Ενδύματος διαδρομές

Η άκρως εντυπωσιακή αίθουσα εκδηλώσεων του Εθνικού Θεάτρου στο ιστορικό κτίριο Τσίλλερ με τους τρεις βαρύτιμους πολυελαίους και το αρχοντικό τζάκι εντυπωσιάζει. Εκεί επτά κούκλες είχαν στηθεί προσεκτικά φορώντας εμβληματικά κοστούμια που δημιούργησαν ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Βασίλης και ο Διονύσης Φωτόπουλος, η Ιωάννα Παπαντωνίου, ο Γιάννης Μετζικώφ, ο Γιώργος Ζιάκας και ο Γιώργος Ασημακόπουλος για ιστορικές παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου. Και η θεατρική μαγεία του παρελθόντος συνάντησε το σήμερα όταν επτά καταξιωμένοι πρωταγωνιστές των εφετινών παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου, η Αλεξάνδρα Αϊδίνη, ο Χρήστος Λούλης, η Ζέτα Μακρυπούλια, ο Αργύρης Πανταζάρας, η Ρένη Πιττακή, ο Θάνος Τοκάκης και η Ναταλία Τσαλίκη, φωτογραφήθηκαν δίπλα τους σε εμβληματικές γωνιές του κτιρίου Τσίλλερ αποκλειστικά για το ΒΗΜΑgazino.

«Τα κοστούμια που χρησιμοποιήθηκαν στη φωτογράφιση επιλέχθηκαν με κριτήριο την αρμονία μεταξύ τους, τη σπανιότητα των υφασμάτων και τον συνδυασμό ετερόκλητων υλικών που φέρουν. Η επιλογή και η επιμέλειά τους έγινε από εμένα με τη βοήθεια της Μανωλίας Κοκολογιάννη, ενώ το στήσιμο ανέλαβαν ο Διονύσης Ξαξίρης και η Ιριδα Σιδέρη» αναφέρει μιλώντας στο ΒΗΜΑgazino η υπεύθυνη του βεστιαρίου Εύη Χλουβεράκη, ενώ η ιδέα και η πρόταση της φωτογράφισης για το ΒΗΜΑgazino ανήκουν στη σύμβουλο επικοινωνίας και συντονίστρια χορηγιών του Εθνικού Θεάτρου Σάσα Παπαχριστοπούλου.

«Το κάθε κοστούμι επιλέχθηκε για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Κάποια από αυτά προκρίθηκαν για τη ρεαλιστική απεικόνιση της εποχής τους και άλλα για την απελευθέρωση από αυτήν, εισάγοντας νέες φόρμες και απρόσμενα στοιχεία στο θεατρικό ένδυμα. Βέβαια, κοστούμι χωρίς τον ηθοποιό δεν νοείται. Ετσι έχουμε διαλέξει τόσο κοστούμια πρωταγωνιστικών ρόλων όσο και δευτερευόντων. Οι ενδυματολόγοι και ζωγράφοι που τα δημιούργησαν είναι πρόσωπα-σταθμοί για το ελληνικό θέατρο» εξηγεί η Εύη Χλουβεράκη.

Στο -6 του ιστορικού κτιρίου Τσίλλερ χτυπά λοιπόν η καρδιά του εμβληματικού βεστιαρίου του Εθνικού Θεάτρου. Εκεί χιλιάδες αντικείμενα και περίπου 20.000 θεατρικά κοστούμια φιλοξενούνται σε περίπου 2.500 τμ. Tαυτόχρονα στο μουσειακό τμήμα φυλάσσονται κοστούμια και αντικείμενα που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά σε παραστάσεις, προορίζονται μόνο για εκθεσιακούς και μελετητικούς σκοπούς. Αλλωστε 1.500 ενδύματα και αξεσουάρ έχουν κηρυχθεί μνημεία από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

