Γυναίκα και καρκίνος – Καλύτερη θεραπεία η πρόληψη

Είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι δεν υπάρχει καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο από την ίδια την πρόληψη. Δυστυχώς η πανδημία έχει βάλει φρένο στις προληπτικές εξετάσεις, οι οποίες όμως σώζουν ζωές και σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να παραμελούνται αφού η έγκαιρη διάγνωση εξασφαλίζει πλήρη ίαση. Ο καρκίνος… δεν περιμένει τον κορωνοϊό.

Οι ετήσιες εξετάσεις στις οποίες πρέπει να υποβάλλεται η γυναίκα διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό κληρονομικότητας, τις συνήθειες, το γενικότερο περιβάλλον καθώς και λοιπούς παράγοντες κινδύνου οι οποίοι συμβάλλουν στην ανάπτυξη του καρκίνου.

Τα στάδια ελέγχου

Στις νεότερες γυναίκες κυρίαρχη μέριμνα είναι η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με την αποφυγή της μολύνσεως από τον ιό HPV. Η εκτέλεση του τεστ Παπανικολάου σε τακτά χρονικά διαστήματα (ένα με δύο χρόνια) και ο εμβολιασμός – ως την ηλικία των 45 ετών – είναι οι κυριότερες ενέργειες. Η διακοπή του καπνίσματος και η διαφραγματική αντισύλληψη αποτελούν παράγοντες που ελαττώνουν την πιθανότητα καρκίνου του τραχήλου.

Αναφορικά με τον καρκίνο του μαστού, πέρα από τη μαστογραφία και την αυτοψηλάφηση – την οποία πρέπει να διδάσκονται όλες οι γυναίκες – ο θηλασμός, η αποφυγή της παχυσαρκίας του αλκοόλ, του καπνίσματος αλλά και η σωματική άσκηση, τουλάχιστον για 150 λεπτά την εβδομάδα, συμβάλλουν στην ελάττωση της πιθανότητας ανάπτυξής του. Ωστόσο, εάν υπάρχει κληρονομικότητα BRC1,2, τότε θα πρέπει να εξεταστούν πιο δραστικές μέθοδοι πρόληψης, εν προκειμένω η μαστεκτομή.

Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί την καλύτερη πρόληψη για τον καρκίνο του δέρματος. Εάν μια γυναίκα είναι καπνίστρια, τότε η αξονική τομογραφία θώρακα ανά διαστήματα είναι η μοναδική μέθοδος έγκαιρης διάγνωσης. Η ενημέρωση γύρω από την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική: αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 10.00-15.00, χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας 30 και άνω, άμεση εξέταση των όποιων αλλαγών στο δέρμα.

Ωστόσο, έλεγχος θα πρέπει να γίνεται και για τον καρκίνο του εντέρου. Αιμορραγίες, αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του εντέρου πρέπει να ενεργοποιήσουν τη γυναίκα. Η κολονοσκόπηση αποτελεί την καλύτερη πρόληψη όπου υπάρχει η δυνατότητα να αφαιρεθούν μικροί πολύποδες προτού εξελιχθούν σε καρκίνο. Εάν είναι δύσκολο, συνιστάται μαγνητική κολονοσκόπηση.

Δύσκολη η διάγνωση στην ωοθήκη

Ωστόσο, ο πλέον θανατηφόρος καρκίνος στη γυναίκα είναι αυτός της ωοθήκης. Η διάγνωσή του είναι δύσκολη και όταν επιτυγχάνεται κατά κανόνα βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Ο ετήσιος υπέρηχος αποτελεί μοναδικό τρόπο έγκαιρης διάγνωσης ενώ η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών ελαττώνει την πιθανότητα ανάπτυξής του. Κοιλιακό άλγος και πρήξιμο, δυσκολία στην κατάποση, ταχύ αίσθημα πληρότητας και ξαφνική δυσκοιλιότητα αποτελούν συμπτώματα τα οποία πιθανώς σχετίζονται με τον τύπο του καρκίνου αυτού.

Αιμορραγίες ανάμεσα στις περιόδους ή κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης οφείλουν να μας εγείρουν αντανακλαστικά ως προς την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου, προπαντός εάν υπάρχει ιστορικό καρκίνου των γεννητικών οργάνων και του μαστού. Και σε αυτή την περίπτωση, ο ετήσιος υπέρηχος είναι απαραίτητος.

Ασυμπτωματικοί είναι συνήθως τόσο ο καρκίνος του αιδοίου όσο κι αυτός του κόλπου. Στο πλαίσιο αυτό, ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος είναι η συχνή εξέταση. Εάν παρατηρείται κνησμός, κάψιμο ή αλλαγές στο δέρμα του αιδοίου θα πρέπει μια γυναίκα να εξεταστεί άμεσα.

+++++

Ο κ. Γιώργος Φαρμακίδης είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος.