AXION HELLAS: «Μόνο αν επιστρέψουν οι νέοι τα νησιά μας θα έχουν προοπτική»

«Κι ἡ θάλασσα, πού σκίρτησε σὰν τὸ χοχλὸ ποὺ βράζει,

ἡσύχασε καὶ ἔγινε ὅλο ἡσυχία καὶ πάστρα,

σὰν περιβόλι εὐώδησε κι ἐδέχτηκε ὅλα τ᾿ ἄστρα·

κάτι κρυφὸ μυστήριο ἐστένεψε τὴ φύση

κάθε ὀμορφιὰ νὰ στολιστεῖ καὶ τὸ θυμὸ ν᾿ ἀφήσει».

Η εικόνα που δημιουργεί ο Διονύσιος Σολωμός στον «Κρητικό», περιγράφοντας την αποστομωτική ομορφιά των ελληνικών θαλασσών όταν κοπάζει η καταιγίδα και επιβάλλεται η γαλήνη είναι γνωστή στους κατοίκους των νησιών μας και σε όσους έχουμε ταξιδέψει στα πέλαγά μας τους μήνες του χειμώνα. Τότε που η ατμόσφαιρα αποκτά μια μεταφυσική καθαρότητα και που το ψύχος ξυπνάει τις αισθήσεις και χαρίζει ανάσες ευεξίας. Την ίδια στιγμή, ο νησιωτικός χειμώνας έχει μοναξιά και απομόνωση και είναι εξαιρετικά σκληρός και δύσκολος για τους μόνιμους κατοίκους των νησιών, ειδικά των μικρών. Σε αυτό το σημείο ξεκινά η ιστορία μας, με την προσθήκη στην εικόνα μιας παρέας που, μοιρασμένη σε μεγάλα φουσκωτά, διασχίζει τη χειμωνιάτικη θάλασσα με προορισμό εκείνα τα νησάκια τα οποία μετά βίας διακρίνονται στον χάρτη. Είναι η παρέα της Axion Hellas, που εδώ και τέσσερα χρόνια ταξιδεύει στις πιο απομακρυσμένες νησιωτικές περιοχές της χώρας μας για να βοηθήσει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων τους. Πώς; Με πολλούς και διάφορους τρόπους, όπως μας εξηγεί ο εμπνευστής και πρόεδρός της Βασίλης Πατέρας, δηλώνοντας χαρούμενος και υπερήφανος για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η οργάνωση.

Με απόλυτη διαφάνεια

Δικαιολογημένη η υπερηφάνειά του, ξεκινώντας από το ότι η Axion Hellas «δεν έχει πάρει και δεν θα πάρει ποτέ, γιατί το απαγορεύει το καταστατικό της, οποιαδήποτε επιχορήγηση από δημόσιο φορέα. Χρηματοδοτείται από ιδιωτικούς πόρους και από τις εισφορές των μελών της. Ολοι όσοι συμμετέχουν πληρώνουν από την τσέπη τους. Αλλο χαρακτηριστικό της είναι ότι δεν έχει ούτε έναν μισθωτό. Είμαστε όλοι εθελοντές». Τα πάγια έξοδά της δεν ξεπερνούν τα 750 ευρώ τον μήνα. Πώς επιτυγχάνεται αυτό; «Δεν έχουμε γραφεία, αλλά και… έχουμε γραφεία» λέει ο συνομιλητής μου, εξηγώντας: «Μας φιλοξενεί ένα μεγάλο δικηγορικό γραφείο στην πλατεία Κολωνακίου. Το μόνο που πληρώνουμε είναι το ενοίκιο μιας αποθήκης όπου έχουμε όλα μας τα υλικά. Εργαλεία, ιατροφαρμακευτικό υλικό, πράγματα απαραίτητα για τα ταξίδια μας, όλη την προίκα μας».

Η οικονομική αυτονομία, διαφάνεια και καθαρότητα είναι πάντα απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία της οργάνωσης, γι’ αυτό και η Axion Hellas ελέγχεται από την εταιρεία ορκωτών λογιστών Ernst & Young. «Είναι πολύ σημαντικό και να φαινόμαστε και να είμαστε τίμιοι» λέει χαρακτηριστικά ο Β. Πατέρας, «γιατί όταν βγαίνεις για να βοηθήσεις τον άλλον δεν μπορεί να μην είσαι τίμιος. Και όταν κάποιος σε εμπιστεύεται και σε στηρίζει με τα χρήματά του είναι πολύ κακό τα χρήματα που δίνει για να κάνει το καλό να πηγαίνουν για έναν άλλον σκοπό».

