Δεν χρειάζονται συμπόνια

Τον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο τον διαβάζω από τον καιρό που έπαιρνε συνεντεύξεις για το «Τέταρτο» του Μάνου Χατζιδάκι. Τον εκτιμώ και μου αρέσουν οι χαμηλοί τόνοι του: ο καλός σχολιογράφος δεν χρειάζεται να ουρλιάζει για να τραβά την προσοχή. Ως αναγνώστης του ομολογώ ότι προβληματίστηκα από μια τελευταία του τοποθέτηση σχετικά με τους αρνητές των εμβολίων. Ο Τσαγκαρουσιάνος μάς καλεί να είμαστε ανεκτικοί μαζί τους, να μην τους αποκαλούμε «ψεκασμένους», να μην τους κουνάμε το δάχτυλο, να μην κοροϊδεύουμε τη στάση τους γιατί σε άλλες περιπτώσεις «αρνητές» έχουμε υπάρξει και εμείς.

Ως παρατηρητής των μεταλλάξεων της ελληνικής μας κοινωνίας ο Τσαγκαρουσιάνος υπογραμμίζει ότι οι ακραίες απόψεις, οι «αρνήσεις» και οι πολλές φορές αστήρικτες ενστάσεις είναι χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής Ελλάδας και σημειώνει ότι σε ρόλο «αρνητών» μπορεί να έχουμε υπάρξει κατά καιρούς όλοι μας, είτε εξαιτίας της ροπής μας προς την αυταπάτη, είτε εξαιτίας του νεανικού μας ενθουσιασμού. Το διάβασα, το σκέφτηκα και ομολογώ ότι κάπου συμφώνησα.

Η ελληνική κοινωνία έχει πολλές φορές ενδώσει στη γοητεία της αμφισβήτησης της λογικής. Πότε στο όνομα της αγανάκτησης, πότε χάρη στη βεβαιότητα ότι είμαστε έθνος ανάδελφο, εξαιρετικό και σπάνιο – κι επομένως πρέπει να διαφοροποιούμαστε – και πότε γιατί ο εθνικιστικός μικροαστικός λαϊκισμός μάς επιτρέπει να ερμηνεύουμε ρόλους αξιοζήλευτους: να είμαστε π.χ. όλοι αντιστασιακοί, όλοι γνώστες των κρυφών μυστικών της οικουμένης και όλοι εξεγερμένοι απέναντι σε παγκόσμιες τάσεις που σκοπό έχουν την εθνική μας ισοπέδωση. Ημασταν βέβαιοι ότι η ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ είναι το ίδιο συνδικάτο και ψηφίσαμε πολλές φορές για να φύγουμε και από τους δύο οργανισμούς στους οποίους αρκετές χώρες λαχταρούν να μπουν. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήμασταν βέβαιοι ότι υπάρχει μια μαγική λύση για να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση, η οποία ήταν άλλωστε δημιούργημα των κακών Γερμανών που δεν έχουν Παρθενώνες. Οι πολιτικές μας προσεγγίσεις (που συνήθως βρίσκονται σε πλήρη ανακολουθία με τον γενικότερο τρόπο ζωής μας) δεν είναι οι μόνες ιδιαίτερες: έχουμε και γενικότερα κοινωνικά και θρησκευτικά «πιστεύω», που κατά καιρούς δείχνουν την τάση μας για διαζύγιο από τον ορθολογισμό. Εχουμε πιστέψει σε θαύματα της Παναγιάς (όχι μόνο της Τήνου). Κυκλοφορούμε με χαϊμαλιά – κάποιοι έχουμε και προσωπική «ξεματιάστρα». Πιστεύουμε φυσικά και σε Θεούς κι Αγίους που ασχολούνται με την περίπτωσή μας αποκλειστικά: τους ζητάμε να κερδίσει η ομάδα μας, να γλιτώσουμε από μια ασθένεια χωρίς επέμβαση, να πιάσουμε το λόττο κ.τ.λ. Ο Τσαγκαρουσιάνος έχει δίκιο παρατηρώντας τις «ψεκασμένες» ιδεοληψίες μας. Αλλά έχει άδικο όταν βάζει αυτές τις παιδικές μας ασθένειες στον ίδιο κουβά με τις τρέλες των αρνητών των εμβολίων. Γιατί είναι άλλο η ιδεοληψία που μαρτυρά μια έλλειψη ωριμότητας ή μια στενοκεφαλιά, κι άλλο η συνειδητή άρνηση της επιστήμης, η καλλιέργεια ενός φόβου που μπορεί να τινάξει στον αέρα την οικονομία της χώρας, την κοινωνική ευημερία και εν τέλει τη ζωή μας την ίδια.