Σε αυτόν τον χώρο ξεδιπλώνεται η ιστορία του ελληνικού θεάτρου. Γιατί τα κοστούμια αυτά τα φόρεσαν και τους έδωσαν ψυχή θρυλικοί πρωταγωνιστές, όπως η Κυβέλη, η Κοτοπούλη, η Παξινού, η Παπαδάκη, η Αρώνη, η Λαμπέτη, η Καρέζη, ο Βεάκης, ο Μινωτής, ο Χορν, αλλά και τα σχεδίασαν εμπνευσμένοι ενδυματολόγοι και ζωγράφοι, όπως ο Φωκάς, ο Κλώνης, ο Βακαλό, ο Γκίκας, ο Τσαρούχης, ο Μόραλης, ο Εγγονόπουλος, ο Βασιλείου, ο Μυταράς, ο Βασίλης και ο Διονύσης Φωτόπουλος, ο Φασιανός. Εκεί μπορείς να θαυμάσεις τις πινελιές με δύο ή τρία χρώματα στα κοστούμια των «Ικέτιδων» του Γιάννη Μόραλη που παρουσιάστηκαν το 1964 σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού. Μένεις άφωνος με την ευρηματικότητα όταν παρατηρείς τα καπάκια μπίρας που μεταχειρίστηκε ο Γιώργος Ζιάκας στον βασιλικό μανδύα του Ετεοκλή στην παράσταση «Επτά επί Θήβας» του 1987 σε σκηνοθεσία Κώστα Μπάκα, αλλά και τις κλωστές που συνθέτουν το κοστούμι του Οιδίποδα διά χειρός Διονύση Φωτόπουλου για την παράσταση «Οιδίπους επί Κολωνώ» του 1975 σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή.

Το Εθνικό Θέατρο μετά την ιστορική έκθεση κοστουμιών του 2003 στην Εθνική Πινακοθήκη επανέλαβε μια μικρότερης κλίμακας έκθεση, ανοιχτή στο κοινό, πέρυσι στον σταθμό του μετρό «Σύνταγμα». «Είναι πάντοτε προτεραιότητα του Εθνικού Θεάτρου το άνοιγμα των θησαυρών του – τόσο του βεστιαρίου όσο και του αρχείου του – στο κοινό» αναφέρει η Εύη Χλουβεράκη. «Στο άμεσο μέλλον έχει δρομολογηθεί, μέσω προγράμματος ΕΣΠΑ, η ψηφιοποίηση μέρους κοστουμιών που προέρχονται από το ιστορικό βεστιάριο και η δημιουργία ψηφιακού μουσείου. Την ίδια στιγμή, βρισκόμαστε σε φάση σχεδιασμού και αναζήτησης χρηματοδότησης ενός μεγαλύτερου προγράμματος που αφορά τη μεταφορά του ιστορικού βεστιαρίου στο Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά, όπου στεγάζεται και η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, αλλά και η δημιουργία χώρου για περιοδικές εκθέσεις κοστουμιών».

©Νίκος Κόκκας

Αργύρης Πανταζάρας

Κοστούμι από τους «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου, 1987
Σκηνοθεσία: Κώστας Μπάκας
Ενδυματολόγος: Γιώργος Ζιάκας
Ηθοποιός: Κώστας Καρράς
Ρόλος: Ετεοκλής
Δίνει εντύπωση αρχαϊκού βασιλικού ενδύματος, είναι φτιαγμένο όμως με εντελώς ευτελή υλικά, όπως καπάκια μπίρας, μεταλλικούς σωλήνες ύδρευσης και βαμβακερά κορδόνια. Το χειροποίητο μπρούντζινο στέμμα του είναι σαν γλυπτό.

«Ο ρόλος είναι το κοστούμι του ηθοποιού. Το κοστούμι είναι για να φανερώσει τα λόγια που ο χαρακτήρας δεν μπορεί να πει. Πολλές φορές, όταν είμαστε χαμένοι στη σκέψη μας, ένα ζευγάρι παπούτσια μπορεί να σου αποκαλύψει κάτι, ένα παλτό, ένα στεφάνι στο κεφάλι μπορεί να σου αλλάξει τον ρυθμό, την κίνηση, τον όγκο. Το κοστούμι είναι η απτή αποτύπωση του ψυχικού κόσμου του ρόλου».
Ευχή: «Εύχομαι να υπάρχει περισσότερη δικαιοσύνη. Περισσότερη ελευθερία, λιγότερη κατηγοριοποίηση. Ισες ευκαιρίες σε όλους και αφθονία. Εύχομαι οι επόμενες γενιές να έχουν όλες τις εποχές και όχι μόνο καλοκαίρι».

Πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Βρικόλακες» σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.

