80 επενδυτικά σχέδια για Δ. Μακεδονία – Μεγαλόπολη

Τους… ετοιμοπόλεμους επενδυτές που έχουν εντάξει στα πλάνα τους φιλόδοξα επιχειρηματικά σχέδια με επίκεντρο τη Δυτική Μακεδονία και την Πελοπόννησο αναμένεται να αναδείξει ο νέος αναπτυξιακός νόμος, ο οποίος οδεύει άμεσα προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής, μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου την περασμένη Παρασκευή.

Από τον Ιούλιο του 2020 έως και τον Δεκέμβριο του 2021 περίπου 80 προτάσεις με επενδυτικά σχέδια από ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις έχουν υποβληθεί στη Συντονιστική Επιτροπή που υλοποιεί το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) των δύο υπό απολιγνιτοποίηση περιφερειών της χώρας. Ομως παράλληλα με τα «αποκαλυπτήρια» όσων έχουν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον, για να προχωρήσει η υλοποίηση των έργων πρέπει πρώτα να «κλείσουν» δύο καθοριστικά κεφάλαια που αφορούν τις χρήσεις γης και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων όπου βρίσκονται τα ορυχεία και οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ.

Ο καθορισμός

Για το πρώτο «κεφάλαιο» έχει οριστεί ότι τη δίκαιη μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία θα «θεμελιώσουν» Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) με τον καθορισμό χρήσεων γης ώστε να αποσαφηνισθεί ποιες δραστηριότητες μπορούν να αναπτυχθούν, σε ποια εδάφη και με ποιους όρους δόμησης.

Η εκπόνησή τους θα περιλαμβάνει τέσσερις μελέτες, δηλαδή την κύρια (πολεοδομικού χαρακτήρα), τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) των προτεινόμενων από την κύρια μελέτη χωρικών ρυθμίσεων, τη γεωλογική μελέτη και τη μελέτη οριοθέτησης των υφιστάμενων υδατορεμάτων.

Η οριστική παραλαβή όλων των μελετών, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) κ. Κωστή Μουσουρούλη, εκτιμάται σε 14 με 15 μήνες από την ημέρα της ανάθεσής τους.

Οπως μάλιστα επεσήμανε ο ίδιος απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή, ο συγκεκριμένος χρόνος περιλαμβάνει τη σύνταξη και την ολοκλήρωση της διαβούλευσης του περιεχομένου τους και τις απαιτούμενες διοικητικές εγκρίσεις. «Εκτιμάται με ασφάλεια ότι τα ΕΠΣ για τους πυρήνες των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης θα έχουν ολοκληρωθεί έως το 2ο εξάμηνο του 2023» σημειώνει ο ίδιος.

Διαγωνισμοί

Πάντως, ακόμη δεν έχει υπογραφεί η προγραμματική σύμβαση μεταξύ του υπουργείου Ανάπτυξης, του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και της ΔΕΗ ώστε να μπορέσει η επιχείρηση να προχωρήσει στη διενέργεια των διαγωνισμών για την εκπόνηση των μελετών. Στο μεταξύ, προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες της αδειοδότησης, ειδικά για τις επενδύσεις στον τομέα της μεταποίησης, προωθείται μια αρχική έγκριση χρήσεων γης, μέσω της διαδικασίας της προέγκρισης των ΕΠΣ.

Μάλιστα, αυτή μπορεί να γίνει πριν από την ανάθεση των μελετών, σε ενάμιση μήνα από την υποβολή σχετικής αίτησης και Τεχνικής Εκθεσης προς το ΥΠΕΝ, και χωρίς να έχει προηγηθεί έγκριση των τεχνικών προδιαγραφών των ΕΠΣ.

Μάλιστα, όπως επισημαίνει στο «Βήμα» ο κ. Δημήτρης Οικονόμου, επικεφαλής της Ομάδας Διοίκησης Εργου Χωρικού Σχεδιασμού, ένα draft της τεχνικής έκθεσης είναι ήδη έτοιμο από το περασμένο καλοκαίρι για τις περιοχές της Πτολεμαΐδας, του Αμυνταίου και της Μεγαλόπολης από την Τεχνική Γραμματεία ΣΔΑΜ, σε συνεργασία με την τεχνική υπηρεσία της ΔΕΗ.

