Γιατί πήρε το ρίσκο της πρότασης δυσπιστίας

Ηταν μια κίνηση που τη συζητούσαν εδώ και μήνες στο επιτελείο του Αλέξη Τσίπρα. Η κίνηση για κατάθεση πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης βρέθηκε πολλές φορές στο επίκεντρο του στρατηγικού σχεδιασμού, αλλά για διάφορους λόγους απεσύρθη. Ομως, η πρόσφατη χιονόπτωση και όσα έγιναν κυρίως στην Αττική με τα πολλά προβλήματα και τις εικόνες χάους σε αρκετά σημεία έδωσαν την κατάλληλη αφορμή στον κ. Τσίπρα να προχωρήσει στην κίνησή του, με την οποία ξεπερνά επί της ουσίας (για αυτή την περίοδο) τις εσωκομματικές αντεγκλήσεις και διαφωνίες για τις προτάσεις του εν όψει του συνεδρίου.

Συμφώνησαν
με την κίνηση

Την απόφαση ήξεραν ελάχιστοι το βράδυ της περασμένης Τετάρτης και ο βασικός άνθρωπος που γνώριζε το σκεπτικό της πρότασης ήταν ο διευθυντής του πολιτικού του γραφείου και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου, ενώ ενημέρωση είχαν ο γραμματέας του κόμματος Δημήτρης Τζανακόπουλος και ο εκπρόσωπος Τύπου Νάσος Ηλιόπουλος. Το πρωί της Πέμπτης, στη Βουλή, κατά τη συνεδρίαση του προεδρείου της Κοινοβουλευτικής Ομάδας έγινε συζήτηση επί της πρότασης του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και οι συμμετέχοντες, παρόντος του κ. Τσίπρα, Ολγα Γεροβασίλη, Νίκος Βούτσης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Πάνος Σκουρλέτης, Γιάννης Ραγκούσης, Αλέκος Φλαμπουράρης, Δημήτρης Βίτσας, Δημήτρης Τζανακόπουλος και Θανάσης Θεοχαρόπουλος συμφώνησαν πως είναι η ενδεδειγμένη κίνηση, ιδίως μετά το αίτημα για εκλογές που κατέθεσε εδώ και καιρό.

Σε δύσκολη θέση
ο Μητσοτάκης

Η πρόταση δυσπιστίας δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά εντάσσεται σε μία συνολικότερη στρατηγική δυναμικών κινήσεων του κ. Τσίπρα με στόχο την οριστική πτώση του «καθεστώτος Μητσοτάκη», σύμφωνα με φράση στενού του συνεργάτη, η οποία ξεκίνησε να ξεδιπλώνεται από τη συζήτηση του Προϋπολογισμού με τη διατύπωση του αιτήματος για εκλογές, που επίσης αιφνιδίασε το Μέγαρο Μαξίμου. Η απόφαση ελήφθη με το σκεπτικό ότι θα υπάρξει αιφνιδιασμός της κυβέρνησης σε μία συγκυρία πλήρους αποδιοργάνωσης του κυβερνητικού επιτελείου, όπως φάνηκε από το πρωτοφανές χάος και την ανυπαρξία του κρατικού μηχανισμού που προκάλεσε η προαναγγελθείσα κακοκαιρία, σύμφωνα με ανώτερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. «Η πρόταση του Αλ. Τσίπρα φέρνει τον κ. Μητσοτάκη στη δύσκολη θέση να υπερασπίζεται τα πεπραγμένα της κυβέρνησής του, την ώρα που αυτά έχουν προκαλέσει οργισμένες αντιδράσεις των πολιτών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των τελευταίων ημερών η διαχείριση της κακοκαιρίας, στην οποία προφανώς προστίθεται και η παταγώδης αποτυχία στην αντιμετώπιση της πανδημίας και της κρίσης ακρίβειας» λένε συνεργάτες του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Προσδοκίες
για ενιαίο μέτωπο

