Αρχή της αΝΟΔΟΥ από το δεύτερο τρίμηνο του έτους

«Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα εμφανιστεί στο δεύτερο τρίμηνο του έτους και θα είναι της τάξης του 3%». Αυτό εκτιμά ο καθηγητής κ. Παναγιώτης Λιαργκόβας, επικεφαλής του ΚΕΠΕ, σημειώνοντας ότι για να φτάσουμε όμως εκεί περάσαμε από ένα «εφιαλτικό» πρώτο τρίμηνο με βαθιά ύφεση.

Οπως σημειώνει στην τελευταία του μελέτη, η προβλεπόμενη πορεία του πραγματικού ΑΕΠ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 και συνεπώς οι συνολικές οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα μπορεί να εξελιχθούν σύμφωνα με ένα περισσότερο ή λιγότερο ευνοϊκό σενάριο από το εκτιμώμενο, σε εξάρτηση από τις επιδράσεις μιας σειράς σημαντικών παραγόντων και την πορεία της πανδημίας.

Προς τη θετική κατεύθυνση περιμένουμε να λειτουργήσουν:

– Η ανακοπή της πορείας της πανδημίας και η αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου των εμβολιασμών μέσω της απελευθέρωσης της οικονομικής δραστηριότητας και της δημιουργίας ασφαλούς περιβάλλοντος σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο.

– Η συνέχιση της εφαρμογής εξειδικευμένων αντισταθμιστικών μέτρων στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από την κυβέρνηση.

– Η συνέχιση της παροχής των εργαλείων στήριξης που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η έναρξη εφαρμογής των εργαλείων του νέου πακέτου ανάκαμψης (Next Generation EU), κυρίως του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας,

– Η απαρέγκλιτη εφαρμογή των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η εξισορρόπηση καίριων μακροοικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών μέσω της διατηρήσιμης ανάκαμψης.

Ομως υπάρχουν και οι αντίρροπες δυνάμεις που πιέζουν για την εξουδετέρωση των θετικών επιδράσεων. Αυτές είναι ο ιδιαίτερα υψηλός βαθμός αβεβαιότητας, ο οποίος οφείλεται στην αδυναμία πρόβλεψης της εξέλιξης της πανδημίας τους επόμενους μήνες σε εγχώριο αλλά και διεθνές επίπεδο, και η τυχόν εντατικοποίηση των γεωπολιτικών εντάσεων μέσω της αστάθειας και των αρνητικών επιδράσεων που θα προκληθούν.

Το κρίσιμο τρίτο (τουριστικό) τρίμηνο

Αν όλα πάνε καλά, θα υπάρξει δυνατότητα κορύφωσης της ανάπτυξης στο τρίτο (τουριστικό) τρίμηνο του 2021, που πιθανότατα θα εξουδετερώσει τις όποιες αρνητικές εξελίξεις του πρώτου τριμήνου. Ομως, για να γίνει αυτό, θα πρέπει μέχρι τον προσεχή Ιούνιο να έχουν εμβολιαστεί πάρα πολλοί άνθρωποι, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και αλλού. Μόνο έτσι θα αρχίσει να δημιουργείται κάποια ανοσία στον κορωνοϊό. Το κλίμα θα βελτιωθεί αισθητά και οι μετακινήσεις θα ομαλοποιηθούν. Τότε λοιπόν θα περιμένουμε στην Ελλάδα την επιστροφή των επισκεπτών μας. Δεν θα δούμε βέβαια τους τεράστιους αριθμούς που είχαμε δει το 2019, δηλαδή 31,4 εκατ. τουρίστες που δαπάνησαν γύρω στα 18 δισ. ευρώ. Ομως θα έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τη δυναμική αύξηση των τουριστικών αφίξεων. Εδώ όμως είναι που πρέπει η κυβέρνηση να δει τα πράγματα πιο προσεκτικά.

Η κυβέρνηση οφείλει, μέσω του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, να φροντίσει για τις βασικές και ψηφιακές υποδομές αλλά και για τις υποδομές υγείας και ασφάλειας και να δώσει κίνητρα για την προσφορά μοναδικών εμπειριών. Εάν το κάνει αυτό, θα καταφέρει να αναστρέψει στρεβλώσεις δεκαετιών, όπου, για παράδειγμα, οι διανυκτερεύσεις των τουριστών και τα τουριστικά έσοδα είχαν συγκέντρωση πάνω από 80% σε πέντε μόνο περιφέρειες της χώρας (Νότιο Αιγαίο, Κρήτη, Κεντρική Μακεδονία, Αττική και Ιόνια Νησιά) και αφορούσαν τέσσερις μόνο μήνες, από Ιούνιο μέχρι Σεπτέμβριο.

Αναγκαίο στοιχείο
οι επενδύσεις

Οσο για το τελευταίο τρίμηνο, τη σκυτάλη αναμένεται να πάρουν οι επενδύσεις. Τότε τα επιδημιολογικά δεδομένα θα βρίσκονται σε σημαντική ύφεση, το οικονομικό κλίμα θα έχει βελτιωθεί αισθητά, πολλά έργα θα έχουν ωριμάσει, τα πρώτα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης θα έχουν πέσει στην οικονομία. Τότε θα πρέπει να δούμε μαζικά τις επενδύσεις να παίρνουν σάρκα και οστά. Ωστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος της τελευταίας δεκαετίας, όπου ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου – δηλαδή ο οικονομικός δείκτης που αποτυπώνει τη συνολική πορεία των επενδύσεων – έχει «κολλήσει» στα 20-25 δισ. ευρώ τον χρόνο, αισθητά χαμηλότερα από τα 60,5 δισ. ευρώ το 2007.

Βασική προϋπόθεση για να γίνουν επενδύσεις είναι ότι, νωρίτερα, θα έχουμε κάνει όλα όσα πρέπει. Δηλαδή μεταρρυθμίσεις. Από την αλλαγή των όρων εισαγωγής στα ΑΕΙ και την ασφάλεια στα πανεπιστήμια μέχρι τη μεταρρύθμιση στο ΕΣΥ. Από την απλοποίηση της αδειοδότησης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που θα επιτρέψει την ανάπτυξη επενδυτικών σχεδίων και τη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Από τις προωθούμενες αλλαγές στην αγορά εργασίας και στο Ασφαλιστικό μέχρι την επιτάχυνση του ρυθμού απονομής δικαιοσύνης. Από τη μείωση του κόστους εργασίας, όπως εισηγείται η Εκθεση Πισσαρίδη, έως την περαιτέρω ψηφιοποίηση του Δημοσίου, τη μείωση του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία.