«Το ελληνικό οξυγόνο είναι το τέλειο δώρο!» αναφέρει η εταιρεία Greek Oxygen, που πουλάει τόσο στις διεθνείς αγορές όσο και στα εκατομμύρια των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας με αντίτιμο από 5 έως 15 ευρώ αέρα κλεισμένο σε κουτάκια.
Ο ιδρυτής της, που δημιούργησε το ομώνυμο προϊόν, Αναστάσιος Μπατσίλας, αναφέρει πως τον ενδιέφερε πάντα να ασχοληθεί με τον τομέα του τουρισμού και μετά τα ταξίδια του στα ελληνικά νησιά θέλησε να δημιουργήσει ένα προϊόν για τους τουρίστες του οποίου το concept να θυμίζει Ελλάδα και να περικλείει το μπλε της θάλασσας και του ουρανού με τον αέρα που αναπνέουμε.
«Τα κλείσαμε όλα αυτά σε ένα κουτάκι και έτσι γεννήθηκε το Greek Oxygen. Στην ουσία δηλαδή μετατρέψαμε μια καινοτόμο ιδέα σε παραγωγική διαδικασία» αναφέρει ο ίδιος.
Ο αέρας βέβαια έχει καθαρά συμβολική σημασία, καθώς το κουτάκι στο εσωτερικό του περιέχει για τον κάθε αγοραστή κάτι διαφορετικό. Για ορισμένους π.χ. τον αέρα που ανέπνεε ο Σωκράτης ή ο Αριστοτέλης, για άλλους συνολικά την Ελλάδα, τον πολιτισμό, την κουλτούρα κ.τ.λ.

Το «εμπορικό σήμα»

Πέρα από την πώλησή του σε τουριστικά σημεία, σε ελληνικά νησιά και αλλού, ο ελληνικός αέρας κλεισμένος μέσα σε μεταλλικά κουτάκια σε μορφή αναψυκτικού και με το σήμα «Greek Oxygen» βγήκε στις αγορές του κόσμου.
Ηδη εξάγεται και πωλείται σε διάφορες χώρες, από τις Ελβετία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία ως τις Ρωσία, Βουλγαρία, Αυστρία, Ντουμπάι… Καθώς δε η «ιδέα του πουλάει», μεγάλη εταιρεία που δραστηριοποιείται και στον τομέα της εμφιάλωσης αναψυκτικών θέλει να χρησιμοποιήσει το σήμα «Greek Oxygen» ώστε να πουλάει κάποια από τα δικά της προϊόντα.
Ως παράπλευρη απώλεια της κρίσης πάντως, η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας είχε ως συνέπεια την κατάρρευση και του σήματος «Ελλάδα», αν και η χώρα μας παραδοσιακά διέθετε ένα πολύ ισχυρό brand, το οποίο αποτελεί και ένα από τα σπουδαιότερα άυλα περιουσιακά της στοιχεία.
Το 2005 π.χ., με τη χώρα να έχει μόλις διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, το «εμπορικό σήμα» της Ελλάδας βρέθηκε στον κατάλογο με τις 10 ισχυρότερες χώρες-μάρκες της έρευνας Country Brand Index – που μετρά και αξιολογεί τις παγκόσμιες αντιλήψεις για τα έθνη, από τον πολιτισμό και τη βιομηχανία τους μέχρι την οικονομική τους βιωσιμότητα – της FutureBrand, καταλαμβάνοντας την 6η θέση. Οταν άρχισε η κρίση χρέους στην ευρωζώνη το brand «Ελλάδα» πήρε την κάτω βόλτα.

Το «made in Greece»

Το 2009 ήταν 14η, το 2010 ήταν 22η και το 2011 βρισκόταν στην 27η θέση, ενώ το 2012, με τη χώρα ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία, υποχώρησε στην 39η της κατάταξης. Είτε από συμπάθεια για μια ιστορική χώρα που βρέθηκε στα όρια της άτακτης χρεοκοπίας είτε γιατί οι επενδυτές είχαν τοποθετήσει από τις αρχές του 2013 ως το πρώτο πεντάμηνο του 2014 συνολικά 22 δισ. ευρώ (το 10,7% του ΑΕΠ), στοιχηματίζοντας στο αποκαλούμενο τότε «Grecovery» της ελληνικής οικονομίας, το σήμα «made in Greece» επανήλθε τότε στο προσκήνιο. «Η Ελλάδα πουλάει» υποστηριζόταν τότε ευρέως, ανεβάζοντας το κασέ της ως brand name («σήμα κατατεθέν») στο εξωτερικό.
Μετά ήρθε το α’ εξάμηνο του 2015 που κόστισε δισεκατομμύρια, ενώ καθώς η χώρα βρέθηκε ένα βήμα πριν από το Grexit, το σήμα «Ελλάδα ΑΕ» πήρε και πάλι την κατιούσα. Ο συμβιβασμός που ακολούθησε οδήγησε στη βελτίωση του κλίματος, ενώ το brand «Ελλάδα» πήρε και πάλι την ανιούσα, κάτι που αποτυπώθηκε και στην έκρηξη του τουρισμού.

Οι παθογένειες και το Rebranding

Οι παθογένειες της χώρας συνεχίζουν να αποτελούν βαρίδια. Π.χ., το 2014 αμερικανός επιχειρηματίας με μεγάλο δίκτυο στις ΗΠΑ, εκτιμώντας ότι το σήμα «made in Greece» ήταν τότε στη… μόδα, θέλησε να αρχίσει στην Ελλάδα την παραγωγή παντελονιών τζιν.
Τα προϊόντα θα έφερναν κορυφαία ξένη επωνυμία και μαζί με τη «made in Greece» ετικέτα, αφού θα παράγονταν στην Ελλάδα, θα μπορούσαν, όπως εκτιμούσε, να σημειώσουν επιτυχία στις αγορές.
Με τον παραγωγικό ιστό της χώρας όμως να έχει τα χάλια του, ντόπιοι επιχειρηματίες που προσεγγίστηκαν αντιπρότειναν να τα παράγουν (τα τζιν) στη… Βουλγαρία. «Μα θέλω η ετικέτα να γράφει «made in Greece» και όχι «made in Bulgaria»» αναφώνησε ο Αμερικανός, που είχε την εντύπωση ότι τον αντιμετωπίζουν και ως «αμερικανάκι» όταν τόλμησε να ζητήσει μια παρουσίαση των εργοστασίων μέσω Skype.
Οι ειδικοί κάνουν λόγο πλέον για την ανάγκη ενός Rebranding (επαναδημιουργία εμπορικού σήματος). Ορισμένοι μάλιστα εκτίμησαν πως θα πρέπει να μετατρέψουμε το Rebranding Greece σε Rebranding Greeks, αφού θα πρέπει να «ξαναπουλήσουμε» τον εαυτό μας, κάτι εξάλλου που έχουν επιτύχει οι Ελληνες του εξωτερικού που διαπρέπουν.
Και μπορεί η ιστορία της «Greek Oxygen» να αποτελεί μία τέτοια περίπτωση, σίγουρα όμως δεν επαρκεί για να οδηγήσει τη χώρα σε διατηρήσιμους και ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης ώστε να επουλωθούν σε εύλογο διάστημα οι πληγές της κρίσης.