©Νίκος Κόκκας

Αλεξάνδρα Αϊδίνη

Κοστούμι από τη «Φαύστα ή Η απωλεσθείς κόρη» του Μποστ, 1997
Σκηνοθεσία: Νίκος Χατζηπαπάς
Ενδυματολόγος: Γιώργος Ασημακόπουλος
Ηθοποιός: Σοφία Φιλιππίδου
Ρόλος: Φαύστα
Φόρεμα αναφορικό του 19ου αιώνα με διάθεση ρεαλιστική και χιουμοριστική. Πρωτοτυπία στην επιλογή των υλικών. Τα φτερωτά ψαράκια στο πάνω μέρος του μπούστου προσδίδουν κίνηση.

«Με συγκινεί το γεγονός ότι ένα κοστούμι προτού φτάσει σε εμένα έχει αρχίσει να αναπνέει στα χέρια των ανθρώπων που το φτιάχνουν και χρειάζεται εγώ να είμαι εκεί για να μετρήσουν, να καταλάβουν τα μήκη, να δουν το πώς στρώνουν τα υλικά. Είναι μια πολύ μαγική διαδικασία αυτή, ειδικά όταν βρίσκομαι εδώ στο Εθνικό Θέατρο, στο ατελιέ των μοδιστρών. Είναι ένας κόσμος τρομερά ζωντανός και εκεί συναντάς το πραγματικό μεράκι και σκέφτεσαι ότι με το ίδιο μεράκι και εσύ θέλεις να υφάνεις τον ρόλο που θα “κατοικήσει” μέσα στο ρούχο το οποίο δημιούργησαν για εσένα. Δένομαι με τα κοστούμια που φορώ. Καταλαβαίνω όμως πάντα πόσο σημαντικό είναι να μην τα αφαιρέσω από το βεστιάριο ενός θεάτρου μετά το πέρας των παραστάσεων, γιατί αυτά ενδεχομένως θα μεταποιηθούν και θα χρησιμοποιηθούν μετά σε μια άλλη παράσταση. Είναι πολύ συγκινητικό να “γερνάει” ένα κοστούμι. Οταν μου δίνουν κάποιο που έχει φορεθεί ξανά, πάντα κοιτώ το ταμπελάκι για να δω ποιος ηθοποιός “κατοίκησε” εκεί πριν από εμένα. Είναι σαν μια ενέργεια που ανταλλάσσεται μέσα στον χρόνο. Ετσι χαίρομαι να ξέρω ότι ένα κοστούμι και μετά από εμένα θα πάρει τον δρόμο του και θα συνοδέψει άλλους ηθοποιούς. Εχω κρατήσει από ρόλους μου λοιπόν μόνο πράγματα πολύ φθαρμένα ή προσωπικά, τα οποία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά. Για παράδειγμα, πήρα μαζί μου τα μποτάκια της Μαρίνας Μπαρέ, της ηρωίδας του Καραγάτση από τη “Mεγάλη χίμαιρα” που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Τάρλοου. Είχαν πλέον λιώσει και χρειάστηκε μάλιστα να φτιάξουμε και δεύτερο ζευγάρι. Τα κρατώ στην ντουλάπα μου και πού και πού τα φορώ. Ειδικά τα υποδήματα φέρουν κάτι το συμβολικό, σαν να ορίζουν την πορεία, το πάτημα ενός ανθρώπου στη ζωή».
Ευχή: «Μου φαίνεται δύσκολο να σκεφτώ μια ευχή. Θα ευχόμουν ίσως το να βρίσκουμε τη δύναμη ό,τι είναι περίπλοκο, στρυφνό και δύσκολο να το βλέπουμε, να το “μιλάμε”, να το κατανοούμε και να το απαλύνουμε, όπως επίσης και να αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας με σεβασμό και ευγένεια».

Πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Τα φώτα της πόλης» σε σκηνοθεσία Αμάλιας Μπένετ στη Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» του Εθνικού Θεάτρου.

©Νίκος Κόκκας

Ρένη Πιττακή

Κοστούμι από την «Αγία Ιωάννα» του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, 1951
Σκηνοθεσία: Αλέξης Σολομός
Ενδυματολόγος: Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας
Ηθοποιός: Ελλη Βοζικιάδου (figurant)
Μεσαιωνικό φόρεμα. Δείγμα ραφής αναφορικό της εποχής του από βαμβακερό βελούδο με απλικέ μεταλλικά μοτίφ ιπποτών και κεντητή χρυσαφί ζορζέτα, φέρει τη δωρικότητα του κίονα.