Το λάθος που κάνει ο Τσαγκαρουσιάνος (και άλλοι πολλοί που αγαπούν τον ρόλο του φιλελεύθερου δικαιωματιστή) είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είμαστε εμείς που χλευάζουμε τους αρνητές των εμβολίων: είναι αυτοί που μας κάνουν επιθέσεις. Οι επιθέσεις αυτές δεν γίνονται στο πλαίσιο μιας αντιπαράθεσης ή ενός πολιτικού, ας πούμε, διχασμού απόψεων, αλλά είναι επιθέσεις στην ίδια τη λογική. Αν οι άνθρωποι αυτοί αρνούνταν να εμβολιαστούν και κουβαλούσαν αυτή τους την απόφαση σιωπηλά, κανείς νομίζω δεν θα ασχολούνταν μαζί τους: δεν θα τους ξέραμε καν. Ποιος μπορεί να διακρίνει έναν εμβολιασμένο από έναν μη εμβολιασμένο; Κανείς μας. Το πρόβλημα δημιουργείται με δύο τρόπους. Πρώτα-πρώτα γιατί ο αρνητής προσπαθεί να επιβάλει την επιλογή του κατηγορώντας ή χλευάζοντας όποιον τη θέση του δεν τη δέχεται. Κι έπειτα γιατί τις πιο πολλές φορές ο αρνητής είναι ένας κουτοπόνηρος που μιλάει εκ του ασφαλούς: το ντελίριο με το οποίο εξηγεί τη στάση του βασίζεται συνήθως στην απόλυτη βεβαιότητα ότι οι άλλοι θα εμβολιαστούν και χάρη στην ανοσία της αγέλης δεν θα έχει σε λίγους μήνες πρόβλημα κι αυτός. Πώς λοιπόν να μείνεις σιωπηλός απέναντι σε τέτοιους τύπους; Και πώς να βάλεις μπροστά μια εκστρατεία ενημέρωσής τους, που ο Τσαγκαρουσιάνος προτείνει ως μόνη λύση; Η ενημέρωση απαιτεί κάποιος να θέλει να ενημερωθεί: ο «ψεκασμένος» θεωρεί ψεκασμένο εσένα που εμβολιάστηκες – σε θεωρεί ανενημέρωτο και θύμα. Δεν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που ζουν σε βουνά και ερημονήσια και υποφέρουν από άγνοια. Εχουμε να κάνουμε με τύπους που τα ξέρουν όλα. Και ζουν αναμεσά μας.

Οι άνθρωποι που εμβολιάζονται στις περισσότερες των περιπτώσεων κάνουν γνωστή την απόφασή τους με μια φωτογραφία του κέντρου που επισκέφθηκαν – πολλοί μοιράζονται με τους φίλους τους και τη στιγμή του εμβολιασμού τους. Οι αρνητές, αντιθέτως, περιμένοντας την προβολή που τα media εξασφαλίζουν σε κάθε ακραία έκφραση αντισυμβατικότητας, επιτίθενται στην επιστήμη και στη λογική και γίνονται και φίρμες! Αν τα media δεν τους δώσουν σημασία, κλείνουν πρώτο τραπέζι πίστα στο πανηγύρι του Διαδικτύου και προβάλλουν την τρέλα τους: για αυτό άλλωστε τους ξέρουμε όλους! Περνούν μπροστά μας σαν πομπή. Μέλη της; Οι πάντες. Τραγουδιστές που έγιναν ειδήμονες σε ζητήματα COVID-19 αποκαλύπτοντας τα σχέδια των Ιlluminati της παγκοσμιοποίησης. Επιχειρηματίες που δηλώνουν ότι δεν θέλουν να πειραχτεί το DNA τους. Κοσμικοί που «είδαν» μόνοι αυτοί ότι ο δήμαρχος δεν εμβολιάστηκε. Ηθοποιoί που ως γατούλες νιαουρίζουν «δεν θέλω, φοβάμαι». Παπάδες που ρίχνουν ανάθεμα στις φαρμακευτικές εταιρείες. Σαλεμένοι γιατροί που φωνάζουν «πάτε σπίτι, θα πεθάνετε όλοι» σε ανθρώπους που ήθελαν να εμβολιαστούν. Ολοι αυτοί έχουν ονοματεπώνυμα και αν δεν τα γράφω είναι γιατί δεν χρειάζονται κι άλλη προβολή: αρκετή ζημιά έχουν κάνει.

Πιστεύει πραγματικά κάποιος ότι με αυτούς μπορεί να γίνει γόνιμος διάλογος και να αλλάξουν γνώμη; Είναι απίθανο. Ολοι έχουν βεβαιότητες τόσο ακραίες, που είναι αδύνατο να τους δημιουργήσεις αμφιβολίες – το εγώ τους είναι πανίσχυρο. Αυτό που χρειάζεται είναι να προστατευθεί η κοινωνία από την τρέλα τους, κι αυτό μπορεί να γίνει με μέτρα όπως το πιστοποιητικό για τα ταξίδια, η απαγόρευση εισόδου σε κλειστούς χώρους, η μη προσέλευση σε γήπεδα κτλ. κτλ.

Θα βρεθεί πάντα κάποιος να κλάψει για τα χαμένα τους δικαιώματα. Θα το δεχτώ. Οι λογικοί άνθρωποι, όπως ο Τσαγκαρουσιάνος, δείχνουν συμπόνια, και για αυτό τους ακούω προσεκτικά. Οι «ψεκασμένοι», αντιθέτως, ούτε ακούν, ούτε συμπονούν…