Οταν έχεις πάει στο Γούντστοκ, έχεις φωτογραφηθεί από τον Ρόμπερτ Μέιπλθορπ και έχεις κάνει παρέα στα νιάτα σου με τον Αλεν Γκίνσμπεργκ είναι λίγο απίθανο να μην καταλήξεις να αψηφάς κάθε σύμβαση. Το Aϊλήν Μάιλς, 72 ετών σήμερα, επιλέγει στα αγγλικά να αποκαλείται με το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο «they» (παρόλο που αποφεύγει τον όρο «non-binary» διότι τον βρίσκει πολύ τεχνικό) και οι εκδόσεις Αντίποδες που κυκλοφόρησαν πρόσφατα τη συλλογή «Εύα και άλλα ποιήματα» επέλεξαν να αποδώσουν αυτή την επιλογή στα ελληνικά με τη χρήση της ουδέτερης αντωνυμίας – μια επιλογή που υιοθετήσαμε και εμείς σε αυτό εδώ το κείμενο. Με αφορμή την επίσημη παρουσίαση αυτού του βιβλίου, το queer icon θα βρεθεί στις 20 Σεπτεμβρίου στις 18.30 στο θερινό σινεμά Ριβιέρα (Βαλτετσίου 46), σε μια εκδήλωση που θα συντονίσει η ποιήτρια και μεταφράστρια Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη. Αξίζει να σημειωθεί πως το Αϊλήν Μάιλς ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα έπειτα από πρόσκληση της Συλλογής Kerenidis Pepe, για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα σύγχρονης τέχνης Phenomenon 3 στην Ανάφη (1-14 Ιουλίου 2019). Αγαπούσε ωστόσο ανέκαθεν τη χώρα μας και την αρχαία ελληνική μυθολογία, καθώς όπως περιγράφει: «Πήγα σε καθολικό σχολείο και η ελληνική μυθολογία ήταν η μόνη εκδοχή άλλης θρησκείας στην οποία είχαμε πρόσβαση. Δεν συνέβαινε το ίδιο με τις εβραϊκές ή μουσουλμανικές παραδόσεις. Ομως τους αρχαίους ελληνικούς μύθους μάς άφηναν να τους διαβάσουμε».

Λέτε στο ποίηµα «Η Εύα, έχοντας κατέβει από το πλοίο»: «Είµαι κάτι το/ αφερέγγυο/ κι αυτή/ είναι µέρα/ για ποίηση»…

«Για εμένα αυτοί οι στίχοι περιγράφουν την ουσία της ποίησης, την αξία, την αλήθεια και τη δύναμή της. Πρόκειται για κάτι εύπλαστο που δεν υπακούει σε κανόνες και αρχές αλλά συμπυκνώνει την ανθρώπινη συνθήκη. Αν δεν σε αφορά η τέχνη, μπορείς να διαβάσεις αυτούς τους στίχους και να πεις «μα να, το παραδέχονται και οι ίδιοι οι ποιητές ότι είναι αφερέγγυοι», χωρίς δυστυχώς να έχεις καταλάβει ότι αυτή η παραδοχή είναι μια δήλωση υπεροχής».

Είχατε γνωρίσει στα 70s στη Νέα Υόρκη πολλά πρόσωπα που έχουν αποκτήσει µέσα στα χρόνια µυθικές διαστάσεις. Πώς νιώθετε όταν ακούτε να µιλούν για αυτά σαν να υπήρξαν υπερφυσικές οντότητες;

«Νιώθω ανάμεικτα συναισθήματα γιατί είναι λίγο σαν να έχεις γνωρίσει τους θεούς και να ξέρεις ότι υπήρξαν και ελαττωματικά όντα. Θυμάμαι την Κούκι Μιούλερ (σ.σ.: μούσα του σκηνοθέτη Τζον Γουότερς) να με πλησιάζει σε διάφορα πάρτι και να με ρωτάει ανήσυχη πώς βγάζω λεφτά. Θέλω να πω πως από τότε υπήρχε μια αψεγάδιαστη βιτρίνα που έκρυβε πίσω της πολλά πρακτικά προβλήματα. Το ίδιο συνέβαινε τότε και με τη Νέα Υόρκη και δεν μπορώ να εξηγήσω πόσο σημαντικό και πολύτιμο ήταν αυτό. Χάρη στις «ραγισματιές» της πόλης βρήκαμε στέγη, υπήρχαν συνεχώς ευκαιρίες μετακίνησης και η αλλαγή ήταν κάτι εύκολο: μερικές φορές αρκούσε η μετατόπιση ενέργειας στην αντίληψη κάποιου για να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο. Αγαπάω ακόμη αυτή την πόλη και χαίρομαι πολύ που ζω εδώ αλλά έχω την αίσθηση πως μας καταδιώκουν και μετατρέπουν ό,τι είναι ακατέργαστο σε κάτι ψεύτικο και επιτηδευμένο».