Ο πρώην πρωθυπουργός αμέσως μετά τη συνεδρίαση του προεδρείου της ΚΟ πήγε στην Ολομέλεια της Βουλής, όπου και γνωστοποιώντας το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έδωσε τον τόνο της στρατηγικής του κόμματος κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, αλλά και το τι θα γίνει από εδώ και πέρα. «Ηρθε η ώρα να φύγετε για να ανασάνει ο τόπος. Δεν μπορείτε να αντιμετωπίζετε την οργή της κοινωνίας με μισές συγγνώμες, δημοσκοπήσεις της χαράς και προπαγάνδα της συμφοράς» είπε και περιέγραψε το μέτωπο που θέλει να δημιουργηθεί από εδώ και πέρα: «Καλούμε όλες τις δυνάμεις, κοινωνικές και πολιτικές, να δώσουν το «παρών» στη μάχη για την απαλλαγή της χώρας από το καθεστώς Μητσοτάκη. Καλούμε κάθε πολίτη να στρατευθεί στον αγώνα μας για να επανέλθει η κοινωνική δικαιοσύνη, η ασφάλεια με ελευθερία και η ελευθερία με ασφάλεια».

Στο κάδρο και
ο Γεραπετρίτης

Για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ η πρόταση δυσπιστίας φέρνει τον Πρωθυπουργό απολογούμενο για ακόμη μία φορά, αφού η «μισή συγγνώμη» δεν συνοδεύθηκε από καμία απολύτως παραίτηση ή αποπομπή των υπουργών, αλλά αντίθετα ακολουθήθηκε από τα γνωστά μηνύματα αυτοθαυμασμού του Μητσοτάκη πάνω στα ερείπια. Παράλληλα θεωρούν ότι αναγκάζει τους υπουργούς που διά της απουσίας τους από τον δημόσιο διάλογο προσπαθούν «να βγάλουν έξω την ουρά τους» από την ανάληψη των ευθυνών, να ταυτιστούν με το Μαξίμου και να υπερασπιστούν επιλογές όπως ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, προσωπική επιλογή του κ. Μητσοτάκη, στον οποίον σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις αποδίδουν μεγάλες ευθύνες.

Ενα άλλο σημείο που εστιάζουν στο επιτελείο του κ. Τσίπρα είναι ότι «φέρνει τον κ. Μητσοτάκη στη δυσχερή θέση να πάρει θέση για τις απίστευτες αποκαλύψεις σήψης της υπόδικης τηλεπερσόνας και οι οποίες έχουν περάσει αβρόχοις ποσί εξαιτίας των έκτακτων συνθηκών της κακοκαιρίας» και συνεχίζουν: «Σύμφωνα με αυτές, ο κ. Γεραπετρίτης σε SMS του παραδέχεται πως νομοθέτησε κατ’ εντολή του για τις τηλεοπτικές άδειες. Πρέπει να πει λοιπόν ποια η σχέση του ίδιου και των στενότατων συνεργατών του με τον υπόκοσμο και αν θα κάνει κάτι για αυτό».

Επίσης, στον κλειστό πυρήνα των συνεργατών του κ. Τσίπρα λένε ότι η πρόταση φέρνει όλα τα κόμματα της ήσσονος αντιπολίτευσης προ των ευθυνών τους, καθώς έναντι της κυβέρνησης, η φθορά της οποίας εντείνεται ραγδαία σε κοινωνικό επίπεδο, «δεν χωρούν ναι μεν αλλά, ούτε ίσες αποστάσεις» και συμπληρώνουν: «Θέλουν να φύγει η χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης ή η κριτική τους εξαντλείται σε αόριστες ανακοινώσεις χωρίς διά ταύτα;».

Ο εσωκομματικός συμβιβασμός καιτα πρώτα πυρά

Μαίνεται ο «πόλεμος» στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με βάση την πρόταση που κατέθεσε ο Αλέξης Τσίπρας για απευθείας εκλογή του προέδρου και της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση, αλλά και για τις θητείες. Ο πρώην πρωθυπουργός επιμένει στο σχέδιό του και θεωρεί ότι τυγχάνει μεγάλης αποδοχής από τη βάση του κόμματος. Τα πρώτα ουσιαστικά πυρά δέχθηκε δημόσια η πρόταση του κ. Τσίπρα από δύο κεντρικά στελέχη, τους Πάνο Σκουρλέτη και Νίκο Φίλη.

