Η Βρετανία και η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά στον τομέα της ασφάλειας και μετά το Brexit ώστε να προστατεύουν τους πολίτες τους, λέει στο «Βήμα» ο Τομ Ντάουντλ, αναπληρωτής διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Καταπολέμησης του Εγκλήματος (NCA) της Βρετανίας. Ο κ. Ντάουντλ βρέθηκε την περασμένη Τρίτη στην Αθήνα και συναντήθηκε με στελέχη των ελληνικών υπηρεσιών καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, ενώ πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στη βρετανική πρεσβευτική κατοικία, παρουσία του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρη Βίτσα. Ο βρετανός αξιωματούχος τόνισε επίσης ότι το σύγχρονο έγκλημα δεν αναγνωρίζει σύνορα και ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να διαρρήξουν τη σχέση που διαμορφώνεται μεταξύ των μεταναστών και των παρανόμων δικτύων διακίνησης προκειμένου να τα εξαρθρώσουν.
Θα μπορούσατε να μας υποδείξετε τους κύριους τομείς στους οποίους υπάρχει συνεργασία Ελλάδας – Βρετανίας αναφορικά με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος;
«Το 2015 η Βρετανία δημιούργησε μια ομάδα καταπολέμησης οργανωμένου εγκλήματος διακίνησης μεταναστών, την INVIGOR. Στόχος της είναι η παρεμπόδιση της δράσης δικτύων που εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση μεταναστών προς την Ευρώπη, μέσω της Μεσογείου και του Αιγαίου. Η φύση του οργανωμένου εγκλήματος είναι διεθνής, οι εγκληματίες δεν αναγνωρίζουν σύνορα, άρα η συνεργασία των αρχών ασφαλείας είναι επιβεβλημένη. Η βρετανική ομάδα συνεργάζεται πολύ στενά και αποδοτικά με την ΕΛ.ΑΣ., το Λιμενικό και τις δικαστικές αρχές για τον εντοπισμό, τη σύλληψη και την καταδίκη των εγκληματιών που εμπλέκονται στην παράνομη διακίνηση μεταναστών διά θαλάσσης και ξηράς. Τα τελευταία τρία χρόνια, συνδυάζοντας μέσα και πληροφορίες στη διάθεσή μας, έχουμε εξαρθρώσει δίκτυα με παρουσία στη Βρετανία, στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, έχουμε κλείσει εργαστήρια πλαστογράφησης ταυτοτήτων και διαβατηρίων στην Αθήνα. Και οι επιχειρήσεις συνεχίζονται».
Ως πρώην εκπρόσωπος της Βρετανίας στο Διοικητικό Συμβούλιο του Frontex και παράλληλα με το τρέχον χαρτοφυλάκιό σας παρακολουθείτε στενά τις εξελίξεις που αφορούν τη μετανάστευση. Θα μπορούσατε να μας δώσετε μια εικόνα για τη λειτουργία των δικτύων παράνομης διακίνησης μεταναστών και να μας εξηγήσετε τι καθιστά τόσο δύσκολη την εξάρθρωσή τους;
«Τα εγκληματικά κυκλώματα πιστεύουν ότι παρέχουν υπηρεσίες. Βρίσκουν τον τρόπο να υπερβαίνουν τα όποια εμπόδια, φυσικά ή νομικά, προσφέροντας, π.χ. μετακίνηση, ταυτότητες, κρησφύγετα και προσπαθώντας να διαφθείρουν αξιωματούχους. Δημιουργούν μια αγορά για μετανάστες που τους εμπιστεύονται. Τελικά όμως οι μετανάστες διαπιστώνουν ότι έκαναν λάθος, καθώς πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης και βίας και διατρέχουν πραγματικό κίνδυνο. Αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης πρέπει να πλήξουν οι κυβερνήσεις και οι αρχές ασφαλείας. Τα δίκτυα αυτά συνήθως δρουν μέσω πυρήνων που είτε έχουν κάποια χαλαρή σχέση μεταξύ τους είτε χρησιμοποιούν ο ένας τα μέσα του άλλου για την παράνομη διακίνηση μεταναστών από τις χώρες προέλευσης στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας. Σπανίως λειτουργούν ως πυραμίδα, όπως τα δίκτυα άλλων εγκληματικών δράσεων, π.χ. της διακίνησης ναρκωτικών. Αυτό καθιστά πιο δύσκολο το έργο των αρχών ασφαλείας για την εξάρθρωση ολόκληρων δικτύων και τον εντοπισμό των επικεφαλής τους. Ωστόσο, η προσέγγισή μας δεν στοχεύει μόνο στη σύλληψη των εμπλεκομένων, αλλά στην παρεμπόδιση της δράσης τους, στον εντοπισμό και την κατάσχεση των εσόδων από αυτήν».
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι τα Δυτικά Βαλκάνια έχουν γίνει μια φωλιά για το οργανωμένο έγκλημα.
«Κατά την εκτίμησή μας το οργανωμένο έγκλημα εκμεταλλεύεται τη βαλκανική οδό για την παράνομη μετακίνηση μεταναστών προς την Ευρώπη. Συνεργαζόμαστε με τους διεθνείς εταίρους μας στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, ειδικά για την πάταξη αυτής της εγκληματικής δράσης, καθιστώντας τις συνθήκες πιο δύσκολες. Τους τελευταίους 12 -18 μήνες έχουμε καταφέρει να παρεμποδίσουμε τέτοια κυκλώματα και να προχωρήσουμε σε συλλήψεις».
