital Single Market). Στόχος του, μετά από αρκετά χρόνια, είναι να καλύψει όλων των ειδών τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες με ενοποιημένους κανόνες για όλα τα κράτη-μέλη. Μεταξύ άλλων, συζητείται η ρύθμιση να απαιτεί ρητή συγκατάθεση των χρηστών για τη συλλογή των δεδομένων τους ή για την εγκατάσταση κώδικα παρακολούθησης (cookie) στις συσκευές τους από ηλεκτρονικές υπηρεσίες όπως το Skype ή το Whats App.

Οπως είναι ευνόητο, οι εταιρείες, τα οικονομικά συμφέροντα των οποίων θίγονται από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, συσπειρώνονται σε μια εκστρατεία πίεσης στα ευρωπαϊκά όργανα, επιτυγχάνοντας μεγάλη καθυστέρηση στην υιοθέτηση των τελικών κειμένων του Κανονισμού. Οι πιέσεις εναντίον των μεταρρυθμίσεων από τις ενώσεις διαφημιστών και εκδοτών, τεχνολογικών γιγάντων καθώς και εταιρειών τηλεπικοινωνιών, ξεπέρασαν σε ένταση ακόμη και το προηγούμενο «ρεκόρ», της διαβούλευσης για το GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων). Ετσι από τον Ιανουάριο του 2017 το σχέδιο για τον νέο κανονισμό e-privacy εξακολουθεί να συζητείται στο Συμβούλιο της ΕΕ χωρίς εμφανή χρονικό ορίζοντα λήξης αυτών των συζητήσεων.

2) Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια έντονων διαβουλεύσεων (2012 – 2016) και 4.000 περίπου τροποποιήσεις, ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων 2016/679 (GDPR) υιοθετήθηκε από τα ευρωπαϊκά όργανα για να εκσυγχρονίσει το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας δεδομένων της ΕΕ, το οποίο εφαρμοζόταν από το 1995 (!) και επιπλέον παρουσίαζε ανομοιογένεια ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Ο Κανονισμός τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάιο του 2018 (!) δίνοντας διετή περίοδο προσαρμογής στα κράτη-μέλη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το GDPR υπήρξε ένα από τα πιο πολυσυζητημένα νομοθετήματα στην ιστορία της ΕΕ. Κατά δήλωση της πρώην ευρωπαϊκής επιτρόπου Viviane Reding «ήταν η πιο επιθετική εκστρατεία πίεσης που είχε αντιμετωπίσει ποτέ».

(3) Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ).

Είναι Συνταγματική Αρχή που ιδρύθηκε στα τέλη του 2003. (Προηγουμένως λειτουργούσε η Επιτροπή Απορρήτου της Βουλής, με διακομματική σύνθεση.) Λειτουργεί από τότε με λιγότερα από 40 άτομα και έχει την ευθύνη για ολόκληρη την Επικράτεια και για όλη την αγορά.

Παρά τις πολύχρονες προσπάθειες, μόλις φέτος έγινε προκήρυξη για 12 θέσεις. Τα οικονομικά της διαθέσιμα είναι (ο ετήσιος προϋπολογισμός) γύρω στα δύο εκατ. ευρώ για όλες τις δαπάνες, χωρίς να εισπράττει τέλη για τους ελέγχους που κάνει στις εταιρείες. Και αυτό σε αντίθεση με τη Ρυθμιστική Αρχή ΕΕΤΤ που έχει πάνω από 200 άτομα και εισπράττει τέλη από τις αντίστοιχες εταιρείες που ρυθμίζει. Επίσης από το 2010 η ΑΔΑΕ έχει εκπονήσει Οργανόγραμμα που ανανεώθηκε το 2016 (με αρμοδιότητες για έλεγχο στις άρσεις απορρήτων κ.λπ.) και το οποίο δεν εγκρίθηκε (νομοθετικά) από τις αρμόδιες ηγεσίες μέχρι τώρα. Τέλος, επί ενάμιση χρόνο η επταμελής Ολομέλεια λειτουργούσε με τέσσερα μέλη, χωρίς να είχε στελεχωθεί πλήρως για άγνωστο λόγο. Και βέβαια έτσι δεν μπορούμε να προμηθευτούμε σύγχρονο εξοπλισμό για τον έλεγχο των τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων, επειδή δεν προβλέπονται κυρωτικές αρμοδιότητες (κατά τους νομικούς) για συγκεκριμένους ελέγχους, αλλά δεν προχωρούν επ’ αυτού νομοθετικές ρυθμίσεις.

Ο κ. Μιχάλης Π. Σακκάς είναι μηχ/γος – ηλεκτρολόγος ΕΜΠ, αντιπρόεδρος ΑΔΑΕ και γραμματέας Οικονομικού της FITCE – Hellas (Ομοσπονδία Τηλεπικοινωνιακών Μηχανικών της ΕΕ).