Πυρά από Φίλη και Σκουρλέτη
Ο Π. Σκουρλέτης μιλά για κατ’ επίφαση δημοκρατική πρόταση (για την εκλογή από τη βάση τόσο της ηγεσίας όσο και της ΚΕ), θεωρεί ότι θα προκαλέσει νέο κύμα εσωστρέφειας, καθώς υποτιμά την εσωτερική δημοκρατία και συνιστά αποθέωση των μηχανισμών, ενώ πριμοδοτεί όσους έχουν την κάθε είδους αναγνωρισιμότητα. Ομως, ο κ. Σκουρλέτης βάζει και άλλο ζήτημα πιο ουσιώδες, που είναι, κατά τον ίδιο, η στοχοποίηση συντρόφων επειδή συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο, κάτι που είναι έξω από το ήθος της Αριστεράς και συνιστά διολίσθηση σε έναν απίστευτο λαϊκισμό που δεν τιμά κανέναν. Αυτό φάνηκε καθαρά στην αντίδραση του Παύλου Πολάκη κατά του Νίκου Φίλη που θεωρεί ότι η πρόταση για εκλογή αρχηγού και ΚΕ από τη βάση θα οδηγήσει σε αρχηγικό κόμμα και σε star system. Η άποψη του βουλευτή της Α΄ Αθηνών και πρώην υπουργού είναι ότι υπάρχει πίεση από το σύστημα να δημιουργηθούν αρχηγικά κόμματα και προς αυτή την τάση που είναι ισχυρή σήμερα προσπαθούν να σπρώξουν τον ΣΥΡΙΖΑ ώστε να γίνει, όπως λέει ο ίδιος, κόμμα συστημικής μετάλλαξης. Η απάντηση του Π. Πολάκη, που έχει και τη σύμφωνη γνώμη πολλών προεδρικών, είναι: «Το πρόβλημά σου, Νίκο Φίλη, δεν είναι εάν τα μέλη του κόμματος ψηφίσουν αγνώστους, αλλά ποιους από τους γνωστούς του σταρ σύστεμ δεν θα ψηφίσουν, γιατί θα μπουν όλοι στο πραγματικό τους μπόι».

Τα προβλήματα της άμεσης εκλογής
Η απάντηση – προσβλητική για πολλούς – προς τον κ. Φίλη ενόχλησε μεγάλο αριθμό στελεχών που θεωρούν ότι στον δρόμο προς το συνέδριο θα ακουστούν και χειρότερα. Γι’ αυτό έγινε η επισήμανση από τον κ. Σκουρλέτη που αναδεικνύει ένα υπαρκτό και σοβαρό θέμα που υφίσταται στο εσωτερικό του κόμματος: αυτό του έντονου φραξιονισμού και της δαιμονοποίησης κάθε αντίθετης άποψης που πηγαίνει απέναντι στην κεντρική-προεδρική γραμμή.
Οι προτάσεις όμως του κ. Τσίπρα, όσο ρηξικέλευθες είναι, άλλο τόσο είναι προβληματικές σε ορισμένα σημεία τους. Ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος (από τους θεωρητικούς των «53») επισημαίνει εύστοχα ότι με την άμεση εκλογή «δεν έχουν πιθανότητα εκλογής τα τοπικά στελέχη, οι νέοι και οι νέες, οι συνδικαλιστές, οι ακτιβιστές της οικολογικής κρίσης, οι αγρότες, εκείνοι και εκείνες που παλεύουν για τα δικαιώματα και τα δίκτυα αλληλεγγύης, αυτοί που συμμετέχουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και σε κινήματα πόλης, αυτοί όλοι στους οποίους απευθύνθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ για να αποκτήσει κοινωνική γείωση».

