Ελευθερία Ζεγγίνη: Ενα «αστέρι» της γονιδιωματικής

Ως «αστέρι» της γενετικής ανέφερε την καθηγήτρια Ελευθερία Ζεγγίνη σε ανακοίνωσή του το γερμανικό Κέντρο Helmholtz στο Μόναχο με αφορμή τη «μεταγραφή» της σε αυτό τον περασμένο Σεπτέμβριο από το Ινστιτούτο Wellcome Sanger στο Κέιμπριτζ της Βρετανίας – η κυρία Ζεγγίνη ανέλαβε διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεταφραστικής Γονιδιωματικής στο Helmholtz. Η μέχρι στιγμής καριέρα της βολιώτισσας καθηγήτριας Υπολογιστικής Γενετικής δικαιολογεί πλήρως αυτόν τον τίτλο.

Η κυρία Ζεγγίνη τελείωσε το σχολείο στον Βόλο και σπούδασε αρχικώς Βιοχημεία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, από όπου πήρε το πτυχίο της το 1999. Από το ίδιο πανεπιστήμιο έλαβε και το διδακτορικό της το 2003 – η διατριβή της αφορούσε την ανοσογενετική της νεανικής αρθρίτιδας. Μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής της πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα στη στατιστική γενετική με εξειδίκευση στις ρευματικές παθήσεις και πάλι στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Η επόμενη μεταδιδακτορική έρευνά της διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης επάνω στη γενετική του διαβήτη τύπου 2. Το 2006 έλαβε υποτροφία από το Ιδρυμα Wellcome Trust Research προκειμένου να ασχοληθεί με ζητήματα που αφορούν τον σχεδιασμό, την ανάλυση και την ερμηνεία μελετών μεγάλης κλίμακας. Δύο χρόνια αργότερα ορίστηκε επικεφαλής της ομάδας Αναλυτικής Γονιδιωματικής Σύνθετων Χαρακτηριστικών του Ινστιτούτου Wellcome Trust Sanger. Επί δέκα χρόνια αποκάλυψε πολλά γενετικά μυστικά για πλήθος πολυπαραγοντικών νόσων (μάλιστα σημαντικές δημοσιεύσεις της έχουν φιλοξενηθεί επανειλημμένως στο ΒHMA-Science). Μέσα από την ερευνητική δουλειά της η κυρία Ζεγγίνη έκανε γνωστή στα πέρατα του (επιστημονικού και όχι μόνο) κόσμου την Κρήτη, δείχνοντας μεταξύ άλλων ότι οι κάτοικοι των ορεινών χωριών του Μυλοποτάμου κρύβουν στο DNA τους μια μετάλλαξη η οποία απαντάται σε αυτούς 40 φορές συχνότερα από ό,τι στους άλλους Ευρωπαίους – η μετάλλαξη αυτή αυξάνει τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης και μειώνει τα τριγλυκερίδια αποτελώντας «διαβατήριο» για καλή καρδιαγγειακή υγεία.

Στόχος της ελληνίδας καθηγήτριας είναι μέσα από τον συνδυασμό της επιδημιολογίας με την ανάλυση των μεγάλων δεδομένων (big data) στη γενετική να γίνει καλύτερα κατανοητό το γενετικό υπόβαθρο διαφορετικών ασθενειών με απώτερο στόχο την εξατομικευμένη ιατρική που θα είναι «κομμένη και ραμμένη» με βάση τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Και σε αυτόν τον στόχο έρχεται πλέον ακόμα πιο κοντά μέσα από τις μεγάλες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες που τις παρέχονται στο Κέντρο Helmholtz, το οποίο βρίσκεται σε πολύ στενή συνεργασία με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου αλλά και πλήθος άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων ανά τον κόσμο.

Η δρ Ζεγγίνη έχει κάνει εκατοντάδες δημοσιεύσεις σε έγκριτες επιστημονικές επιθεωρήσεις ενώ έχει λάβει και πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων το βραβείο για την «Καλύτερη Νέα Ερευνήτρια» από τη Βρετανική Εταιρεία Ρευματολογίας το 2002, το βραβείο Ιατρικής Ερευνας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης το 2002, το βραβείο «Νέο Ανερχόμενο Αστέρι» από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη Μελέτη του Διαβήτη το 2008. Εχει λάβει επίσης τον τίτλο της επίτιμης καθηγήτριας στο Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Λέστερ το 2013, τον τίτλο της επίτιμης καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ το 2018 καθώς και τον τίτλο του επίτιμου μέλους του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ το 2018.Τιμήθηκε και με το «Βραβείο Νέου Επιστήμονα 2017» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

Επιπλέον βρίσκεται μεταξύ των 45 ελλήνων επιστημόνων οι οποίοι έχουν γεννηθεί από το 1974 και μετά και έχουν δημοσιεύσει εργασίες με επιρροή στο κορυφαίο 0,1% της παγκόσμιας επιστήμης, σύμφωνα με το Thomson Reuters. Και να μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε ότι συνδυάζει αυτή την τόσο απαιτητική καριέρα με τη μητρότητα – είναι μητέρα δύο αγοριών με τα οποία επισκέπτεται αρκετές φορές τον χρόνο τη γενέτειρά της.