Οι εθελοντές και το έργο τους

Την ιδέα για τη δημιουργία της Axion Hellas είχε όταν νεότερος, ως μέλος άλλων οργανώσεων με κοινωφελές έργο, είδε όχι μόνο τις καλές προθέσεις των ανθρώπων αλλά και τις αδυναμίες του συστήματος.

«Προσπάθησα, λοιπόν, να φτιάξω κάτι άλλο που να μην έχει αυτές τις αδυναμίες, μαζί με φίλους συνοδοιπόρους και με άξια συμπαραστάτριά μου τη σύντροφό μου Μελίνα Τραυλού, την οποία και ευχαριστώ για ό,τι έχει κάνει ως τώρα. Αυτή είναι η δύναμη της Axion Hellas, τα στελέχη της, οι εθελοντές της, που έχουν όρεξη, δύναμη και όραμα. Με όρεξη, με δύναμη, με τα πάντα!». Πώς λοιπόν λειτουργεί η οργάνωση; «Εχουμε ένα πολύ δυνατό Διοικητικό Συμβούλιο» λέει ο πρόεδρος της οργάνωσης, «τα μέλη του οποίου ασχολούνται καθένα με έναν συγκεκριμένο τομέα, οπότε υπάρχει καταμερισμός αρμοδιοτήτων. Ολοι εμείς έχουμε συνεχή επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες, με δημάρχους, με προέδρους πολιτιστικών συλλόγων, με δασκάλες, με καθηγητές, με καβοδέτες, με τους πάντες, οι οποίοι μας ενημερώνουν για τα προβλήματα που υπάρχουν. Βλέπουμε τις ανάγκες που έχει κάθε νησί, τις αξιολογούμε και ακολούθως πηγαίνουμε κάθε χειμώνα επί τόπου, διαπιστώνουμε με τα ίδια μας τα μάτια τι γίνεται και αναλόγως με τα οικονομικά μας προχωράμε και πράττουμε».

Μεταξύ άλλων, στο Καστελλόριζο έχουν φτιάξει μία παιδική χαρά και ένα πολυγήπεδο για μπάσκετ, βόλεϊ και ποδόσφαιρο στο σχολείο, καθώς και μία μεγάλη παιδική χαρά στο λιμάνι. Εχουν επίσης ανακατασκευάσει το στρατόπεδο του νησιού, καθώς και τα στρατόπεδα της Ρω και της Στρογγύλης, σε μια προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των στρατιωτών που βρίσκονται εκεί. Πέρυσι, πάλι στο Καστελλόριζο, είχαν οργανώσει και σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων, ανάμεσά τους και συναυλία της Αλκηστης Πρωτοψάλτη, που «ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρη και θετική, ήρθε μάλιστα μαζί μας, για τέσσερις ημέρες, με τα φουσκωτά σκάφη με τα οποία ταξιδεύουμε πάντα».