Δεν υπάρχουν γωνιές όπου επιβιώνει η παλιά Νέα Υόρκη; Διάβασα ένα άρθρο στους «New York Times» για τον αγώνα που κάνετε προκειµένου να σωθεί ένα µικρό πάρκο στη Lower East Side του Μανχάταν.

«Χθες βράδυ έκανα κάτι που ίσως δεν περιμένετε από εμένα, πήγα και είδα τον Χάρι Στάιλς. Με τρελαίνει κάπως το στυλ του, το γεγονός ότι υπάρχει, δεν είμαι καν σίγουρο ότι ξέρω ή καταλαβαίνω τη μουσική του. Πώς γίνεται να είναι αυτός ο τύπος η νέα Μαντόνα; Τα εισιτήρια ήταν πολύ ακριβά και τα πήρα τελευταία στιγμή, κανείς δεν ήθελε να έρθει μαζί μου, πήγα μόνο μου. Το κοινό αποτελούσαν εν πολλοίς νεαρά κορίτσια και σχεδόν όλα ήταν λευκά – κάτι που με προβλημάτισε λίγο. Η παρουσία του ήταν καθηλωτική. Η δική του ευχαρίστηση για το σόου, το γεγονός ότι περνάει τόσο καλά επάνω στη σκηνή όντας ο Χάρι Στάιλς, όλα αυτά ήταν φοβερά. Ο λόγος για τον οποίο αναφέρω αυτή την εμπειρία είναι γιατί έγινε στο Madison Square Garden, δίπλα στον Penn Station, και αυτή η περιοχή της αυθεντικής Νέας Υόρκης είναι ο επόμενος στόχος των μεσιτών. Είναι τόσο παράξενο, κατεδαφίζουν υπέροχα παλιά κτίρια για να φτιάξουν γραφεία που κανένας δεν θα χρησιμοποιήσει αφού οι πιο πολλοί θα δουλεύουν από το σπίτι τους. Το deal μεταξύ των πολιτικών και του real estate μοιάζει πλέον τόσο ξεκάθαρο. Ο Χάρι Στάιλς με έκανε να τα σκεφτώ όλα αυτά, γιατί τον είδα σε ένα μέρος που σύντομα δεν θα υπάρχει. Δεν πρόκειται για τον πιο ωραίο συναυλιακό χώρο, όμως επιβιώνουν εκεί πολλές «αντηχήσεις» και όλες αυτές θα χαθούν».

Ανήκετε στη γενιά που διαµαρτυρόταν και κατέβαινε στον δρόµο. Πώς σας φαίνονται οι νέοι σήµερα; Μοιάζουν να συγκινούνται από την κλιµατική αλλαγή.

«Ζω από τα 70s σε ένα μικρό, γεμάτο πράγματα διαμέρισμα, σε μια γειτονιά που ήταν κάποτε πάρα πολύ cool και έχει γεμίσει νεαρόκοσμο, όμως δεν έχει προκύψει κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, απλώς τα Σαββατοκύριακα έχεις την αίσθηση ότι γίνεται ένα μεγάλο πάρτι. Αν καταλαβαίνουν κάτι αυτοί οι νέοι, αυτό είναι όντως η κλιματική κρίση. Πάλι μιλάμε όμως για ένα ποσοστό τους. Εδώ που μένω, έχω συχνά την αίσθηση ότι το μόνο για το οποίο καταβάλλουν ουσιαστική προσπάθεια οι νέοι άνθρωποι είναι το πώς να αποφύγουν το βλέμμα των άλλων στους διαδρόμους. Σε αγνοούν πλήρως. Μεγάλωσαν κοιτάζοντας οθόνες και αυτή η εξοικείωσή τους με τις εικονικές εμπειρίες είναι τρομακτική. Πιστεύω ότι το βιβλίο μου «Chelsea Girls» έχει γίνει ξανά δημοφιλές επειδή ανήκει στην εποχή του και είναι φτιαγμένο με πιο funky υλικά, υλικά που γοητεύουν ένα κομμάτι της νεολαίας. Νομίζω πως οι εκπρόσωποι της Generation Z είναι είτε εντελώς στην κοσμάρα τους είτε απίστευτα παρόντες και πρέπει κάθε φορά να καταλάβεις με τι τύπο μιλάς».

Σε µια πρόσφατη συνέντευξη αναφερθήκατε στην τότε σύντροφό σας και δεν µπορώ να σας περιγράψω πόσο αναζωογονητικό µού φάνηκε το να µιλάει τόσο ανοιχτά για την ερωτική του ζωή ένα άτοµο 72 ετών. Πώς είναι ο έρωτας, το σεξ, οι σχέσεις σε αυτή την ώριµη φάση ζωής;

«Ξέρετε, είχα μια συζήτηση τις προάλλες με μια νεαρή καλλιτέχνιδα – γράφω ένα κείμενο για τον κατάλογο μιας έκθεσής της – και τη ρώτησα πώς είναι να βρίσκεται μέσα στο σώμα της. Γέλασε πολύ, βρήκε αστεία την ερώτηση, όμως έχω την αίσθηση ότι αυτό με ρωτάτε κι εσείς. Η απάντηση είναι φανταστικά και τρομακτικά ταυτόχρονα. Αισθάνομαι ότι, ενεργειακά τουλάχιστον, τα περισσότερα πράγματα με τα οποία ταυτίζω των εαυτό μου μοιάζουν να μην έχουν ηλικία, νιώθω δηλαδή ότι ο εσωτερικός ρυθμός μου παραμένει ο ίδιος, όμως είναι σαν να οδηγώ ένα παλιό αυτοκίνητο, και έχω αυτή τη βαθιά υποχρέωση να το φροντίζω: πηγαίνω συχνά στον γιατρό, κάνω τις εξετάσεις μου και ό,τι χρειάζεται. Οταν έπαιρνα ναρκωτικά, έκανα αμφεταμίνες και είναι λίγο τρελό το ότι καταλήγεις συνήθως να επιλέγεις ουσίες που θα σε κάνουν ακόμη πιο πολύ σαν εσένα, σαν να θέλεις να αποκτήσεις υπερδυνάμεις. Θυμάμαι ότι παρόλο που ήξερα κάποιες φορές πως θα έκανα πολλά ναρκωτικά, πάντα προγραμμάτιζα την επόμενη ημέρα μια λίστα από πράγματα αρνούμενο να παραδεχτώ κάτι που γνώριζα καλά: ότι θα περνούσα όλη την ημέρα στο κρεβάτι χωρίς να μπορώ να κουνηθώ. Μέρος του προβλήματος με το γήρας είναι αυτή η παρόμοια άρνηση να καταλάβεις ότι κουράζεσαι πιο εύκολα. Εχω γίνει γκρινιάρης γονιός που πιέζει το παιδί του, το σώμα μου δηλαδή, να πάει για ύπνο από τις 11. Με εξιτάρει φυσικά το ότι μεγαλώνω, είναι τόσο περίεργο να έχεις δει τα πράγματα που έχω δει, πήγα στο Γούντστοκ, είδα τις πανκ μπάντες στο ξεκίνημά τους, είδα τον Ελβις να παίζει ζωντανά στην τηλεόραση. Εξακολουθώ φυσικά να καψουρεύομαι και να ερωτεύομαι, έχει αλλάξει ωστόσο η σχέση μου με το σεξ. Δεν εννοώ με αυτό ότι δεν κάνω σεξ ή ότι δεν το σκέφτομαι, αλλά κάποτε ήταν η κινητήριος δύναμη της ζωής μου, ένιωθα την επιθυμία όλη μέρα, με τρέλαινε, ήταν σαν καταιγίδα. Τώρα αυτή η επιθυμία μοιάζει με αεράκι που εμφανίζεται ενίοτε και πρέπει να θυμηθώ να την ακολουθήσω».

