5+1 Ιστορίες Μαραθωνίου

Σταθερά αφιερωμένος στη μνήμη του βαλκανιονίκη γιατρού και πολιτικού Γρηγόρη Λαμπράκη, ο 36ος Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας που διοργανώνεται από τον ΣΕΓΑΣ θα διεξαχθεί στις 11 Νοεμβρίου και, για πρώτη φορά στην ιστορία του, συμπλήρωσε το ανώτατο όριο εγγραφών (18.500 δρομείς) για τον Μαραθώνιο Δρόμο (τη διαδρομή των 42.195 μέτρων), ενάμιση μήνα πριν από την ημέρα διεξαγωγής του. Πάνω από 122 χρόνια έχουν περάσει από την παρθενική διεξαγωγή Μαραθωνίου στους 1ους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και τον θρίαμβο του 23χρονου Μαρουσιώτη Σπύρου Λούη με χρόνο 2.58.50 (και περισσότερα από 2.500 χρόνια από την πρώτη «κάλυψη» της κλασικής διαδρομής από τον αθηναίο οπλίτη μετά τη μάχη του Μαραθώνα), και φαίνεται πως η ελληνική πρωτεύουσα αποτελεί για ακόμη μία φορά σημαντικό πόλο έλξης για τους απανταχού λάτρεις των μεγάλων αποστάσεων. Ειδικά για εφέτος σχεδιάστηκε μάλιστα μια ειδική δράση, το «Δάσος των Δρομέων» («Runners’ Forest»), που θα συμβάλει στην αποκατάσταση της μαραθώνιας διαδρομής, η οποία από το 12ο έως το 16ο χιλιόμετρο καταστράφηκε από τις φονικές πυρκαγιές του περασμένου Ιουλίου. Μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του προγράμματος crowdfunding της Εθνικής Τράπεζας www.act4greece.gr θα συγκεντρωθούν χρήματα με τα οποία θα αγοραστούν και θα φυτευτούν δέντρα, καλύπτοντας όσο το δυνατόν περισσότερη έκταση – σε συνεργασία πάντα με τις επίσημες κρατικές υπηρεσίες και τους αρμόδιους φορείς. Αγγελιοφόροι του μηνύματος θα γίνουν οι ίδιοι οι δρομείς, αφού την ημέρα του Μαραθωνίου κάθε ένας από αυτούς θα παραλάβει ένα πράσινο μαντίλι το οποίο θα του ζητηθεί να φορέσει στο τμήμα της διαδρομής που έχει πληγεί από την πυρκαγιά.

Εξι είναι οι μεγαλύτερες διοργανώσεις Μαραθωνίου Δρόμου παγκοσμίως: του Σικάγου, της Νέας Υόρκης, του Λονδίνου, του Βερολίνου, του Τόκιο και της Βοστώνης, που είναι και η αρχαιότερη. Ξεκίνησε το 1897, έναν χρόνο μετά τους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Ο αμερικανός προπονητής Τζον Γκρέιαμ είχε έρθει στην Ελλάδα, παρακολούθησε τον αγώνα από τον Μαραθώνα έως την Αθήνα, ξεσήκωσε την ιδέα και την επόμενη χρονιά έστησε έναν μαραθώνιο δρόμο στην πρωτεύουσα της Μασαχουσέτης. Στην εκκίνηση βρέθηκαν μόλις 15 δρομείς. Εκτοτε ο αγώνας πραγματοποιείται ανελλιπώς ετησίως, την τρίτη Δευτέρα του Απριλίου, που είναι η Ημέρα των Πατριωτών (Patriots’ Day) επίσημη αργία στην Πολιτεία για τον εορτασμό της Αμερικανικής Επανάστασης. Πολλές σημαντικές στιγμές αυτού του δύσκολου αγώνα σημειώθηκαν στην αμερικανική πόλη και λόγω του κύρους του Boston Marathon η διοργάνωση είχε γίνει στόχος βομβιστικών επιθέσεων το 2013, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 3 άνθρωποι και να τραυματιστούν 264 (πολλά από τα θύματα ακρωτηριάστηκαν).

Στη Βοστώνη σημείωσε ο κορυφαίος έλληνας δρομέας Στέλιος (Στυλιανός) Κυριακίδης (1910-1987) μία από τις μεγαλύτερες μεταπολεμικές επιτυχίες του ελληνικού αθλητισμού στον διεθνή χώρο. Ο Κυριακίδης είχε γεννηθεί στην Κύπρο και ήταν δρομέας ημιαντοχής και αντοχής και μέλος της ελληνικής εθνικής ομάδας στίβου. Υπήρξε Πανελληνιονίκης, Βαλκανιονίκης, νικητής στους Παγκύπριους αγώνες και έλαβε μέρος σε δύο Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1946, 36 ετών τότε, αποφάσισε να συμμετάσχει στον περίφημο πεντηκοστό Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης μετά από τιμητική πρόσκληση των διοργανωτών. Ακολουθώντας τη συνήθη του τακτική, δεν σπατάλησε δυνάμεις από την αρχή αλλά επιτάχυνε από το μέσον της διαδρομής, ξεπερνώντας στο τελευταίο χιλιόμετρο τον βασικό του ανταγωνιστή, τον αμερικανό αθλητή Τζόνι Κέλι. Τερμάτισε πρώτος με χρόνο 2 ώρες, 29 λεπτά και 27 δευτερόλεπτα, πανευρωπαϊκή επίδοση και καλύτερη επίδοση της χρονιάς στον κόσμο. Ο Στέλιος Κυριακίδης μετά τον αγώνα έμεινε για περίπου έναν μήνα στις ΗΠΑ, αποσκοπώντας στη συγκέντρωση βοήθειας για την Ελλάδα του Εμφυλίου, καθώς η νίκη του είχε προκαλέσει τη συμπάθεια των Αμερικανών και αισθήματα αλληλεγγύης στους έλληνες ομογενείς. Το ποσό που κατάφερε να συγκεντρώσει έφθασε τα 250.000 δολάρια, ενώ τόνοι από τρόφιμα, φάρμακα και κουβέρτες μεταφέρθηκαν στη χώρα μας με δύο καράβια, με τη συνδρομή της οικογένειας Λιβανού. Η βοήθεια αυτή ονομάστηκε «Πακέτο Κυριακίδη».

