Ανταγωνιστικό κράτος – Ανταγωνιστική χώρα

Ηατζέντα της ανασυγκρότησης μέσω του πανευρωπαϊκού Ταμείου είναι στην καθημερινή επικαιρότητα του πολιτικού διαλόγου. Επιτροπές «ειδικών», πολιτικές προτάσεις, ιδέες και απόψεις γύρω από το σχέδιο ανασυγκρότησης πυκνώνουν στα δημοσιεύματα αλλά και στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία.

Παλαιότερη ορολογία όπως οι «μεταρρυθμίσεις», οι επενδύσεις, αντλείται από την περίοδο των «τρισκατάρατων» μνημονίων, νέες εργαλειοθήκες, ελληνικές αυτή τη φορά, κατασκευάζονται και νέοι όροι, όπως pole position της Ελλάδας μετά την «επιτυχία;» της αντιμετώπισης της πανδημίας, πλουτίζουν το σχετικό λεξιλόγιο – κατά περίεργο τρόπο λείπει το σύνθημα του «εκσυγχρονισμού», θύμα μάλλον μιας εποχής που αδίκως προσπαθούμε να ξεχάσουμε, αντί να αξιολογήσουμε τις σημαντικές επιτυχίες της (Ολυμπιακοί Αγώνες, ένταξη στην ευρωζώνη, η Κύπρος στην ΕΕ αλλά και το μετρό, η Αττική Οδός, ο ατελής αλλά πρωτόγνωρος εκσυγχρονισμός των δημοσίων επιχειρήσεων, η δειλή έναρξη αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας), αλλά και να διδαχτούμε από τα λάθη και τις ατέλειες της περιόδου αυτής, όπως το έλλειμμα διαφάνειας, η «διαπλοκή», μέχρι και η αποτυχία της «μητέρας» των μεταρρυθμίσεων στο Ασφαλιστικό.

Παρά την εξ ανάγκης φιλότιμη προσπάθεια όλων των κυβερνήσεων της κρίσης, οι επενδύσεις και η ανάπτυξη δεν ήλθαν.

Η χώρα εξακολουθεί να ταλαντεύεται στο συνηθισμένο ατελές και αναποτελεσματικό περιβάλλον, παρουσιάζοντας ουσιαστικά ελλείμματα ανταγωνιστικότητας και αξιοπιστίας.

Είχα ισχυριστεί πρόσφατα ότι η Ελλάδα μοιάζει με μια ομάδα που συμμετέχει στο Champions League, το κλειστό πρωτάθλημα της ευρωζώνης, χωρίς να δείχνει την ικανότητα να ανταγωνιστεί τους εταίρους της.

Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι απαιτείται ένα καινούργιο αφήγημα. Η Ελλάδα δεν θα γίνει επενδυτικός προορισμός επειδή είναι φθηνή. Το τρένο αυτό έχει φύγει από την Ευρώπη. Η Ελλάδα πρέπει επειγόντως να εμφανίσει τις αρετές των σύγχρονων ανεπτυγμένων χωρών προκειμένου να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον. Ολα ξεκινούν από τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού – αξιόπιστου κράτους που μπορεί να θέτει, αλλά κυρίως να εφαρμόζει κανόνες (αυτό είναι το διαχρονικό αδύνατο σημείο της χώρας).

Ανταγωνιστικό κράτος σημαίνει:

l Στελεχωμένος κρατικός μηχανισμός με κριτήρια την αξιοκρατία αλλά και την «ιδιωτικά» αμειβόμενη εργασία ώστε να προσελκύει τους αρίστους.

l Θυμάμαι, όταν νέος μεταπτυχιακός μηχανικός έκανα την ερευνητική μου εργασία στο λιμάνι της Χάβρης, ο γενικός διευθυντής του λιμανιού είχε τεράστιο κύρος στους εκπροσώπους/στελέχη του ιδιωτικού τομέα που συναλλάσσονταν μαζί του. Ρώτησα και έμαθα ότι αυτός ήταν ο πρώτος μαθητής της σειράς του, ο δε μισθός του υψηλότερος από τους συναδέλφους του στον ιδιωτικό τομέα.

Αν προβάλλουμε το παράδειγμα στα καθ’ ημάς, στις φορολογικές αρχές, στη χωροταξία, στη διοίκηση, θα καταλάβουμε πόσα εγγενή προβλήματα θα λύσει, από τη διαφθορά έως την αναποτελεσματικότητα και το «χαμένο κύρος της διοίκησης».

Η επέκταση του ανταγωνιστικού κράτους στην υγεία και στην παιδεία αποτελεί αυτονόητο παράγοντα για την αποκατάσταση της επενδυτικής αξιοπιστίας.

l Δημόσιες επενδύσεις με στόχο τη δημιουργία υλικών και άυλων (θεσμικών) υποδομών πάνω στις οποίες θα κάτσουν οι ιδιωτικές (ξένες και εγχώριες) επενδύσεις. Keynes, θα μου πείτε, αλλά τι να κάνουμε;

Ποτέ στην ιστορία των ανεπτυγμένων χωρών δεν ήρθαν πρώτα οι ξένοι. Αυτά είναι αποικιακά πρότυπα που δεν έχουν σχέση με μια χώρα στον πυρήνα της ευρωζώνης.

Πρώτα θα κατασκευαστεί αξιόπιστη υποδομή, στις μεταφορές, στον εξοπλισμό, ακόμα και στα δημόσια κτίρια. (Σας καλώ να θυμηθείτε ένα κτίριο διοίκησης σε οιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, ένα δικαστήριο, ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο. Εκεί αποτελούν εμβληματικά κτίρια του οικιστικού περιβάλλοντος. Εδώ; Ας μην το επεκτείνω.)

Οι άυλες επενδύσεις αφορούν αξιόπιστους θεσμούς εφαρμοστέους για όλους, χωροταξία, περιβάλλον, Δικαιοσύνη, φορολογία, ασφάλιση, δημόσια κτήση αλλά και λυμένα θέματα στην Εσπερία πλην Λακεδαιμονίων, που αφορούν τη διαχείριση των αποβλήτων στην οργανωμένη πολεοδόμηση και στις χρήσεις γης.

Αυτά θεωρώ ότι είναι τα κριτήρια/προϋπόθεσεις που θα φέρουν τη χώρα στο μικροσκόπιο της ανάπτυξης, αλλιώς θα ακολουθούμε με σπασμωδικές ενέργειες και βαρύγδουπους όρους, όπως «μεγάλες επενδύσεις», one stop shop κ.λπ. ποντάροντας μήπως κατά τύχη μείνει κάτι και για εμάς.

Ανταγωνιστική χώρα είναι η μόνη διέξοδος στo restart που δημιουργεί η «ευκαιρία της πανδημίας».

Ο κ. Τάσος Χωμενίδης είναι μηχανικός.