Μου δίνετε την εντύπωση ανθρώπου µε φοβερή ορµή. Υπήρξε περίοδος της ζωής σας που δεν νιώθατε ασταµάτητο;

«Στα 20 μου. Νομίζω ότι ζωντάνεψα πραγματικά γύρω στα 27-28 μου. Ημουν σε κατάθλιψη πιο πριν, ήμουν πάλι ο εαυτός μου αλλά ένιωθα ότι δεν ήταν εφικτά αυτά που ήθελα και δεν έστελναν δυνατό σήμα, ήμουν σε σύγχυση για τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό. Μου άρεσε να βγαίνω και να χορεύω βέβαια, και το σεξ που έκανα με το άγουρο κορμί μου ήταν καταπληκτικό, ήμουν όμως δυστυχισμένο. Δεν ήξερα τι ήμουν και τι θα γινόμουν, και φοβόμουν ότι είχαν ήδη όλα τελειώσει για εμένα. Και δεν είχαν καν αρχίσει. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν ωραία αλλά δεν ήμουν ευτυχισμένο παιδί, έπρεπε να περάσω μερικά χρόνια στη Νέα Υόρκη και να αποφασίσω να αρχίσω να πιστεύω τους άλλους. Μέρος της δυστυχίας μου είχε τότε να κάνει με τη δυσκολία μου να αποδεχτώ πως ό,τι είχα μπροστά μου ήταν αρκετό – πάντα νόμιζα ότι κάπου αλλού, με κάποιους άλλους, όλα θα ήταν καλύτερα. Ντρεπόμουν για τον κόσμο που έκρυβα μέσα μου. Αλλο ένα ωραίο πράγμα με το μεγάλωμα είναι η σιγουριά για την αξία του εσωτερικού μου κόσμου».

Καταλαβαίνετε πια πιο καθαρά και την αξία όσων γράφετε; Ή δεν έχει τώρα τόσο µεγάλη σηµασία;

«Με νοιάζει πολύ και υποφέρω. Πέρασα έναν χρόνο κατά τον οποίο έγραφα μόνο κακά ποιήματα και φοβήθηκα ότι το έχασα τελείως. Εκανα όμως ένα workshop με νέους συγγραφείς και βγήκε καλό υλικό μετά. Γράφω ένα μυθιστόρημα τώρα, δεν θα βγει προτού περάσουν τέσσερα-πέντε χρόνια ακόμη, θα είμαι τόσο μεγάλη τότε, μου φαίνεται τρελό».

Τι αφορά;

«Την αγάπη, τον έρωτα και το σεξ. Στην ουσία, τις σχέσεις. Λέγεται «All My Loves», ίσως είναι λίγο γλυκερός o τίτλος αλλά τον θεωρώ καλό. Φιλοδοξώ να παραδώσω ένα μεγάλο μυθιστόρημα ίσως και χιλίων σελίδων. Τέλειωσε μια σχέση και συνειδητοποίησα μετά τον χωρισμό πως δεν θρηνούσα μόνο εκείνη αλλά όλες όσες προηγήθηκαν. Και είπα να γράψω κάτι που να έχει στοιχεία από καθεμιά τους, υπάρχουν τόσοι διαφορετικοί τρόποι να είσαι με κάποιον άνθρωπο. Θα ήθελα να διαστέλλω τον ορισμό της αγάπης. Γράφω φυσικά και για τον σκύλο μου εκεί. Δεν με νοιάζει να εκδίδω δουλειές μόνο και μόνο για να δημοσιεύεται νέο υλικό. Εχω και μια συλλογή ποιημάτων που θα βγει την άνοιξη και πιστεύω ότι είναι πολύ καλή. Θα έχει προηγηθεί τον Νοέμβριο μια ανθολογία κειμένων που λέγεται «Παθητική λογοτεχνία», με την οποία θέλω να δώσω νέο πολιτικό περιεχόμενο στην παρεξηγημένη λέξη «pathetic»».