Το 1967 η Κάθριν Σβάιτσερ έγινε η πρώτη γυναίκα που έτρεξε τον Μαραθώνιο της Βοστώνης ως εγγεγραμμένη δρομέας. Τα αρχικά της μπέρδεψαν τους διοργανωτές και όταν κάποιος από την ομάδα του Μαραθωνίου, που δεν επέτρεπε τη συμμετοχή των γυναικών, την εντόπισε, προσπάθησε να τη βγάλει εκτός πορείας και να σκίσει τον αριθμό από την μπλούζα της. Ο μεγαλόσωμος τότε φίλος της, Τομ Μίλερ, την υπερασπίστηκε και η 20χρονη γυναίκα τερμάτισε σε περίπου 4 ώρες και 20 λεπτά. Χάρη στο πείσμα και την επαναστατική πράξη της, άλλαξαν το 1972 οι όροι συμμετοχής και οι γυναίκες μπορούσαν πλέον να τρέχουν κανονικά στον αγώνα (ο ολυμπιακός μαραθώνιος γυναικών καθιερώθηκε στο Λος Αντζελες μόλις το 1984). Πέρυσι, στα 70 της, η Σβάιτσερ ολοκλήρωσε τον Μαραθώνιο της Νέας Υόρκης.

Δύο δρομείς από το Μεξικό, ο Χερμάν Σίλβα και ο Μπενχαμίν Παρέδες, έδιναν μια μάχη στήθος με στήθος στα τελευταία χιλιόμετρα του Μαραθωνίου της Νέας Υόρκης το 1994. Περνώντας ωστόσο μέσα από το Σέντραλ Παρκ, ο Σίλβα, ο οποίος προηγούνταν, έχασε τον προσανατολισμό του και έστριψε σε λάθος μονοπάτι. Οσοι παρακολουθούσαν τον αγωνιώδη αγώνα πάγωσαν και του φώναξαν να επιστρέψει στη σωστή πορεία. Καταβεβλημένος και τρομοκρατημένος, γύρισε στην κανονική διαδρομή. Οι περισσότεροι θεωρούσαν το παιχνίδι χαμένο, όμως χάρη σε μια ηρωική τελική προσπάθεια, ο Σίλβα τερμάτισε πρώτος. Την ώρα που έκοβε το νήμα ο Παρέδες βρισκόταν μόλις 18 μέτρα πίσω του.

Ο Φαούτζα Σινγκ άρχισε να τρέχει σχετικά αργά στη ζωή του, όταν ήταν 89 ετών. Είχαν πεθάνει η γυναίκα και ο γιος του και ο ηλικιωμένος, ινδικής καταγωγής, Λονδρέζος έψαχνε μια δημιουργική απασχόληση. Το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων του έδωσε μια διέξοδο, ανανέωσε την αγάπη του για τη ζωή – «Ετσι αποφάσισε να με κρατήσει ζωντανό ο Θεός» δήλωνε. Γρήγορα άρχισε να ολοκληρώνει αποστάσεις 10 χιλιομέτρων και στα 99 του ένας γιατρός του είπε ότι έχει την αντοχή 40χρονου άνδρα. Το 2011 το όνομά του γράφτηκε στην Ιστορία όταν ολοκλήρωσε τον Μαραθώνιο του Τορόντο έχοντας κλείσει τα 100, ο πρώτος αιωνόβιος που κατόρθωσε κάτι τέτοιο. Το σπάσιμο του ρεκόρ ήταν το μεγάλο του κίνητρο. Αποσύρθηκε από την ενεργό δράση πέρυσι, στα 102, καθώς σύμφωνα με τον ίδιο «το σώμα μου δεν είναι τόσο δυνατό όσο παλαιότερα».

Υπάρχει βεβαίως και η περίπτωση του Λόιντ Σκοτ, ενός βρετανού πρώην τερματοφύλακα, ο οποίος είχε διαγνωστεί με λευχαιμία στα 20 κάτι του, ξεπέρασε την ασθένεια και έκτοτε συμμετέχει σε μαραθωνίους φορώντας πρωτότυπα, ευφάνταστα κοστούμια με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων που διατίθενται σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Το 2002 ολοκλήρωσε τον Μαραθώνιο του Λονδίνου με σκάφανδρο δύτη – του πήρε 5 ημέρες, 8 ώρες, 29 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα. Το 2006 επανέλαβε το κατόρθωμά του μέσα σε στολή ιππότη (σέρνοντας μαζί του και ένα ομοίωμα δράκου), ενώ το 2007 ντύθηκε Ιντιάνα Τζόουνς και συνοδευόταν από έναν πελώριο, στρογγυλό (ψεύτικο) βράχο – μια αναφορά στη γνωστή σκηνή καταδίωξης από τους «Κυνηγούς της Χαμένης Κιβωτού».