Αχαρτογράφητο το έδαφος για τον Covid και τα παιδιά

Aπό το πρώτο κύμα της πανδημίας και μέχρι προσφάτως θεωρούνταν σε σημαντικό βαθμό «άτρωτα» απέναντι στον νέο κορωνοϊό. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα τα παιδιά, περί ων ο λόγος, φαίνεται να ανεβαίνουν στον πίνακα των κορωνο-στατιστικών: Ολοένα και συχνότερα καταγράφονται κρούσματα του SARS-CoV-2 σε μικρές ηλικίες, ενώ ακούμε και για πιο πολλές νοσηλείες παιδιών με COVID-19 – μάλιστα πριν από μερικές ημέρες μια 16χρονη από τη Θήβα έγινε το νεότερο θύμα του ιού στη χώρα μας. Τι μαρτυρούν όλα αυτά, με δεδομένο μάλιστα ότι την εβδομάδα που μας πέρασε, στο πλαίσιο του νέου σκληρού λοκντάουν που αποφασίστηκε και για την Αττική, τα σχολεία έκλεισαν για άλλη μια φορά; Ο νέος κορωνοϊός – και δη τα μεταλλαγμένα στελέχη του – έβαλε πλέον πιο ψηλά στη… λίστα των προτιμήσεών του τις μικρές ηλικίες; «Το Βήμα» ήλθε σε επαφή με τους καθ’ ύλην αρμοδίους, τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, αναζητώντας απαντήσεις.

Ελλειψη στοιχείων για τις μικρές ηλικίες

O καθηγητής Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια στις ΗΠΑ Θεοκλής Ζαούτης σημείωσε πως «το βρετανικό μεταλλαγμένο στέλεχος του ιού έχει εντοπιστεί σε παιδιά στη χώρα μας. Ωστόσο μέχρι αυτή τη στιγμή (σ.σ. το βράδυ της περασμένης Πέμπτης) η Επιτροπή δεν έχει στα χέρια της συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με τη διασπορά του στις μικρές ηλικίες». Ο καθηγητής πρόσθεσε ότι πλέον παρατηρείται «αυξημένη μεταδοτικότητα του ιού στα παιδιά αλλά και στους ενηλίκους. Ωστόσο η αύξηση αυτή φαίνεται να είναι αναλογική. Καθώς αυξάνονται τα κρούσματα γενικώς στην κοινότητα, παρατηρούνται περισσότερα κρούσματα και σε παιδιά. Αναλογικά αυξάνονται και οι νοσηλείες, καθώς, όταν έχουμε περισσότερα κρούσματα σε σύγκριση με τα προηγούμενα κύματα, είναι επόμενο κάποια στιγμή να δούμε και ορισμένες περιπτώσεις βαρύτερης νόσησης». Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναμένουμε πλέον και περισσότερες περιπτώσεις του πολυσυστημικού φλεγμονώδους συνδρόμου στα παιδιά (Multisystem Inflammatory Syndrome in Children-MIS-C), ενός σοβαρού συνδρόμου που «χτυπά» πολλά συστήματα του οργανισμού και συνδέεται με γενικευμένη φλεγμονή; «Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται περί τις δύο με τέσσερις εβδομάδες από τη στιγμή της αρχικής λοίμωξης. Παρότι πρόκειται για σπάνιο σύνδρομο, ίσως και πάλι αναλογικά δούμε περισσότερες περιπτώσεις του σε αυτό το κύμα».