«Από την εποχή του Αριστοτέλη είχε επισημανθεί η σημασία του κοστουμιού. Δεν είναι απλά διακοσμητικό στοιχείο, μολονότι χρησιμοποιήθηκε και ως κολακευτικό αξεσουάρ από κάποιες πρωταγωνίστριες για να προσθέσει χρυσόσκονη στην εμφάνισή τους. Οταν όμως υπηρετεί το έργο, μπορεί να δίνει το στίγμα μιας εποχής, δηλώνοντας την οικονομική επιφάνεια, την κοινωνική θέση αλλά και την αισθητική του ανθρώπου που επέλεξε να το φοράει. Συμβαίνει δηλαδή καλύπτοντας το σώμα να αποκαλύπτει την ψυχή και την ουσία. Βέβαια, τα ράσα δεν κάνουν τον παπά, μήπως όμως κάποτε τον κάνουν;».
Ευχή: «Στο “Ρωμαίος και Ιουλιέτα”, στο έργο του Σαίξπηρ που ετοιμάζουμε αυτόν τον καιρό στο Εθνικό Θέατρο, σε μια κοινωνία δυστοπική από τα μίση και τα συμφέροντα των μεγάλων, σκοτώνονται νέοι άνθρωποι, θύματα του μίσους που τους διαποτίζει. Επειδή και σήμερα η κοινωνία μας βρυχάται ύπουλα καθώς η χολή περισσεύει και η βία ξεσπά σε νεαρά, ανυπεράσπιστα εν πολλοίς, αδύναμα θύματα, εύχομαι να σταματήσει αυτή η φασιστική συμπεριφορά της όποιας εξουσίας και να μη θρηνήσουμε άλλα παιδιά».

Θα πρωταγωνιστήσει στην παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θέατρου. Πρεμιέρα 4 Μαρτίου 2023.

©Νίκος Κόκκας

Χρήστος Λούλης

Κοστούμι από τον «Δον Χουάν, ο απατεώνας της Σεβίλλης» του Τίρσο δε Μολίνα, 1989
Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς
Ενδυματολόγος: Διονύσης Φωτόπουλος
Ηθοποιός: Ντίνα Ανδριοπούλου
Ρόλος: Δούκισσα Ισαβέλλα
Χαρακτηριστικό δείγμα ραφής ισπανικής Αναγέννησης που σε συνδυασμό με τη μάσκα γερακιού δίνει μια σουρεαλιστική αίσθηση.

«Υπάρχουν παραστάσεις και ρόλοι που το θεατρικό κοστούμι δεν είναι καθόλου σημαντικό και άλλοι ρόλοι και παραστάσεις που είναι το πιο σημαντικό, σαν να αποτελεί τον ίδιο τον πυρήνα της διαδικασίας της μεταμόρφωσης. Σαν να το φοράς δηλαδή και ξαφνικά να αποκτάς πιο μεγάλα πόδια, πιο ψηλό λαιμό, άλλο σχήμα χεριών. Αν πρέπει τώρα να θυμηθώ ένα κοστούμι που με βοήθησε αφάνταστα στο “ξεκλείδωμα” ενός ρόλου, αυτό ήταν εκείνο που είχε δημιουργήσει η Ελλη Παπαγεωργακοπούλου για τον ρόλο του Εποπα στους “Ορνιθες” του Αριστοφάνη που σκηνοθέτησε ο Νίκος Καραθάνος. Για κάποιον λόγο με είχε μπλοκάρει αυτός ο ρόλος. Η Ελλη τότε με είχε καλέσει στο σπίτι της να δοκιμάσουμε κοστούμια. Θυμάμαι πάντα εκείνη τη στιγμή που μου είπε: “Ωραία, τώρα θα ντυθείς γιαγιά”. Ξεκινά λοιπόν να μου βάζει το τσεμπέρι, τη φούστα, τον στηθόδεσμο και στο τέλος προσθέτει και την καμπούρα. Και τότε τα πράγματα σαν να ξεδιάλυναν μέσα μου. Με αυτό το κοστούμι της Ελλης κατάφερα να ανέβω στη σκηνή και να κάνω κάτι, να ερμηνεύσω αυτόν τον ρόλο. Αλλιώς δεν θα μπορούσα».
Ευχή: «Θα πω μάλλον τα τετριμμένα. Καλά Χριστούγεννα. Να πιούμε και να γιορτάσουμε και να σκεφτούμε τον διπλανό μας που ίσως δεν είναι τόσο τυχερός όσο εμείς. Και ακόμη κι αν δεν θέλουμε να σκεφτούμε εκείνον, ας σκεφτούμε εμάς αυτές τις γιορτές. Να σκεφτούμε να αλλάξουμε κάτι στη δική μας ζωή, κάτι που να μην έχει να κάνει με τα χρήματα ή τα υλικά αγαθά, αλλά με κάτι πιο πνευματικό, με την αλλαγή μιας συνήθειας: να διαβάσουμε ένα βιβλίο, να πάμε σε μια παράσταση, να ακούσουμε ίσως πιο πολλή μουσική. Δεν ξέρω, ο καθένας να κάνει κάτι για εκείνον. Αυτό εύχομαι για τον κόσμο».

