Απομεινάρια μιας ήττας

Την περασμένη Κυριακή, ο ελληνικός λαός αποκαθήλωσε την κυβέρνηση Τσίπρα σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση. Και μάλιστα με μια εκλογή που δεν αφορούσε ευθέως τη διακυβέρνηση του τόπου.

Το γεγονός είναι σίγουρα πρωτοφανές. Καθίσταται και εντυπωσιακό επειδή η κυβέρνηση κατελήφθη εξαπίνης – τους έπιασαν κυριολεκτικά με τα παντελόνια κάτω!

Μάλλον θα πρέπει να ήταν οι μόνοι στην επικράτεια που δεν το έβλεπαν να έρχεται ή που δεν είχαν αίσθηση των πραγμάτων. Ζούσαν αμέριμνοι σε μια ακλόνητη ψευδαίσθηση ισχύος και υπεροχής, γεγονός που έκανε την προσγείωση και πιο ανώμαλη και πιο οδυνηρή.

Η ίδια η προεκλογική περίοδος εξελίχθηκε σαν μια μαγική εικόνα την οποία τροφοδοτούσαν κάποιοι πρόθυμοι, κάποιοι ανίδεοι και κάποιοι αμειβόμενοι δημοσιογράφοι.

Ο Τσίπρας γεμίζει τις πλατείες, ο Μητσοτάκης κάνει γκάφες και λάθη, η ψαλίδα κλείνει, οι δημοσκοπήσεις πέφτουν έξω, έξι πρεσβείες δίνουν προβάδισμα στον ΣΥΡΙΖΑ, μετά τις εκλογές η ΝΔ θα ψάχνει αρχηγό…

«Αρχισαν τα όργανα για τον Μητσοτάκη πριν ανοίξουν οι κάλπες» δήλωνε ο ανεκδιήγητος Παπαδημούλης δύο ημέρες πριν από τις εκλογές (24/5). Υποθέτω πως κάποιος άλλος στη θέση του θα έκανε μερικούς μήνες πριν ανοίξει ξανά το στόμα του – αλλά ποιος έχασε την τσίπα του για να τη βρει ο Παπαδημούλης;

Μερικοί (και όχι απαραιτήτως φίλοι της κυβέρνησης) έφτασαν να αναρωτιούνται προκαταβολικά «γιατί αντέχει ο ΣΥΡΙΖΑ» (Π. Παπαδόπουλος, «Καθημερινή», 23/5). Ενώ η εξήγηση στην απορία ήταν τελικά πολύ απλή: δεν άντεχε.

Ειλικρινά δεν ξέρω πώς αυτή η μαγική εικόνα είχε κυριεύσει το υποσυνείδητο των ανθρώπων.

Ακόμη και σε σκεπτόμενους συμπολίτες μας είχε υποβληθεί η εντύπωση ενός imperium του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα, το οποίο με κάποιον τρόπο και με κάποια μέθοδο θα επιβεβαιωνόταν άλλη μια φορά.

Οτι δηλαδή πάλι ο Πρωθυπουργός «θα πιάσει πουλιά στον αέρα». Οτι κάτι θα συμβεί, κάτι θα σκεφτεί και θα αλλάξει η εικόνα.

Για να είμαι ειλικρινής, πρώτη φορά στη ζωή μου έχω συναντήσει τόσο τρομαγμένους δημοσκόπους, σε σημείο που οι δημοσκοπήσεις ήταν τελικά ευνοϊκότερες για τον ΣΥΡΙΖΑ από το εκλογικό αποτέλεσμα.

Φυσικά ο βασιλιάς αποδείχτηκε ξεβράκωτος!

Αλλά μαζί με την κυβέρνηση κατέρρευσε και ο μύθος της. Ετσι η κατάρρευση έκανε περισσότερο θόρυβο και είχε μεγαλύτερο κόστος. Αποδείχθηκε κάτι περισσότερο από μια ήττα σε ευρωπαϊκές και δημοτικές εκλογές.

Εχω την αίσθηση ότι τα απομεινάρια μιας ήττας, αυτής της ήττας, θα στοιχειώνουν τον ΣΥΡΙΖΑ για καιρό.

Κατ’ αρχάς με τη σπουδή του Τσίπρα να καταφύγει σε εκλογές. Προσέφερε στο πιάτο στον Μητσοτάκη μια μετεκλογική στρατηγική που δεν ήταν αυτονόητη.

Υστερα με την κατάσταση πανικού που φαίνεται να επικρατεί στην κυβερνητική παράταξη.

Πιο χαρακτηριστικό δείγμα είναι οι αδιανόητες μεθοδεύσεις για την ηγεσία του Αρείου Πάγου. Η κυβέρνηση κατάφερε και να εξευτελιστεί η ίδια, και να εξευτελίσει τη Δικαιοσύνη, και να μην καταφέρει τίποτα.

Διότι είναι προφανές ότι αποκλείεται η σημερινή κυβέρνηση να τύχει μετεκλογικά της οιασδήποτε δικαστικής προστασίας από δικαστικούς που θα τοποθετηθούν από την ίδια με μια αμφιλεγόμενη διαδικασία και με τη ρετσινιά του «βαλτού».

Και, τέλος, με την αδυναμία τους να ερμηνεύσουν ψύχραιμα και αξιόπιστα το εκλογικό αποτέλεσμα ή, ακόμη χειρότερα, με την αδιανόητη θεωρία ότι ο λαός «δεν ήξερε τι ψήφισε».

