Αρθρίτιδα και βλαστοκύτταρα

Η αρθρίτιδα του γόνατος, του ισχίου (γοφού), του ώμου, πιο σπάνια του αστραγάλου, δεν είναι παρά βλάβη, καταστροφή, μέρους του χόνδρου των αρθρώσεων, των χονδροκυττάρων, συνήθως λόγω γήρατος. Οπως γηράσκει το σώμα, το δέρμα, γηράσκουν και οι αρθρώσεις. Παράγοντας που επιτείνει αυτή την αλλοίωση είναι η παραμόρφωση του άξονα της άρθρωσης. Δηλαδή τα «στραβά» γόνατα χαλάνε ευκολότερα από τα ίσια, εκτός εάν έχει παρεμβληθεί τραυματισμός, π.χ. του μηνίσκου. Οι μηνίσκοι χρησιμεύουν για να απορροφούν τους κραδασμούς της βάδισης και του τρεξίματος. Στα ραιβά ή βλαισά (στραβά) γόνατα υφίστανται οι μηνίσκοι μεγαλύτερη καταπόνηση και εκφυλίζονται. Ομως δεν παύουν να ασκούν προστατευτική δράση στον χόνδρο, γι’ αυτό η αφαίρεσή τους σε ηλικίες άνω των 60 ετών μέσω αρθροσκόπησης (μικροεπέμβαση) δεν ενδείκνυται γιατί οδηγεί τον χόνδρο του γόνατος σε πλήρη καταστροφή και είναι αναγκαστική πλέον η μεγάλη εγχείρηση.

Επειδή ο πόνος και η δυσκαμψία της άρθρωσης προέρχεται από την τριβή του αλλοιωμένου χόνδρου, παλαιά η θεραπεία αποσκοπούσε στην ακινητοποίηση της άρθρωσης, με αρθρόδεση (αγκύλωση). Οι παλαιοί ορθοπαιδικοί έλεγαν «ό,τι δεν κουνάει, δεν πονάει». Oμως η επιστήμη εξελίχθηκε και οι ορθοπαιδικοί αντί να «αγκυλώνουν» τις αρθρώσεις, άρχισαν να αντικαθιστούν τις εφθαρμένες αρθρώσεις με τεχνητές, από τιτάνιο και πολυαιθυλένιο. Αυτές είναι οι αρθροπλαστικές του γόνατος, του ισχίου και του ώμου. Με την εξοικείωση σε αυτό το είδος των επεμβάσεων που επήλθε με τα χρόνια και τη χρήση τελευταία του Robot, η επέμβαση αντικατάστασης μιας άρθρωσης έγινε λιγότερο παρεμβατική (less invasive), όμως οι αρθροπλαστικές δεν έπαψαν να είναι βαρείες επεμβάσεις για τον ασθενή, ιδιαίτερα τον ηλικιωμένο, παρ’ όλο που είναι πλέον σήμερα λιγότερο αιμορραγικές και η αποκατάσταση χρειάζεται διάστημα ενάμιση-δύο μηνών. Το ιδανικό θα ήταν αρκετά νωρίς να προληφθεί η εξέλιξη καταστροφής των χονδροκυττάρων, δηλαδή της αρθρίτιδας, και αν είναι δυνατόν να αναστραφεί.

Αυτό επιτυγχάνεται σήμερα με τη χρήση βλαστοκυττάρων, τα οποία βρίσκουν ευρεία εφαρμογή στην καρδιολογία, στη νευρολογία και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις. Ομως δεν είναι όλοι οι ασθενείς υποψήφιοι για θεραπεία βλαστοκυττάρων. Η ένδειξη για την εφαρμογή τους εξαρτάται από τον αριθμό των χονδροκυττάρων που διαθέτει ακόμη η άρθρωση και που ελέγχεται από την κινητικότητα της άρθρωσης, από την ακτινογραφία και τη μαγνητική τομογραφία. Αυτός που θα θεωρηθεί υποψήφιος υποβάλλεται πρώτα σε έγχυση ενός συμπυκνώματος του αίματος, το οποίο ονομάζεται PRP (Platelets Rich Plasma). Το συμπύκνωμα αυτό περιέχει παράγοντες οι οποίοι αναζωογονούν τα υπάρχοντα κύτταρα και τη λειτουργία τους και ελαττώνονται δραστικά ο πόνος και η δυσκαμψία της άρθρωσης μέσα σε έξι εβδομάδες. Εάν αυτό συμβεί, ο υποψήφιος έχει ένδειξη να υποβληθεί και σε έγχυση βλαστοκυττάρων, η οποία διαδικασία χρειάζεται νοσοκομειακή κάλυψη για λίγες ώρες.

Τα βλαστοκύτταρα λαμβάνονται από πλαστικό χειρουργό μέσω λιποαναρρόφησης από την κοιλιά και τους γλουτούς και υποβάλλονται σε επεξεργασία σε ειδικό εργαστήριο, ώστε να απομονωθούν από το λίπος τα βλαστοκύτταρα (ADMCs) τα οποία αριθμούν εκατομμύρια (15-35 εκατ. κύτταρα) και εγχύονται υπό τοπική αναισθησία με παρακολούθηση ακτινοσκοπικής τηλεόρασης, μέσα στην άρθρωση, για να αποκαταστήσουν τα εφθαρμένα κύτταρα και να καλύψουν τις βλάβες του χόνδρου. Ο ασθενής παραμένει κλινήρης επί τριήμερο και επανέρχεται στην καθημερινότητά του. Η βελτίωση αρχίζει αμέσως μετά την πρώτη εβδομάδα και ολοκληρώνεται σε έξι εβδομάδες. Η ακτινογραφία και η μαγνητική τομογραφία μετά ένα, δύο μέχρι πέντε χρόνια δείχνουν διακοπή εξέλιξης της αρθρίτιδας, ενώ ο ασθενής έχει επανέλθει πλήρως στις καθημερινές του ασχολίες. Τα βλαστοκύτταρα έχουν αποδείξει την απόδοση εφαρμογής τους στην αρθρίτιδα σε όλον τον κόσμο από 15ετίας και έχουν γίνει αποδεκτά από το αμερικανικό FDS και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.

Ο κ. Ιωάννης Η. Βλάχος,
δρ oρθοπαιδικός – χειρουργός, είναι διευθυντής – συντονιστής
του Ορθοπαιδικού Τμήματος
«Μητέρα» – «Υγεία».