Θα πρωταγωνιστήσει στην παράσταση «Μια νύχτα στην Επίδαυρο» σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου στη Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» του Εθνικού Θεάτρου. Πρεμιέρα 22 Φεβρουαρίου 2023.

©Νίκος Κόκκας

Ζέτα Μακρυπούλια

Κοστούμι από τον «Βασιλιά Ληρ» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, 1978
Σκηνοθεσία: Αλέξης Μινωτής
Ενδυματολόγος: Βασίλης Φωτόπουλος
Ηθοποιός: Γρηγόρης Βαφιάς
Ρόλος: Δούκας της Κορνουάλης
Σύνθετο κοστούμι με αναφορικά και σύγχρονα στοιχεία. Ο απλικέ διάκοσμος της βελούδινης κάπας έχει επιρροές από τη σύγχρονη τέχνη των αρχών του 20ού αιώνα ως προς τη γεωμετρικότητα, την απλότητα και τη σαφήνεια των σχεδίων του. Εσωτερικό ένδυμα με το χαρακτηριστικό bag sleeve της εποχής του.

«Το κοστούμι στο θέατρο είναι πολλά παραπάνω από ένα όμορφο ρούχο. Αναδεικνύει τον χαρακτήρα των ηρώων και εν γένει το ίδιο το κείμενο της παράστασης. Θεωρώ ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικό εξωτερικό εργαλείο για τον ηθοποιό στην ενσάρκωση ενός ρόλου: οι υφές του, ο τύπος, όλα τα επιμέρους στοιχεία είναι μια ακόμα φόρμα, μια ακόμα έκφανση της προσωπικότητας του χαρακτήρα που καλείται να ξεδιπλώσει στη σκηνή. Την ίδια στιγμή, εκτός από την εικαστική σημασία που έχει ένα κοστούμι στη σύνθεση μιας παράστασης – στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί και έχουμε εξαιρετικούς ενδυματολόγους – νομίζω ότι βοηθάει και τον θεατή πέρα από τον ηθοποιό να διεισδύσει στο σύμπαν μιας παράστασης. Πολλές φορές στο θέατρο τελικά τα πράγματα προκύπτουν από έξω προς τα μέσα και όχι μόνο από μέσα προς τα έξω. Θέλω να πω ότι ο ηθοποιός βάζοντας το κοστούμι του και βγαίνοντας στη σκηνή άμα τη εμφανίσει συστήνεται, παραθέτει στοιχεία για τον ρόλο του χωρίς να χρειάζεται καν να αρθρώσει λέξη. Θυμάμαι στον “Γιούγκερμαν”, στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Τάρλοου, τα κουστούμια για τη Λίλη, τη μητέρα του Γιούγκερμαν, και την Ντάινα, τις δύο ηρωίδες που υποδύθηκα, τα οποία δημιούργησε ο Αγγελος Μέντης, με βοήθησαν να τις πλησιάσω. Θυμάμαι ακόμη στον “Δον Ζουάν”, αντίστοιχα, που σκηνοθέτησε ο Θέμης Μουμουλίδης, η ηρωίδα μου, η Ελβίρα, ειδικά στο β’ μέρος, έμοιαζε με αερικό. Φορούσα λοιπόν ένα κοστούμι της Παναγιώτας Κοκορού που ήταν ουσιαστικά ένα φουρό μόνο του, χωρίς πολλά φτιασίδια. Αυτό το ρούχο λοιπόν με έκανε να νιώθω ότι πετάω, ότι δεν πατάω στη γη, όπως και η Ελβίρα».
Ευχή: «Ξέρετε τι έχουμε πάθει τα τελευταία χρόνια; Φοβόμαστε να ευχηθούμε. Είναι αυτή ειδικά η τελευταία τριετία που μας βρήκαν όλα τα κακά. Οπότε κάθε φορά που κάνουμε μια ευχή κάτι γίνεται και η ζωή μάς τα δίνει όλα με το σταγονόμετρο. Θα ευχηθώ λοιπόν τα εφετινά Χριστούγεννα να φύγει ο φόβος και όσο γίνεται να ανακτήσουμε λίγο την ελευθερία που είχαμε στην έκφραση των απόψεών μας, των “θέλω” μας. Θα ήθελα δηλαδή να υπάρχει ένας κόσμος που δεν θα μας περιορίζει καθόλου, αλλά αντίθετα που θα μας αφήνει να ανθίσουμε. Νομίζω, ναι, ήρθε η ώρα να ανθίσουμε».

©Νίκος Κόκκας

Θάνος Τοκάκης

Κοστούμι από τη «Μήδεια» του Ευριπίδη, 1993
Σκηνοθεσία: Νίκος Χαραλάμπους
Ενδυματολόγος: Γιάννης Μετζικώφ
Ηθοποιός: Αντιγόνη Βαλάκου
Ρόλος: Μήδεια
Σπάνια παρουσίαση της Μήδειας σε κιτρινοχρυσαφί αποχρώσεις. Το σατέν ύφασμα είναι συνδυασμένο με μεταξωτό φλος κορδόνι, σαν ανθρώπινες φλέβες. Αυτός ο ψυχεδελικός συνδυασμός δημιουργεί μια υποβόσκουσα συναισθηματική ένταση.

«Για εμένα το θεατρικό κοστούμι αποτελεί βάση του ρόλου. Ξεκινάω μάλιστα να το πλάθω στη φαντασία μου από την αρχή που παίρνω έναν ρόλο στα χέρια μου, να φαντάζομαι δηλαδή τι θα μπορούσε να φοράει ο ήρωας που θα ενσαρκώσω. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αφήνω ελεύθερη τη φαντασία του ενδυματολόγου, αλλά είμαι από τους ηθοποιούς που συζητώ για το κοστούμι με τον σκηνοθέτη και όσο μάλιστα προχωρούν οι πρόβες βρίσκουμε πολλές φορές πράγματα που μπορούν να προστεθούν σε αυτό, γιατί ακριβώς θα είναι πολύ χρήσιμα για την αφήγηση. Αλλωστε θεωρώ ότι ο ηθοποιός, το κοστούμι και η υποκριτική γίνονται τελικά ένα ώστε να αφηγηθούν αυτά που θέλει να πει το έργο μέσα από τη σκηνοθεσία. Ενα από τα πιο εντυπωσιακά κοστούμια που έχω φορέσει ποτέ ήταν εκείνο που δημιούργησε ο Αγγελος Μέντης για την παράσταση “Φορτουνάτος” που σκηνοθέτησε η Μάρθα Φριντζήλα στο Εθνικό Θέατρο το 2009. Ηταν φτιαγμένο από πετσέτες, ένα εξαιρετικό πραγματικά κοστούμι. Ενα ακόμη που θυμάμαι έντονα είναι εκείνο που δημιούργησε για εμένα η Ελλη Παπαγεωργακοπούλου για την παιδική παράσταση “Η κοιμωμένη ξύπνησε”, η οποία παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου το 2006 στο θέατρο Πόρτα. Γενικά μου αρέσει να κρατάω μικρά πραγματάκια από τους ρόλους μου μετά το πέρας μιας παράστασης, όχι απαραίτητα κοστούμια, αλλά πράγματα που μου θυμίζουν μια συγκεκριμένη στιγμή».
Ευχή: «Η ευχή μου για αυτά τα Χριστούγεννα; Ελευθερία. Είναι μια λέξη που μπορεί να περιλαμβάνει πολλά πράγματα, σε κοινωνικό αλλά και ατομικό επίπεδο».

Πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Η σπασμένη στάμνα» σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση και Νίκου Χατζόπουλου στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θέατρου.

©Νίκος Κόκκας

Ναταλία Τσαλίκη

Κοστούμι από τον «Κύκλο με την κιμωλία» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, 2005
Σκηνοθεσία: Κώστας Τσιάνος
Ενδυματολόγος: Ιωάννα Παπαντωνίου
Ηθοποιός: Μελίνα Βαμβακά
Ρόλος: Νατέλα Αμπασβίλι
Πανωφόρι τύπου παραδοσιακού καυκασιανού ντουλαμά, με ελεύθερα απλικέ. Προσωπείο-καπέλο με χειροποίητα κρεμαστά φυλακτά.

«Το θεατρικό κοστούμι, όπως και το μακιγιάζ, είναι το όχημα που σε οδηγεί σε μια άλλη εποχή, σε έναν άλλον χρόνο, σε μια άλλη συνθήκη, στο πρόσωπο τελικά που καλείσαι να υποδυθείς. Στην αρχή της καριέρας μου μάλιστα είχε μεγαλύτερη ακόμη σημασία για εμένα σε σχέση με σήμερα, γιατί τότε είχα μεγαλύτερη ανάγκη να με βοηθήσει σε αυτή τη μετάβαση. Εννοώ δηλαδή ότι σήμερα με τα χρόνια, με την εμπειρία, μπαίνω πιο εύκολα στη συνθήκη ενός ρόλου. Δεν παύει πάντως το θεατρικό κοστούμι να είναι κομβικό για εμένα. Για αυτό πιστεύω είναι σημαντικό να ντύνεσαι και να βάφεσαι μόνος σου πριν από την παράσταση. Η ώρα που είσαι μπροστά στον καθρέφτη, που φοράς το ρούχο, που μακιγιάρεσαι, αυτή η ιεροτελεστία, που φέρει κάτι το μυσταγωγικό, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ρόλου σου. Είναι η γέφυρα για να μεταβείς στο πρόσωπο που υποδύεσαι. Θυμάμαι πολύ έντονα δύο θεατρικά κοστούμια ρόλων μου. Εκείνο που φόρεσα όταν υποδύθηκα τη δεσποινίδα Τζούλια του Στρίντμπεργκ το είχε δημιουργήσει η Κατερίνα Παπανικολάου και ήταν ένα κόκκινο βελούδινο φόρεμα που έχει “γράψει” μέσα μου, αλλά και ένα από τα κοστούμια που έβαλα όταν ερμήνευσα τη φάλτσα σοπράνο Φλόρενς Φόστερ Τζένκινς σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα. Το είχε δημιούργησε η Λουκία Χουλιάρα για τη στιγμή που ως Φλόρενς έπρεπε να ερμηνεύσω την άρια της Βασίλισσας της Νύχτας από τον “Μαγικό αυλό” του Μότσαρτ. Ηταν μια ολόκληρη κατασκευή. Εφερε κάτι το επιβλητικό και ταυτόχρονα το αστείο, όπως ακριβώς ήταν και ο χαρακτήρας της ηρωίδας μου».
Eυχή: «Η ευχή μου για αυτές τις ημέρες είναι να ανοιχτούμε και να αφήσουμε τον εαυτό μας ελεύθερο να χαρεί χωρίς ενοχές. Και αυτή η συνθήκη να μας ακολουθεί όλον τον χρόνο. Γιατί συνήθως έχει ημερομηνία λήξης αυτή η “άδεια αγάπης και χαράς” που παίρνουμε αυτές τις ημέρες. Μοιάζει να έχουμε ενοχοποιήσει την ευτυχία με όσα συμβαίνουν γύρω μας. Σαν να μη μας επιτρέπεται να είμαστε αθώοι και χαρούμενοι. Γιατί να χαλάμε τη ζωή μας, η οποία είναι πολύ μικρή και τελειώνει γρήγορα, μέσα στην γκρίνια, στην κριτική και στη μιζέρια; Να είμαστε χαρούμενοι, λοιπόν, όλον τον χρόνο. Αυτό είναι το καλύτερο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας: απενοχοποιημένη χαρά και αγάπη».