Διότι η ήττα ξεσκέπασε τελικά το πραγματικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ: την αποσύνδεσή του από την ελληνική κοινωνία.

Από την αρχή μέχρι το τέλος παρέμεινε μια κλειστή ομάδα ανθρώπων που πολιτεύονταν μεταξύ τους δικαιωματικά πεπεισμένοι για την ορθότητα των πράξεών τους, την αποτελεσματικότητα των πεπραγμένων τους και το αδιαμφισβήτητο των ιδεών τους.

Γι’ αυτό άλλωστε εχθρεύονταν όλους τους άλλους.

Αθάνατα Λόγια

Στην εγκυκλοπαίδεια με τα «Αθάνατα Λόγια Μεγάλων Ανδρών» έχει ήδη καταχωριστεί μια βαρυσήμαντη δήλωση του πρώην υπουργού Γ. Ραγκούση.

Δύο ημέρες προ των εκλογών ανακοίνωσε ότι:

«Η πολιτική πλευρά της αναμέτρησης έχει ήδη κριθεί» και συνεπώς «πολιτικός νικητής είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και συντριπτικά ηττημένος είναι ο κ. Μητσοτάκης».

Η μία εξήγηση είναι ότι ο πρώην διάβαζε δημοσκοπήσεις Vox Pop, Pro Rata και Κάπα Research.

Παρ’ όλο που ο αρμόδιος Pro Rata (κάποιος κ. Σεριάτος) είχε αποκαλύψει προκαταβολικά «τρεις λόγους που πέφτουν έξω οι δημοσκοπήσεις» με άρθρο στο φιλόξενο ΑΠΕ (24/5).

Η άλλη εξήγηση είναι πως κάτι οι περικοπές, κάτι η προεκλογική κίνηση, δεν πρόλαβε τον πρώην το 166.

Καθαροί λογαριασμοί

Εξοβελίζοντας πολλά μικρά κόμματα που γέννησαν η κρίση και η απορύθμιση του πολιτικού συστήματος, οι ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου κατάφεραν να κλείσουν πολλούς ανοιχτούς λογαριασμούς.

Οι ΑΝΕΛ, το Ποτάμι, η Ενωση Κεντρώων, η ΛΑΕ, η ΔΗΜΑΡ, ακόμα και το παλαιότερο ΛΑΟΣ, δύσκολα θα μας απασχολήσουν ξανά.

Δεν ξέρω αν είναι δίκαιο ή αν είναι το ίδιο δίκαιο για όλους, αλλά σίγουρα είναι θετικό.

Για να είμαστε ειλικρινείς, κανένας από αυτούς τους σχηματισμούς δεν δικαιολόγησε την αυτόνομη ύπαρξή του. Ακόμα λιγότερο εκείνοι των οποίων βασικό χαρακτηριστικό υπήρξε η απουσία βασικών χαρακτηριστικών.

Μαζί τους ηττήθηκε μια βαθιά απολίτικη αντίληψη σύμφωνα με την οποία η πολιτική δεν ασκείται μέσα από συντεταγμένα πλαίσια, συγκροτημένα σχήματα και κανόνες αλλά με μεμονωμένες επιλογές που εγκρίνονται ή απορρίπτονται κατά περίπτωση και κατά βούληση.

Χαρακτηριστική υπήρξε η περίπτωση των Σκοπίων όπου κανένας δεν κατάλαβε γιατί το Ποτάμι ήταν φανατικά υπέρ και η Ενωση Κεντρώων φανατικά κατά. Αβυσσος η ψυχή των ανθρώπων.

Ευτυχώς όμως κάπως έτσι κλείνει μια παρένθεση που δεν τίμησε ιδιαίτερα την ελληνική πολιτική.

Η Βουλή που ολοκληρώνει αυτές τις μέρες τη θητεία της εξελίχθηκε σε ένα θέατρο, αν όχι σε ένα παζάρι μετακινήσεων, προσχωρήσεων και αποχωρήσεων, σε έναν διαγωνισμό τούμπας και κωλοτούμπας, ο οποίος δεν μπορεί να χαρακτηρίζει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία.

Δεν θέλω να αμφισβητήσω τις καλές προθέσεις κανενός. Αλλά το θέαμα που προσέφεραν ήταν αξιοθρήνητο και η παιδαγωγική που παρείχαν αποκρουστική.

Ούτως ή άλλως, η ιδέα της πολιτικής σαν μια προσωπική περιπέτεια επιδιώξεων και διευθετήσεων δεν κολακεύει κανέναν όσο καλές κι αν είναι οι προθέσεις του. Ακόμα λιγότερο όμως κολακεύει η αντίληψη της πολιτικής σαν ένα ατελείωτο σούρτα-φέρτα.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους σχηματισμούς αποδείχθηκαν απλώς προσωπικά μαγαζιά, ταυτισμένα με κάποιον αρχηγό. Τον Καμμένο, τον Θεοδωράκη, τον Λεβέντη ή τον Καρατζαφέρη.   

Ας ελπίσουμε ότι η εκκαθάριση και το κλείσιμο των ανοιχτών λογαριασμών που πρόκρινε στις 26 Μαΐου ο ελληνικός λαός θα αποδειχθεί και μια επιστροφή στην πολιτική κανονικότητα που διαταράχθηκε από το 2011 και μετά.

Διότι αν το ζητούμενο είναι απλώς να αντικαταστήσουμε τους αριβίστες με τους τυχοδιώκτες και τα ψώνια με τα νούμερα, τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.