Επιπρόσθετα, η οργάνωση συνεργάζεται με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Robert F. Kennedy Human Rights σε εκπαιδευτικά προγράμματα, με τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας, με την Ενωση «Μαζί για το παιδί», το WWF, το ΕΛΜΕΠΑ, το Μουσείο Μπενάκη κ.ά. Πραγματοποιεί, επιπλέον, καθαρισμούς παραλιών, βυθών και ακτών. Καθοριστικές για τη λειτουργία της είναι οι προσφορές διάφορων δωρητών «τους οποίους», λέει ο κ. Πατέρας, «θέλω να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου για τη γενναιοδωρία τους και τη στήριξή τους». Εφέτος η Axion Hellas πρόσφερε στη Χάλκη γεννήτρια 350 kW, η οποία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες όλου του χωριού και του στρατοπέδου που λειτουργεί στο νησί αν προκύψει πρόβλημα με τη ΔΕΗ. Στο πρόσφατο ταξίδι της στο Καστελλόριζο, όπου οι εθελοντές γιατροί πραγματοποίησαν διαγνωστικά τεστ για την COVID-19, συμμετείχαν ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης και η σύζυγος του Πρωθυπουργού, κυρία Μαρέβα Μητσοτάκη, «η οποία ταξίδεψε όπως όλη η οργάνωση με τα φουσκωτά μας. Πέρυσι, στις εκδηλώσεις που είχαμε κάνει, μας είχε τιμήσει με την παρουσία του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Αμανατίδης, τον οποίο εκτιμώ» επισημαίνει ο Β. Πατέρας: «Τι θέλω να πω; Πως στις δράσεις μας είναι ευπρόσδεκτοι όλοι όσοι αγαπούν την πατρίδα και τον εθελοντισμό, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης. Βεβαίως, μια οργάνωση σαν τη δική μας προσεγγίζεται και από πολιτικούς. Εγώ είμαι καλόπιστος και θεωρώ πάντα πως θέλουν να βοηθήσουν το έργο μας. Ευτυχώς όμως δεν έχουμε την ανάγκη κανενός υπουργού ή βουλευτή, οπότε μπορούμε να κρατάμε τις απαραίτητες αποστάσεις ασφαλείας».

Η μεγάλη σημασία των μικρών νησιών

Στα ταξίδια τους τα μέλη της Axion Hellas μένουν σε δωμάτια που νοικιάζουν και πληρώνουν από την τσέπη τους, όπως από την τσέπη τους καλύπτουν όλα τα προσωπικά έξοδά τους, γιατί «θέλουμε, όπου πηγαίνουμε, να ενισχύουμε την τοπική κοινωνία. Γι’ αυτό δεν δεχόμαστε να μας φιλοξενήσουν. Από εκεί και πέρα, εννοείται πως ένα φαγητό ο δήμαρχος πάντα μας το προσφέρει ή θα μας καλέσει σε ένα γλέντι. Είναι τιμή για εμάς να βρισκόμαστε εκεί, με όλους αυτούς τους αξιοθαύμαστους ανθρώπους που φυλάνε τα σύνορά μας». Ο Βασίλης Πατέρας θυμάται έντονα μία εκδήλωση που είχε γίνει όταν η οργάνωση έκανε τα πρώτα βήματά της. «Ηταν το 2017, και είχαμε φωνάξει τον τότε αρχηγό ΓΕΕΘΑ, ναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη, ο οποίος μίλησε για την εθνική σημασία του Καστελλορίζου, της Γαύδου και του Αγαθονησίου. Είχε αναλύσει τι σημαίνουν για την πατρίδα, για την ελληνική ΑΟΖ, για το μέλλον μας, αυτά τα μικρά νησιά. Ακριβώς επειδή η σημασία τους είναι τεράστια, γι’ αυτό και εμείς αποφασίσαμε να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας κυρίως εκεί, αν και δραστηριοποιούμαστε και σε άλλα νησιά στο Αιγαίο και στο Ιόνιο. Αισθάνομαι δικαιωμένος για την απόφασή μας, και θυμάμαι ξανά και ξανά τα λόγια του ναυάρχου Αποστολάκη στην παρούσα συγκυρία, τώρα που ηχούν ανατριχιαστικά επίκαιρα».