Οι διαφωνίες Τσέκερη
Μία από τις πιο ουσιαστικές όμως παρεμβάσεις στον δημόσιο διάλογο έγινε από τον διευθυντή της «Αυγής» Αγγελο Τσέκερη με ένα εμπεριστατωμένο σημείωμα προ ημερών στην προσωπική του σελίδα στο facebook, με το οποίο συμφωνούν πάρα πολλοί και γίνεται εκτεταμένη συζήτηση επ’ αυτού. Ο κ. Τσέκερης διαφωνεί με την εκλογή προέδρου από τη βάση, διότι κινητοποιεί τον κομματικό κόσμο με τρόπο περισσότερο παρορμητικό, παρά πολιτικό, αν και δεν θεωρεί ότι θα οδηγήσει σε περισσότερο αρχηγικό ή προεδροκεντρικό κόμμα. Ζητεί, όπως πολλοί, απόσυρση της πρότασης για εκλογή της ΚΕ από τη βάση και διαφωνεί με τη λογική ενός συνεδρίου 5.000 συνέδρων. Η πιο ενδιαφέρουσα όμως παρατήρηση αφορά την ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να αποκτήσει ερείσματα στον προοδευτικό μεσαίο χώρο: «Νομίζω ότι ο προοδευτικός μεσαίος χώρος θα εκτιμούσε περισσότερο τις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, αν τις έβλεπε να συνδυάζονται με μια συντεταγμένη κομματική λειτουργία, όπου σοβαροί άνθρωποι συζητούν με σοβαρό τρόπο και παίρνουν αποφάσεις με πραγματική πολιτική αξία και βάρος. Γιατί αυτό σημαίνει ώριμο κόμμα».
Σε αυτό το κλίμα της έντασης, υπάρχει περίπτωση να υπάρξει εσωκομματικός συμβιβασμός; Αυτή τη στιγμή όχι. Πάντως στις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των διαφόρων τάσεων, τίθεται το θέμα: να προχωρήσει κανονικά η εκλογή του προέδρου από τη βάση και άρα να ικανοποιηθεί το αίτημα του κ. Τσίπρα. Από την άλλη, ως κίνηση καλής θέλησης της προεδρικής τάσης να αποσυρθεί η πρόταση για εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση. Οσον αφορά την πρόταση για τρεις θητείες ή 12 έτη για βουλευτές και ευρωβουλευτές να υπάρξει μια «μέση λύση» που ικανοποιεί τους πάντες ως προς το χρονικό σημείο έναρξης της θητείας.

Η πρόταση για συμπρόεδρο

Το κεντρικό ερώτημα που τίθεται τις τελευταίες ημέρες είναι εάν θα υπάρξει αντίπαλος απέναντι στον Αλ. Τσίπρα κατά τη διαδικασία εκλογής νέου προέδρου από τη βάση. Με τα σημερινά δεδομένα δύσκολα θα υπάρξει, όχι για να τον αμφισβητήσει ευθέως και να αντιπαρατεθούν ως ίσος προς ίσο, αλλά για να καταγραφεί με μια υποψηφιότητα για την προεδρία και η άλλη άποψη. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», υπάρχουν σκέψεις στο μέτωπο της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, πέρα από την αναμέτρηση που θα δώσουν για τις πολιτικές θέσεις και για να μην περάσει η πρόταση του κ. Τσίπρα για απευθείας εκλογή τόσο προέδρου όσο και Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση, να κατατεθεί και μια ρηξικέλευθη πρόταση: Να υπάρξει δίδυμο ηγεσίας, δηλ. συμπροεδρία. Με βάση αυτό το σκεπτικό, θα ηγείται ο κ. Τσίπρας, αλλά θα υπάρχει συμπροεδρία και μάλιστα με γυναίκα. Το μοντέλο αυτό υφίσταται στο κόμμα των Γερμανών Πρασίνων, όπου συμπροεδρεύουν ο (πρόεδρος) Ρόμπερτ Χάμπεκ και η συμπρόεδρός του, η Αναλένα Μπέρμποκ, που ήταν υποψήφια καγκελάριος και σήμερα υπουργός Εξωτερικών. Η πρόταση αυτή έχει συζητηθεί σε μικρό κύκλο προσώπων της «Ομπρέλας». Εχει τύχη; Δύσκολο, αλλά και μόνο που θα τεθεί στο τραπέζι του διαλόγου παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.