Ελλειμμα εταιρικής διακυβέρνησης στις εταιρείες

Χαμηλή έως μέτρια είναι η συμμόρφωση των ελληνικών εταιρειών σε όλους τους πυλώνες της εταιρικής διακυβέρνησης, όπως η πολυμορφία του ΔΣ και των επιτροπών, η διαχείριση κινδύνου, η μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση, αλλά και η πολιτική και έκθεση αποδοχών.

Αυτό προκύπτει από έρευνα της Grant Thornton για την εταιρική διακυβέρνηση σε 400 εισηγμένες και μη επιχειρήσεις με ερωτηματολόγιο σε διευθύνοντες συμβούλους και οικονομικούς διευθυντές.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν είναι ικανοποιητικά, καθώς  με τον όρο εταιρική διακυβέρνηση (Corporate Governance) περιγράφονται οι διαδικασίες εκείνες που εξασφαλίζουν σε μια επιχείρηση την εύρυθμη και δημοκρατική λειτουργία του διοικητικού της συμβουλίου με κύριο γνώμονα την προστασία των έννομων συμφερόντων όλων των μετόχων της, κυρίως όμως των μετόχων μειοψηφίας, έναντι των μεγαλομετόχων οι οποίοι σχεδόν πάντα μετέχουν στο διοικητικό συμβούλιο και λαμβάνουν τις αποφάσεις. Παράλληλα, μέσω της εταιρικής διακυβέρνησης επιδιώκεται η υπεύθυνη οργάνωση και λειτουργία της επιχείρησης, καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθούν οι εταιρικοί στόχοι και καθιερώνονται συστήματα παρακολούθησης και αποτίμησης των εταιρικών κινδύνων. Βασικός όμως στόχος είναι να εξασφαλιστεί η διαφάνεια των πεπραγμένων της διοίκησης έναντι των μικρομετόχων.

Από την άλλη πλευρά, τα περιθώρια βελτίωσης των ελληνικών εταιρειών είναι μεγάλα, αρκεί να θέσουν οι διοικήσεις τη βελτίωση αυτή ως προτεραιότητα, δεδομένου ότι η εταιρική διακυβέρνηση είναι κρίσιμη για την επιχειρηματική στρατηγική μιας εταιρείας αλλά και για τη δημιουργία εταιρικής αξίας.

Ενα ισχυρό σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης έχει θετική επίδραση στις περισσότερες επιχειρηματικές πτυχές, αφού 8 στους 10 ερωτηθέντες υποστηρίζουν ότι δίνει αξία στους μετόχους, βελτιώνει τις λειτουργικές ταμειακές ροές, την κερδοφορία και την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα.

Βεβαίως, μόνο 5 στα 10 στελέχη εκτιμούν ότι η εταιρεία τους έχει υψηλό βαθμό ωριμότητας αναφορικά με τις πρακτικές της εταιρικής διακυβέρνησης.

Οι περιοριστικοί παράγοντες της εταιρικής διακυβέρνησης είναι η έλλειψη διαδικασιών αξιολόγησης του ΔΣ και της Επιτροπής Ελέγχου αλλά και το αναποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης κινδύνου.

Οπως προκύπτει από την έρευνα, μόνο το 25% των μελών του  Διοικητικού Συμβουλίου είναι γυναίκες. Τέσσερις στις 10 εταιρείες έχουν ΔΣ αποκλειστικά από άντρες και 8 στις 10 δηλώνουν πως δεν διενεργούν  καμία επίσημη διαδικασία αξιολόγησης.

H σχέση εμπιστοσύνης με τους μετόχους και η εμπειρία στον κλάδο είναι τα σημαντικότερα κριτήρια (5 στους 10) για την επιλογή μελών στα ΔΣ. Ακολουθούν οι καινοτόμες ιδέες (2 στους 10) και η εμπειρία σε θέματα επενδυτικών σχέσεων (1 στους 10).

Εξι στις 10 εταιρείες δηλώνουν πως έχουν κάποια λειτουργία  εσωτερικού ελέγχου, ενώ 6 στις 10 δηλώνουν πως δεν έχουν υιοθετήσει κάποια διαδικασία αναγνώρισης και διαχείρισης κινδύνων. Επίσης, 8 στις 10 δήλωσαν πως δεν έχουν πλάνο διαδοχής ως κομμάτι του στρατηγικού σχεδιασμού.

Σε ό,τι αφορά τις πρακτικές γνωστοποίησης επαρκούς πληροφόρησης προκύπτει πως υπάρχει επαρκής πληροφόρηση μόνο στα χρηματοοικονομικά δεδομένα (8 στις 10) και ανεπαρκής πληροφόρηση σχετικά με το επιχειρηματικό μοντέλο (3 στις 10), το πλάνο διαδοχής (1 στις 10), τη μελλοντική ανάπτυξη  (3 στις 10), την ανάλυση αγοράς (3 στις 10) και τους κινδύνους (4 στις 10).