Πού οδηγεί το «ακορντεόν» MES}

Το βρετανικό στέλεχος «εντοπίστηκε στη συρροή κρουσμάτων σε παιδιά στο Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο στην Καλλιθέα, ωστόσο δεν έχουμε ακόμη πολλά στοιχεία για το στέλεχος αυτό στα παιδιά στη χώρα μας» ανέφερε η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) Βάνα Παπαευαγγέλου. Η καθηγήτρια τόνισε πάντως ότι «τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα αλλά και τα επιδημιολογικά δεδομένα από το περασμένο φθινόπωρο έχουν δείξει με σαφήνεια ότι η πρωτοβάθμια εκπαίδευση δεν οδηγεί το επιδημιολογικό φορτίο, δεν δημιουργεί διασπορά στη κοινότητα, ενώ τα κρούσματα που διαγιγνώσκονται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς αντικατοπτρίζουν τη διασπορά της λοίμωξης στην κοινότητα. Τα μικρά παιδιά, της πρώτης σχολικής ηλικίας, μεταδίδουν λιγότερο στους συμμαθητές τους, στα μέλη της οικογένειάς τους αλλά και στους δασκάλους τους. Η ενδοσχολική διασπορά στα δημοτικά είναι λιγότερο συχνή όταν συγκριθεί με τα παιδιά της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ιδιαίτερα με τα παιδιά του λυκείου, τα οποία συμπεριφέρονται όπως οι ενήλικοι. Αν και δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί η αιτιολογία αυτής της παρατήρησης, η πιθανότερη – αλλά όχι η μοναδική – εξήγηση είναι ότι τα μικρά παιδιά είναι συχνά ασυμπτωματικά. Είναι γνωστό ότι οι ασυμπτωματικοί ασθενείς μεταδίδουν λιγότερο στο περιβάλλον τους». Η κυρία Παπαευαγγέλου συμπλήρωσε ότι τα δεδομένα του ΕΟΔΥ σε ό,τι αφορά το ποσοστό παιδιών 0-17 ετών που διαγιγνώσκονται με COVID-19 δείχνουν ότι διαχρονικά, όποτε ανοίγουν τα σχολεία, αυτό αυξάνεται (από 6,2% στις 10/9 σε 8% στις 10/11 και από 6% στις 10/1 σε 6,7% στις 10/2). Οι δύο πιο καλά σχεδιασμένες μελέτες που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως ως σήμερα δείχνουν ότι το κλείσιμο των σχολείων δεν βοηθά στη βελτίωση του επιδημιολογικού φορτίου, υπογράμμισε η καθηγήτρια. Σε ό,τι αφορά δε το μεταλλαγμένο βρετανικό στέλεχος, «τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεταδοτικότητα εξαιτίας του αυξάνει σε όλες τις ηλικίες, αλλά όχι περισσότερο στα παιδιά όπως είχε αρχικά υποτεθεί».

Πώς να κρυφτούνε τα παιδιά;

Μήπως όμως τελικώς η εικόνα που έχουμε για τα παιδιά και τον ιό είναι παραπλανητική, καθώς διεξάγονται λιγότερα διαγνωστικά τεστ στα παιδιά, αφού πολλά εξ αυτών είναι ασυμπτωματικά; Οπως απάντησε η καθηγήτρια Παιδιατρικής – Λοιμωξιολογίας στο ΕΚΠΑ Μαρία Τσολιά, «το έδαφος σε ό,τι αφορά τα παιδιά και τον νέο κορωνοϊό είναι σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητο. Και παρότι δεν υπάρχει σαφής εικόνα για τα τεστ στα παιδιά, εκτιμούμε ότι τα παιδιά είναι πιθανότερο να ελέγχονται όταν πηγαίνουν σχολείο χάρη και στη διάδοση των rapid tests». Και η κυρία Τσολιά ανέφερε ότι «τα περιστατικά COVID-19 στα σχολεία αντανακλούν την κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα, αλλά δεν τη μεγεθύνουν. Οσο για το πόσο συμβάλλει το κλείσιμο των σχολείων στη μείωση της κυκλοφορίας του ιού, υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα». Με τόσες αβεβαιότητες γιατί τελικώς έκλεισαν τα σχολεία, είναι ένα εύλογο ερώτημα. «Η τελική απόφαση ελήφθη καθώς η αύξηση της κατάληψης στις ΜΕΘ της Αττικής έφτασε στο 70% και υπήρχε φόβος για περαιτέρω νέα σημαντική πίεση του συστήματος Υγείας» είπε η καθηγήτρια.

«Τα κρούσματα στα παιδιά ακολουθούν την αυξητική τροχιά των κρουσμάτων των ενηλίκων» ανέφερε και ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας στο ΕΚΠΑ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Γεώργιος Χρούσος. Ο κ. Χρούσος υπογράμμισε πάντως ότι «η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει τα σχολεία να παραμένουν ανοιχτά καθώς οι κίνδυνοι που μπορεί να ελλοχεύουν για τη σωστή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών είναι μεγάλοι. Και αυτή είναι και η δική μου άποψη».

Και σύμφωνα με την κυρία Παπαευαγγέλου, πρέπει να βρεθούν λύσεις ώστε στο επόμενο «σχολικό κουδούνι» να επιτευχθεί ο αποτελεσματικότερος περιορισμός της κινητικότητας των ενηλίκων που συνοδεύει πάντα το άνοιγμα των σχολείων και συμβάλλει στην εξάπλωση του ιού. «Η αύξηση της τηλεργασίας και η διαφορετική ώρα προσέλευσης των εργαζομένων ίσως αποτελούν τέτοιες λύσεις. Απαιτείται και αυξημένο testing σε εκπαιδευτικούς και μαθητές».