Επιχειρηματικά Πάρκα

Ετσι, σύμφωνα με τον ίδιο, στα τμήματα των λιγνιτικών πεδίων στα οποία η προέγκριση θα αφορά μεταποίηση (και συμπληρωματικές χρήσεις) θα είναι δυνατή η έναρξη της διαδικασίας ίδρυσης Επιχειρηματικών Πάρκων που εμπεριέχει και μια διαδικασία χωρικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Σε κάθε περίπτωση, με την προέγκριση μπορούν να προχωρήσουν μόνο τα Επιχειρηματικά Πάρκα, καθώς για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα (π.χ. βιομηχανία) θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τα ΕΠΣ. Είναι αξιοσημείωτο ότι η προέγκριση περνά και από την κρίση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ).

Ο νέος αναπτυξιακός νόμος θεσμοθετεί κίνητρα

«Ο νέος αναπτυξιακός νόμος, που πλέον θεσμοθετεί κίνητρα, αναμένεται να “τραβήξει την κουρτίνα” για να δούμε το πραγματικό ενδιαφέρον, δηλαδή ποιοι, όλο το προηγούμενο διάστημα, έχουν ωριμάσει τις προτάσεις τους και είναι έτοιμοι να καταθέσουν φάκελο» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) κ. Κωστής Μουσουρούλης.

Αποκατάσταση των εδαφών στα λιγνιτικά πεδία

Η ΔΕΗ προχωρεί σταδιακά σε αποκατάσταση των εδαφών στα λιγνιτικά πεδία, υποχρέωση που άλλωστε συνοδεύει τους περιβαλλοντικούς όρους για την άσκηση της εξορυκτικής δραστηριότητας. Συνολικά έως το 2024 προβλέπονται έργα αποκατάστασης εδαφών και αποξήλωσης ή μετατροπής ΑΗΣ προϋπολογισμού 110 εκατ. ευρώ. Εως σήμερα έχουν ολοκληρωθεί έργα ύψους 3 εκατ. ευρώ στον ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ, έργα αποκατάστασης 3,5 εκατ. ευρώ στο Ορυχείο Αμυνταίου, χωματουργικά έργα άνω των 3 εκατ. ευρώ στο Ορυχείο Καρδιάς κ.λπ.
Ωστόσο, μέσω των ΕΠΣ θα θεσμοθετηθούν νέες χρήσεις γης στα εδάφη των λιγνιτικών πεδίων και, ως εκ τούτου, θα απαιτηθεί κατάλληλη προσαρμογή των εργασιών αποκατάστασης των εδαφών που θα περιέλθουν στην κυριότητα του Δημοσίου. Για τις δαπάνες αποκατάστασης των εκτάσεων που θα περάσουν στο Δημόσιο (στην εταιρεία Μετάβαση ΑΕ) έχουν προβλεφθεί 242 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ποσό που θα αφαιρεθεί από το τίμημα εξαγοράς, δηλαδή από τα χρήματα που θα κατέβαλλε το Δημόσιο με βάση την αποτίμηση της αξίας τους. Εφόσον η αξία τους αποτιμηθεί όσο και το κόστος της αποκατάστασης των εδαφών, η ΔΕΗ θα μεταβιβάσει τα εδάφη με μηδενικό αντάλλαγμα.
Η μεταβίβαση όμως δεν έχει ακόμη προχωρήσει, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η αποτίμηση της αξίας των εδαφών, την οποία η ΔΕΗ έχει αναθέσει σε ανεξάρτητο οίκο. Η συνολική επιφάνειά τους θα ανέλθει σε περίπου 164.000 στρέμματα (ποσοστό περίπου 66% επί του συνόλου των λιγνιτικών εκτάσεων της επιχείρησης).
Παράλληλα, αναμένεται και η έγκριση της Κομισιόν για το ελληνικό Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης προκειμένου να ξεκινήσει η εκταμίευση των προκαταβολών των ευρωπαϊκών κονδυλίων – η Ελλάδα δικαιούται 1,6 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027. Οσο πιο γρήγορα δοθεί το… σήμα της εκκίνησης, τόσο συντομότερα θα ξεκινήσουν οι προσκλήσεις των διαχειριστικών αρχών για τα διάφορα επενδυτικά προγράμματα και τις δράσεις που προβλέπει το ΣΔΑΜ. Επιπλέον, η χώρα μας θα στηριχθεί οικονομικά για την υλοποίηση του προγράμματος απολιγνιτοποίησης με περίπου 2 δισ. ευρώ από το InvestEU και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.