Αποτελεσματικότητα και δημιουργία αξίας

Οι εταιρείες με ισχυρή διακυβέρνηση είναι κατά 43% πιο αποτελεσματικές στην ανάπτυξη και πώληση προϊόντων και υπηρεσιών και κατά 29% πιο αποτελεσματικές στο να δημιουργούν κέρδη σύμφωνα με τους ερευνητές της Grant Thornton. Επίσης οι εταιρείες με ισχυρή διακυβέρνηση παράγουν διπλάσια απόδοση για τους μετόχους. Οι εταιρείες με ισχυρή διακυβέρνηση είναι κατά 15% περισσότερο φερέγγυες, έχουν κατά 25% περισσότερη ρευστότητα και κατά 3,4 φορές περισσότερα ρευστά διαθέσιμα για πληρωμές σε τράπεζες και προμηθευτές. Μια σημαντική βελτίωση στην εταιρική διακυβέρνηση σχετίζεται με μια κατά μέσο όρο 44% αύξηση στις λειτουργικές ταμειακές ροές, κατά 46% αύξηση στις ελεύθερες ταμειακές ροές και κατά 10% αύξηση του περιθωρίου των κερδών προ φόρων.

Χαμηλή αξιολόγηση για τις εισηγμένες

Σύμφωνα με την έρευνα, 4 στις 10 εταιρείες έχουν υιοθετήσει τον Ελληνικό Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΚΕΔ)
Τέσσερις στις 10 έχουν συντάξει δικό τους κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης και 2 στις 10 εφαρμόζουν τον κώδικα του ΣΕΒ, αν και έχει αντικατασταθεί από τον ΕΚΕΔ.
Επτά στις 10 επιχειρήσεις δεν έχουν υιοθετήσει διαδικασία αξιολόγησης του διοικητικού συμβουλίου. Εξι στις 10 δεν προέβησαν στη σύσταση επιτροπής αποδοχών και 7 στις 10 δεν προέβησαν σε σύσταση επιτροπής ανάδειξης υποψηφιοτήτων.
Τέσσερις στις 10 εισηγμένες έχουν τα ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη του ΔΣ λιγότερα του 1/3 του συνόλου των μελών.
Δύο στις 10 δεν δημοσιοποιούν ούτε τα βιογραφικά ούτε τη θητεία των μελών του ΔΣ και 7 στις 10 δεν έχουν προβεί στη σύσταση επιτροπής ανάδειξης υποψηφιοτήτων. Εξι στις 10 δεν έχουν προχωρήσει στη σύσταση επιτροπής αμοιβών, 5 στις 10 δεν γνωστοποιούν τον αριθμό των συνεδριάσεων του ΔΣ, καθώς και την παρουσία των μελών σε αυτές τις συνεδριάσεις. Πέντε στις 10 δεν έχουν υιοθετήσει διαδικασία αξιολόγησης των μελών του ΔΣ, 3 στις 10 έχουν πρόεδρο ΔΣ εκτελεστικό μέλος και αντιπρόεδρο μη εκτελεστικό. Επτά στις 10 έχουν πρόεδρο και αντιπρόεδρο ΔΣ εκτελεστικά μέλη.
Η πλειονότητα των μελών του ΔΣ (9 στους 10) έχουν εμπειρία σε χρηματοοικοομικά θέματα αλλά γνώσεις σε θέματα πληροφορικής και τεχνολογίας έχει μόνο το 39%. Εξι στους 10 γνωρίζουν από ιδιωτικά κεφάλαια και επενδύσεις, 5 στους 10 νομικά και 5 στους 10 μάρκετινγκ και δημόσιες σχέσεις.
Πέντε στις 10 επιχειρήσεις δεν παρέχουν αναλυτικές πληροφορίες για περιβαλλοντικά θέματα, 6 στις 10 δεν παρέχουν πληροφορίες για εργασιακά θέματα και 7 στις 10 δεν παρέχουν πληροφόρηση για κοινωνικά θέματα και θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μία στις 10 επιχειρήσεις δεν δημοσιοποιεί πολιτική αποδοχών, 5 στις 10 που δημοσιοποιούν πολιτική αποδοχών το περιεχόμενο της πολιτικής δεν συμμορφώνεται γενικώς με τις κανονιστικές απαιτήσεις, 3 στις 10 δεν δημοσιοποιούν έκθεση αποδοχών, ενώ 8 στις 10 που δημοσιοποιούν πολιτική αποδοχών προσφέρουν και μεταβλητές αποδοχές στα μέλη του ΔΣ.