Πόσο επικίνδυνες είναι οι δραστηριότητες της αλβανικής μαφίας σε σχέση με τη διακίνηση ναρκωτικών;
«Το οργανωμένο έγκλημα είναι διεθνές φαινόμενο και δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες ομάδες ή χώρες. Παρατηρούμε ομάδες από όλον τον κόσμο να συνεργάζονται, κάτι που αποτελεί και μέτρο της επιτυχίας τους. Συνεπώς, στην NCA εστιάζουμε τις προσπάθειές μας στα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος που αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για τη Βρετανία. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται όσοι εμπλέκονται στη διακίνηση ναρκωτικών κατηγορίας α, ειδικά ηρωίνης, κρακ κοκαΐνης, κοκαΐνης και άλλων συνθετικών οπιοειδών. Τα ναρκωτικά αποτελούν συχνά τον αδύναμο κρίκο της δράσης ενός κυκλώματος και έτσι είναι το καλύτερο σημείο πρώτης παρέμβασης των αρχών ασφαλείας. Τα κυκλώματα διακίνησης ναρκωτικών είναι επιχειρήσεις που βασίζονται στη ρευστότητα. Οταν χάνουν «αγαθά αξίας» εν μέσω μιας συναλλαγής, η ρευστότητα παγώνει και για τα δύο μέρη. Αυτό σημαίνει απώλεια κεφαλαίων για άλλες εγκληματικές δραστηριότητες: δεν μπορούν πληρώσουν τους δικούς τους, πλήττονται η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία τους μεταξύ των άλλων δικτύων, πλήττεται το προφίλ τους, κι αυτό κάνει δύσκολο για αυτούς να συνεργαστούν στο μέλλον και  δυσχεραίνει τις μελλοντικές τους συνεργασίες με άλλα δίκτυα. Η NCA συνδυάζει τη συγκέντρωση πληροφοριών και την επιχειρησιακή δράση για την αντιμετώπιση όσων προκαλούν τη μεγαλύτερη βλάβη στη Βρετανία, συνεργαζόμενη με εταίρους στη Βρετανία και στο εξωτερικό».

«Το σύγχρονο έγκλημα δεν λαμβάνει υπόψη του σύνορα»

Πόσο σημαντική είναι η συνέχιση της σημερινής συνεργασίας ΕΕ – Βρετανίας στον τομέα της ασφάλειας και της πληροφόρησης;
«Εκτιμούμε πολύ τα οφέλη της πρόσβασής μας σε μια σειρά ευρωπαϊκών συστημάτων – αξιοποιούμε εκτενώς το Ευρωπαϊκό Ενταλμα Σύλληψης, το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, τη Europol, το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου και την Ευρωπαϊκή Εντολή Ερευνας στις προσπάθειές μας να καταπολεμήσουμε τη διασυνοριακή εγκληματικότητα και την τρομοκρατία και να προστατεύσουμε τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Πιστεύουμε ότι η γεωγραφική εγγύτητα της Βρετανίας με τους ευρωπαίους γείτονές της, το πλήθος των διασυνοριακών μετακινήσεων μεταξύ μας και η μεγάλη συνάφεια στην κλίμακα και τη φύση των απειλών που αντιμετωπίζουμε δικαιολογούν την ανάγκη ανάπτυξης ενός νέου, πιο φιλόδοξου μοντέλου συνεργασίας από τις ισχύουσες συμφωνίες τρίτων χωρών. Θα το επαναλάβω, το σύγχρονο έγκλημα είναι διεθνές έγκλημα – δεν λαμβάνει υπόψη του σύνορα. Συνεπώς, πρέπει να είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε αναλόγως και να μην αποκλειστούμε από την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία με τις διεθνείς αρχές ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των κρατών-μελών της ΕΕ, σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας στη Βρετανία και τις συνεργαζόμενες χώρες. Η ανταπόκρισή μας στην καταπολέμηση του εγκλήματος και στην προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων είναι πιο γρήγορη, πιο δυναμική και πιο ενημερωμένη χάρη στην πρόσβασή μας στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και στα εργαλεία που μας καθιστούν πολύ πιο αποτελεσματικούς στην προστασία των πολιτών και άρα ικανότερους να συνδράμουμε τους εταίρους μας να επιτύχουν τον ίδιο σκοπό. Η απειλή του οργανωμένου εγκλήματος παραμένει και εξελίσσεται. Πρέπει να μπορούμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη-μέλη της ΕΕ πριν και μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ για την ασφάλεια όλων των πολιτών. Ο αποκλεισμός της Βρετανίας από αυτά τα ευρωπαϊκά εργαλεία δημιουργεί κινδύνους: η διεθνής συνεργασία μας θα είναι βραδύτερη, λιγότερο αποτελεσματική και η ανταπόκρισή μας κατακερματισμένη. Αυτό θα έχει επιπτώσεις στη Βρετανία και στην ΕΕ, αποδυναμώνοντας τη συλλογική μας ικανότητα να αντιμετωπίσουμε τυχόν απειλές και να προστατέψουμε τους συμπολίτες μας».