Στήριξη στον ελληνικό στρατό

Η Axion Hellas, εκτός από τις τοπικές κοινωνίες συνδράμει και τον ελληνικό στρατό, «ένα κομμάτι της κοινωνίας μας που καμία άλλη οργάνωση δεν το έχει πλησιάσει. Γιατί ο στρατός είναι εκεί και για να βοηθήσει την κοινωνία. Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντική η παρουσία του. Γι’ αυτό κι εμείς επιδιώξαμε να τον βοηθήσουμε. Τώρα που μιλάμε, ήδη ανακατασκευάζουμε το στρατιωτικό φυλάκιο του Αγαθονησίου. Ελπίζουμε να είναι έτοιμο σε έναν-ενάμιση μήνα». O Βασίλης Πατέρας υπηρέτησε τη θητεία του στο Πολεμικό Ναυτικό, ως βατραχάνθρωπος: «Συμμετείχα στις ομάδες υποβρυχίων καταστροφών και εκεί γνώρισα και τον τωρινό αρχηγό ΓΕΕΘΑ, τον Κωνσταντίνο Φλώρο, έναν άνθρωπο τον οποίο σέβομαι και εκτιμώ απεριόριστα και που θεωρώ πως, στη θέση που βρίσκεται, είναι ό,τι καλύτερο μπορούσε να τύχει στην πατρίδα αυτές τις ώρες. Για πολλούς μήνες κοιμόμασταν στην ίδια κουκέτα ως συμμαθητές στο Σχολείο Υποβρύχιων Καταστροφών. Το δέσιμο είναι μεγάλο. Και με αυτόν και με τον επιτελάρχη στο ΓΕΣ αντιστράτηγο Νικόλαο Φλάρη, και με τον διοικητή ΑΣΔΕΝ αντιστράτηγο Πέτρο Δεμέστιχα. Μία παρέα ήμασταν, σε έναν θάλαμο». Η φιλία που ξεκίνησε τότε συνεχίζεται και ο κ. Πατέρας πάντα συνδράμει τον στρατό μέσω της Axion Hellas: «Ανέκαθεν θεωρούσα πως το να υπηρετείς τη θητεία σου είναι κάτι σημαντικό. Δεν παραβλέπω τις ατέλειες του συστήματος… Ομως, στους βατραχανθρώπους απέκτησα φίλους ζωής. Και διαμόρφωσα τη νοοτροπία μου. Οποιος έχει το κουράγιο να τελειώσει αυτό το επίλεκτο σώμα φεύγει με πολλά εφόδια. Μαθαίνει πως αν το σώμα έχει αντοχές και όρια, το πνεύμα δεν έχει».

Σε μια εποχή που οι λέξεις εθνισμός, εθνικισμός, πατριωτισμός, φιλοπατρία κ.λπ. χρησιμοποιούνται συχνά με τρόπο ομιχλώδη, ασαφή, ακόμα και διαστρεβλωμένο (από άγνοια ή λόγω σκοπιμότητας), ο συνομιλητής μου εξηγεί με καθαρότητα τις δικές του θέσεις λέγοντας πως «οτιδήποτε είναι ακραίο, δεν είναι καλό. Από εκεί και πέρα, το να υπηρετείς την πατρίδα σου υπερβαίνει την όποια πολιτική τοποθέτησή σου. Αφορά ξεκάθαρα τη σχέση κάθε ανθρώπου με την πατρίδα του, με τις ρίζες του, με τις ηθικές αρχές του».

Η φιλοπατρία και ο εθελοντισμός είναι εξάλλου οι κινητήριες δυνάμεις της Axion Hellas, η οποία συνεχίζει το δραστήριο πρόγραμμά της. «Περιμένουμε να μας δώσει το υπουργείο τις απαραίτητες άδειες – γιατί αυτή τη στιγμή η κατάσταση είναι περίεργη -, ώστε να ξεκινήσει η επόμενη αποστολή» λέει ο Β. Πατέρας. «Είμαστε πανέτοιμοι, ώστε μόλις εξομαλυνθεί η κατάσταση, να ξαναβγούμε στη θάλασσα». Και ενώ σχεδιάζει το επόμενο ταξίδι προσφοράς, καλεί το κράτος να επανεξετάσει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τις ακριτικές νησιωτικές περιοχές, και γενικότερα όλα τα νησιά. «Δεν μπορεί όταν ζεις στην Ανάφη να πληρώνεις σχεδόν διπλή την τιμή της βενζίνης από τον κάτοικο της Αθήνας»,λέει,«για να φέρω ένα μόνο παράδειγμα. Πρέπει το κράτος να χαράξει μία νέα στρατηγική για τη νησιωτική Ελλάδα. Μία στρατηγική ενίσχυσης των νησιών, με τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών. Μόνο τότε θα μπορέσουν οι νέοι άνθρωποι να πάνε και να ζήσουν εκεί. Και μόνο αν επιστρέψουν οι νέοι άνθρωποι τα νησιά μας θα αποκτήσουν προοπτική. Με τα μάτια στραμμένα στα νησιά, λοιπόν, ειδικά αυτή την εποχή! Είναι κρίσιμες οι στιγμές που ζούμε, και όλοι καλούνται να σταθούν στο ύψος τους και να δείξουν για άλλη μια φορά τι σημαίνει Ελληνας».